AFP 3.2.21 Neurologie

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 3

AFP DA3.2.21 Neurologie

Deze les

Zenuwstelsel anatomie

Zenuwstelsel pathologie

Geneesmiddelen neurologie

Ons zenuwstelsel

Het zenuwstelsel regelt en organiseert:

• De functie van weefsels en organen
    - Bijv. kippenvel bij kou, de werking van het hart etc.
• De reactie van ons lichaam op prikkels uit de omgeving
    - Bijv. reactie op temperatuur en op stress
• De psychologische en fysiologische processen van het lichaam
    - Bijv. het kunnen nadenken, de spijsvertering, beweging etc. 

Het Centrale Zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel: Op basis van bouw en plaats in het lichaam

• Hersenen: Beschermd door schedel
• Hersenvloeistof (Liquor cerebrospinalis)
• Ruggenmerg: Beschermd door wervelkolom
  
  

Hersenvliezen en liquor

Drie hersenvliezen:

1. Harde hersenvlies
2. Spinnenwebvlies
3. Zachte hersenvlies

Tussen de hersenvliezen zit hersenvloeistof/-vocht

• Schokdemping, bescherming van hersenen en ruggenmerg
• Transport van voedingsstoffen en afvalstoffen

Ruggenmerg

Ruggenmerg: Verbinding hersenen en lichaam

• Vanaf hersenstam tot heupen
• Cervicale wervels: hals (7)
• Thoracale wervels: borst (12)
• Lumbale wervels: lendenen (5)
• Sacrale wervels: heiligbeen (5)
• Coccygeale wervels: stuitje  (4)

Het ruggenmerg is 42-45 cm lang

Ruggenmerg in wervels

Zoals je ziet wordt het ruggenmerg beschermd door de ruggenwervel. Vanuit openingen in die wervel lopen zenuwen naar verschillende lichaamsdelen.

TIA vs. CVA

CVA

Cerebrovasculair Accident (CVA): 

• Bloeding (20%), embolie en/of trombose (80%)
• Deel van de hersenen valt uit

Kenmerkende symptomen:

• Hemiparese: Halfzijdige verlamming
• Afasie: Spraakstoornissen
• Hemianopsie: Halfzijdige uitval van gezichtsveld
• Bewustzijnsverlies, duizeligheid, geheugenproblemen etc.

Onderzoek + Behandeling

Onderzoek CVA:

• In de acute fase wordt er een CT-scan gemaakt voor onderscheid tussen bloeding en infarct

Behandeling: Tijdverlies = hersenverlies!

• Trombolyse: Binnen 4.5 uur na infarct
• Revalidatie: Afhankelijk van uitval
• Medicijnen: Cholesterol- en bloeddrukverlagers, antistolling

TIA

Transient Ischaemic Attack (TIA): Voorbode van een CVA!

• Tijdelijke aanval van zuurstoftekort in de hersenen
• Door embolie uit het hart of vernauwing van halsslagaders
• Verdwijnt zonder restverschijnselen

Vergelijk het maar met Angina Pectoris vs. Hartinfarct...

Hersentrauma's

Trauma Capitis	Lichte hersenschudding	Geen bewustzijnsverlies Hoofdpijn Misselijk of braken Geen amnesie
Commotio Cerebri	Hersenschudding of licht hersenletsel	Max. 15 min. buiten bewustzijn Max. 1 uur amnesie
Contusio Cerebri	Hersenkneuzing	Vrijwel zeker hersenbeschadiging

Hersenvliesontsteking: Meningitis

• Meestal door virus of bacterie
• Ernstige hoofdpijn, flinke nekstijfheid, koorts, misselijkheid, braken, puntbloedinkjes, luierpijn bij kleine kinderen, verminderd bewustzijn 
• Complicaties: Sepsis, psychische verandering, doofheid

Hersenvliesontsteking

Hersenvliesontsteking door een virus is milder van vorm en gaat vaak met een week weer over. Meest kenmerkend is dan de gevoeligheid voor licht.

Migraine

Migraine: Ziekte van de hersenen

• Aanvallen van heftige en bonzende hoofdpijn
• Vaak aan één kant van het hoofd
• Misselijkheid en braken
• Overgevoelig voor prikkels (licht en geluid)
• Soms vooraf gegaan door aura

Één aanval varieert in duur van enkele uren tot maximaal 3 dagen

Oorzaken/behandeling

Oorzaak: Onbekend...

Uitlokkende factoren:

• Hormonen
• Slaaptekort
• Stress of ontspanning
• Omgevingsveranderingen
• Voeding
• Erfelijkheid

Behandeling: Moeilijk...

