Grammatica, tot en met meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nederlands

Adelbertles brugklas en 2t

'Aan de slag met grammatica'

Les 2: zinsdelen; hoe zat het ook al weer

Lesdoelen

- je kent de zinsdelen: pv, ow, wg, lv en mw en kunt zinnen in zinsdelen verdelen

- je weet wat de rollen van verschillende zinsdelen zijn

- je overlegt en besluit samen welk spel jullie gaan maken

Welke zinsdelen ken je al?

Stappen om zinnen te ontleden

1. Persoonsvorm
2. Zinsdelen
3. Onderwerp
4. Werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde
5. Lijdend voorwerp (alleen bij een werkwoordelijk gezegde)
6. Meewerkend voorwerp

fietsen

schoppen

 iemand fietst

 iemand schopt iets 

(of iemand)

geven

vertellen

 geven

gever - cadeau- ontvanger

vertellen

verteller -verhaal- luisteraar

Ik denk dat ik het wel snap?

😒🙁😐🙂😃

Samen oefenen

Wat is de pv?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. verdwaalde
2. toerist
3. vroeg
4. de weg

Wat is het gezegde?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. vroeg
3. de weg
4. aan de politie

Wat is het ow?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. vroeg
3. de weg
4. aan de politie

Wat is het lijdend voorwerp?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. de politie
3. vroeg
4. de weg

Wat is het meewerkend voorwerp?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. de politie
3. vroeg
4. de weg

Dus, welke stappen zetten we om 

het lijdend voorwerp te vinden?

1. Zoek de pv!
   
2. Wat is het onderwerp van de zin?
   
3. Wat is het werkwoordelijk gezegde? (Bedenk wat en wie het werkwoord nodig heeft in de zin.)
4. Stel de vraag: Wat (of wie) + werkwoordelijk gezegde + onderwerp?
5. Antwoord = lijdend voorwerp.
   

• Let op: afstanden, gewichten en maten kunnen nooit lijdend voorwerp zijn!

Vergeet niet de zin in zinsdelen te verdelen

• De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie. 

• De verdwaalde toerist / vroeg / de weg / aan de politie. 

En het meewerkend voorwerp 

Mw geeft aan voor wie iets bestemd is:

1. Je weet wat het onderwerp, gezegde en lijdend voorwerp is.
2. Stel daarna de vraag: Aan/Voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 
3. Controleer of je aan (voor) kunt weglaten of toevoegen. 

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp komt voor in zinnen waarin iemand iets 'vertelt' (uitleggen, zeggen, mededelen, enzovoort) of 'geeft' (lenen, sturen, overhandigen, enzovoort).

Tip!

Bij het meewerkend voorwerp moet je de woorden 'aan' of 'voor' toe kunnen voegen of weg kunnen laten.

Bekijk je overzicht over grammatica

Ons overzicht klopt helemaal

Ons overzicht klopt deels, we moeten het nog aanvullen

Ons overzicht klopt helemaal niet, wij maken een nieuwe.

Een spel maken om grammatica te oefenen

Bedenk in je groepje wat voor soort spel jullie gaan maken waarmee de grammatica geoefend kan worden.

Samenwerken als groep

Niet naast elkaar, maar met elkaar!

Iedere week heb je een andere rol tijdens het samenwerken:

• schrijver 
• organisator
• controleur
• tijdswaarnemer

schrijver: maakt de aantekeningen/schrijft alles op

organisator: verdeelt het werk/de taken over de groep

controleur: controleert of iedereen het snapt

tijdswaarnemer: bewaakt de tijd en zorgt dat iedereen aan het woord komt

Kunnen jullie aan de slag?

-1100

Lesdoelen gehaald?

- je kent de zinsdelen: pv, ow, wg, lv en mw en kunt zinnen in zinsdelen verdelen

- je weet wat de rollen van verschillende zinsdelen zijn

- je overlegt en besluit samen welk spel jullie gaan maken

Lesdoelen gehaald?

😒🙁😐🙂😃

Terugblik op de samenwerking

Schrijf in je schrift:

1. Welke rol had je vandaag tijdens het samenwerken?
2. Vond je dit een fijne rol? Leg uit waarom wel of niet.

Afronden

Zijn er vragen?

Sla je ideeën goed op.

Sluit de laptop af en pak je agenda.

Huiswerk 

Werk jullie idee uit, zodat jullie tijdens de volgende les jullie het spel kunnen gaan maken.

Spullen die jullie kunnen gebruiken om het spel te maken: laptops, papier, scharen, lijm en tekenmateriaal.

Ruim je laptop netjes op in de kar.