Beeldspraak en Rijm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Instagrampoëzie

Waar vind je poëzie vaak?

Een nieuwe plek voor poëzie:

Instagram.

van: @woordschittering

Voorbeelden van beeldspraak

Soorten rijmschema's 

Gepaard rijm: aabbccdd

Gekruist rijm: ababcdcd

Omarmend rijm: abbacddc

Verspringend rijm: abcabc

Slagrijm: aaaaaaaa

Gebroken rijm: abcadefd

Vormen van rijm

Vier vormen van rijm:

Eindrijm

Assonantie = klankrijm

Alliteratie = beginrijm

Binnenrijm = woorden die in een zin op elkaar rijmen

Alliteratie

Doel van alliteratie = de tekst tot leven te brengen (vloeiend effect). 

Alliteratie wordt veel gebruikt in poezie, 

maar ook in bedrijfsnamen of reclame 

(zie afbeelding).

Alliteratie

Bij alliteratie gaat het om overeenkomst in klank van medeklinkers aan het begin van woorden.

Stevig staat de sterke man uit Stavoren op zijn standplaats.

Alliteratie

• Alliteratie is een soort van medeklinkerrijm. Woorden beginnen dan met dezelfde combinatie van medeklinkers. 
• Alliteratie komt altijd in dezelfde regel voor, dus niet door het hele gedicht heen.

Een bekend voorbeeld van alliteratie is:

Lintje leerde Lotje lopen langs de lange Lindenlaan

Luister

Medeklinkerrijm / alliteratie

Klinkerrijm / assonantie

Assonantie

• Een ander woord voor assonantie is klinkerrijm. Dit betekent dus dat bij assonantie klinkers (a, e, o, u, i) op elkaar rijmen. 
• Bij deze vorm van rijm gaat het dan om de manier waarop de woorden worden uitgesproken, dus niet hoe ze worden geschreven.

Voorbeeld: dromen over rovers

Hier is sprake van assonantie, want de klinker 'o' rijmt hier.

Luister

Klinkerrijm / assonantie

• Het gaat hierbij om de uitspraak, en niet om de spelling

 • Zo is er bijvoorbeeld ook assonantie bij 'een groot cadeau'

assonantie

Gedichten van de broer van Roos

Wat hoor je voor rijm in dit lied?

Geweigerd - Ali B

Refrein 2x:

Even lekker stappen had voor hem geen zin

Dat was de reden waarom hij ook altijd buiten hing

Lekker chillen met zijn matties hij deed zijn ding

Ging niet naar een discotheek want hij kwam er niet in

Welk rijmschema herken je in dit lied?

Let it Be

Ook Engelse liedjes hebben alliteratie in zich.

Welke herken je in het volgende nummer?

Welke vormen van alliteratie hoor je in de tekst?

Valentijn is fijn

maar elke dag

bij het zien van je glimlach

is gelukkig zijn

Valentijn is fijn

ik wil elke dag

gelukkig zijn

bij het zien van je glimlach

Valentijn is fijn

is gelukkig zijn
bij het zien van je glimlach

elke dag

abba

aabb

abab

gekruist rijm

omarmend rijm

gepaard rijm

eindrijm

sleep de benaming naar de passende (fragmenten uit) gedichten.

Viervoeter

Een grijze wolf wordt zeer geprezen
omdat hij Shakespeare heeft gelezen
Hij zegt: ' 't Is niet eenvoudig, snap je,
Het zit veel dieper dan Roodkapje.'

(Johnny Kraaykamp)

Zij droeg een jurk, lang uit de mode,
en was zo mager als een lat,
een rare stokvis, maar ze had
zo'n zeldzaam mooie lesmethode,

SPLEEN
 
Ik zit mij voor het vensterglas
onnoemelijk te vervelen.
Ik wou dat ik twee hondjes was,
dan kon ik samen spelen.

(Godfried Bomans)

gepaard rijm

gekruist rijm

Omarmend rijm

Beeldspraak

Vergelijkingen, metaforen en personificaties zijn vormen van beeldspraak.     

Beeldspraak is altijd 

figuurlijk bedoeld.

Beeldspraak 

Beeldspraak is altijd figuurlijk taalgebruik.

Beeldspraak

Wat zou je doen - Marco Borsato / Ali B

en de zon viel in slaap met de maan = beeldspraak 

zou je hart zich weer vullen met vuur = beeldspraak

assonantie: slaap – maan, : maar- bestaan vol - zorgen, klein – pijn, gaan – aan

'En de zon viel in slaap met de maan'
Welke vorm van beeldspraak herken je?

zou je hart zich weer vullen met vuur..

Welke beeldspraak is dit?

1. personficatie
2. vergelijking
3. metonymia
4. metafoor