Symptoombehandeling:

• Pijnstillers
• Anti-emetica
• Triptanen (zenuwstelsel)

Eventueel preventieve medicatie, zoals bètablokkers (metoprolol)

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn: Suicidal headache

• Aanvallen van plotselinge, extreem heftige en borende pijn
• Vaak aan één kant, rond één oog
• Rood oog aan de aangedane kant
• Verstopte neus of loopneus
• Wanhopig gevoel en bewegingsdrang

Clusterhoofdpijn (2)

Aanvallen: 

• Pijn is het ergst na 10 minuten, duurt30 minuten tot 3 uur
• Aantal: 1 of meer aanvallen per 24 uur
• Hoeveel vaak: Clusters van weken tot maanden
• Bij wie: Vooral mannen

Behandeling: 

Inhaleren van zuivere zuurstof

Trigeminusneuralgie

Nervus Trigeminus: Zenuw die gevoel in je gezicht verzorgd

Neuralgie: Zenuwpijn

Oorzaak: Vaak essentieel (geen oorzaak)

Symptomen: Heftige, korte pijnscheuten in gezicht

Uitlokkende factoren: Scheren, praten, eten, kou etc.

Behandeling: Anti-epilepticum of operatie

Facialisparese

Aangezichtsverlamming

• Ook wel Bell's paralyse genoemd
• Vaak bij (jong)volwassenen

Oorzaken:

• Idiopathisch: Zonder duidelijke oorzaak

Behandeling:

- Afdekken van oog om uitdroging te voorkomen -> oogzalf

- Corticosteroiden tegen ontstekingen door herpes

Duur is ongeveer een half jaar

Zenuwcellen

Zenuwcellen: Neuronen

• Motorische (efferent): Van hersenen af
• Sensorische (afferent): Naar hersenen toe
• Interneuronen: Schakelneuronen, tussen zenuwcellen in 
  
  

Neuronen vormen samen met gliacellen het

zenuwweefsel en de soepele overdracht van 

signalen in het lichaam

Gliacellen zorgen voor steun, bescherming en isolatie van de neuronen, maar zij zorgen er ook voor dat de myeline schede van de axon intact blijft.

Multipele Sclerose

Multipele Sclerose (MS): Auto-immuunziekte 

• Immuunsysteem reageert op myeline en breekt dit af
• Ontstaat tussen 20e en 40e levensjaar
• Afwisseling exacerbaties (opvlamming) en remissies (herstel)

Na een exacerbatie houdt de patiënt

restverschijnselen (er blijft schade)

ALS

ALS: Amyotrofische Laterale Sclerose (zenuw-/spierziekte)

• 1500 mensen in Nederland
• Meestal gediagnosticeerd tussen 40 en 60 jaar
• Gemiddelde levensverwachting is 3 jaar na diagnose 
• Slechts 20% leeft langer dan 20 jaar

Oorzaak en daarmee ook de behandeling is onbekend...

Myo = Spier

Atrofisch = afsterven

Lateraal = aan de buitenkant

Sclerose = littekens

Polyneuropathie

Polyneuropathie: Zenuwaandoening in armen en benen

Uiteinden van zenuwen zijn aangetast door:

• Onbekende oorzaak (idiopathisch)
• Diabetes Mellitus
• Alcoholmisbruik
• Chemotherapie
• Erfelijkheid, infecties etc.

Poly = Veel/meerdere

Neuropathie = ziekte aan de zenuwen

Hernia Nuclei Pulposi

Hernia nuclei pulposi (HNP): rughernia 

Onze wervelkolom:

• Zorgt voor stabiliteit van het lichaam
• Beschermt het ruggenmerg
• Bevat tussenwervelschijven, die zorgen
    voor flexibiliteit en bescherming tegen stoten

Voordat je de klachten van een HNP kunt begrijpen, zal je de anatomie van de wervelkolom moeten kennen.

Hernia Nuclei Pulposi (2)

Oorzaken: Door ouderdom/slijtage en erfelijkheid slijt de tussenwervelschijf en kan de inhoud hiervan gaan uitpuilen

Symptomen: 

• Ischias: Schietende rugpijn met
    uitstraling door bil, bovenbeen en knie
• Gevoelsstoornissen
• Krachtsverlies in benen

Carpale tunnelsyndroom

Carpale tunnelsyndroom: vorm van RSI (Repetitive Strain Injury)

• Vooral bij vrouwen
• Zenuw zit bekneld in carpale tunnel in pols
• Gevoelsstoornissen en pijn in hand

Behandeling:

• Rust, eventueel met spalk
• Injectie met corticosteroïden
• Operatie

Essentiële tremoren

Tremoren: Trillingen

Essentieel: Zonder bekende oorzaak

Symptomen:

• Beginnen vaak op jongvolwassen leeftijd
• Worden erger bij vermoeidheid, spanning en bepaalde bewegingen
• Aan handen, armen, benen en soms het hoofd

Behandeling: Eventueel propranolol of botoxinjecties.

Geneesmiddelen