Dammen, Dijken en Droogmakerijen (Oekraïne)

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Gouden (eeuw) 4 minuten regel!

Pak je laptop en leg hem dicht op tafel! 

Daarna 4 minuten om wat te drinken, wc, babbelen, snappen etc...

VOORUITBLIK

Wat gaan we doen in de les?

LESPROGRAMMA

• Actualiteit: Oorlog in Oekraïne
  
• Quiz over vorige les "los zand" en "veen"
• Uitleg "Sloten graven in veen" en "dammen en droogmakerijen"
• Wat heb je geleerd?
  
  
• Bij tijd over: werken aan het huiswerk

Vooruitblik

Oorlog in Oekraïne

Welke vragen heb je?
Wat heb je gehoord?

Wat is belangrijk bij actualiteit?

Gebruik alleen feiten

ken je bron

respecteer elkaars mening

De feiten.

Regio's Donetsk en Loehantsk verklaren zichzelf onafhankelijk. Poetin accepteert deze verklaring.

Donderdag 24 februari 2022 om 03:50am kondigt Russische president Poetin een militaire operatie aan.

De grens van Oekraïne wordt vanaf dat moment op meerdere plekken aangevallen van uit Russische geallieerde landen.

Waarom?

Oekraïne wil toetreden tot de NAVO (Noord-atlantische verdragsorganisatie). 

Rusland wil dit niet, door eventuele dreiging van het westen. 

Veel mensen in Oekraïne willen horen bij Rusland.

Soviet Unie (USSR)

1922-1991

Voornamelijk geleid door Josef Stalin

Communisme

Groot aantal landen hoorde hierbij: Denk aan Wit-rusland, Norwegen, Finland, Hongarije, Polen en natuurlijk: Oekraïne. 

Wat kan het westen doen?

Sancties opleggen.

Oekraïne geen deel van NAVO, dus geen militaire acties. 

Hoe nu verder?

Mens en Natuur
 

Nederland mét en tégen het water

Vorige les: 
Terpen en het ontginnen van veengebieden.

Waar bestaan terpen uit?

1. Klei
2. Zand en grind
3. Klei en afval
4. Klei, mest en afval

Waarom zijn terpen niet veel meer te vinden in Nederland?

1. De terpen zijn in elkaar gezakt.
2. De grond rond de terpen is ook hoger geworden.
3. Het terpengrond is afgegraven.
4. Je bril is beslagen.

Wat is een cope?

1. Middeleeuws woord voor koopje
2. Een middeleeuws contract voor boeren.
3. Een middeleeuws contract tussen Dirk en Albert heijn

Waarom was het voor boeren aantrekkelijk om tóch te een cope aan te gaan?

Wat is ontginning?

1. Het weghalen van water uit veen
2. Het bruikbaar maken van stukken land voor de landbouw
3. Het wegschaven van veen.
4. Het verbouwen van graan op veengebied.

Welke vorm van ontginning vond plaats in het veengebied?

1. Veen afgraven
2. Terpen bouwen
3. Sloten graven

Wat was het resultaat van de ontginning?

1. Droog veen waar landbouw bedreven kon worden.
2. Meer land waar de groeiende bevolking kon wonen
3. Het afkoelen van de grond door meer water

Lesdoelen vandaag

• Je kunt uitleggen hoe de Zuiderzee en het Ijsselmeer zijn ontstaan. 
• Je kunt uitleggen wat Dammen en Dijken zijn.
• Je kunt uitleggen wat droogmakerijen zijn.

Vooruitblik

UITVOERING

Uitleg en Activiteiten om te leren

Het water overwinnen!

De strijd begint...

Dammen en droogmakerijen

"God schiep de wereld, maar de Nederlanders schiepen Nederland"

Overstromingen verbreden meren en rivieren.

Veen overspoelt en wordt de Zuiderzee.

Dammen

Dijken

Tijd om terug te vechten!

Water aan beide kanten.

Water aan de ene kant, land aan de andere kant.

Verschil

Dijken

Dammen

Hoe is de Zuiderzee ontstaan?

1. Veel stormen vannuit het zuiden.
2. Overstromingen zorgt voor meer water.
3. Veen liet zijn waterlos en vormde een zee.

Dam

Dijk

Water aan beide kanten.

Water aan één kant, land aan de ander

Afsluitdijk

1930: afgelopen met de pret. 

De afsluitdijk is een lange dam tussen Noord-Holland en Friesland. 

Deze dam houdt het water uit de Noordzee tegen.

Ijsselmeer

Zuiderzee wordt een meer. 

Zoud water wordt zoet water.

Later worden hier stukken land ingepolderd.

Hoe onstond het Ijsselmeer?

1. Veen liet water los en vormde een meer.
2. De Zuiderzee bevroor en hierdoor onstond een gesmolten ijsmeer.
3. De afsluitdijk sloot de zuiderzee af van de noordzee.
4. De afsluitdijk brak door en het water bleef achter.

Waarom is de naam "afsluitdijk" eigenlijk verkeerd?

Deltawerken in zeeland

Inmiddels zijn windmolens achterhaald. In plaats hiervan worden droogmakerijen droog gehouden door machines die werken op diesel of electriciteit. Deze noemen we een "gemaal".

Polder

Een gebied waar het waterpeil door mensen wordt beheerd noemen we een "Polder". Een polder licht dus altijd lager dan het zeeniveau. 

NAP (Normaal Amsterdams peil)

TERUGBLIK

Wat hebben we deze les gedaan en geleerd?

Welke twee dingen heb jij geleerd tijdens deze les?

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃

Toets blok 2 & 3
Mens en Natuur

Vrijdag 8 april

TOETS

HUISWERK

Lees leertekst "Hoog en laag" en "Sloten graven in veen"

Maak opdrachten 8, 9, 12 en 14

Terugblik

DOEI

En tot de volgende keer!