Extra bij voorbereiding mondeling leesdossier

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

V6 extra

Bronvermelding leeslijst

Nog wat theorie.

• Intertekstualiteit (o.a. een kenmerk van het postmodernisme)
• Generatie Nix (literaire stroming van de jaren '90)
  
• Nieuwe invloeden (schrijvers met een niet-Westerse achtergrond, sinds de jaren '90)
• Andere moderne schrijvers

Vier ontwikkelingen vanaf de jaren '70

1. Jaren '70 --> postmodernisme en autobiografisch proza
2. Vanaf jaren '80 --> vrouwengolf in de literatuur (gematigd feminisme)
   
3. Jaren '90 --> Generatie Nix
4. Midden jaren '90 --> Nieuwe invloeden door migratie

Roman (vanaf jaren '70)
- autobiografische werken
- feminisme liet zich gelden bij een aantal vrouwelijke auteurs
- postmoderne roman komt naar voren.

Grote welvaart en de sterk gestegen scholing van de Nederlanders hadden tot gevolg dat literatuur een groter publiek dan ooit tevoren bereikte (hogere oplagecijfers). 

Mensen zijn sinds de 'wilde' jaren '60 over het algemeen gezien wat minder geneigd het gezag van autoriteiten blindelings te aanvaarden, zoals te zien is bij de grote demonstraties tegen kerncentrales en talrijke kraakacties in de jaren '80.

Vanaf de jaren '60 was er een tendens die wegvoerde van de ‘gewone’ lezer. Er verschenen romans en gedichten waarvan de betekenis zich niet één, twee, drie prijsgeeft. Deze sluiten aan bij een belangrijke, internationale stroming:

het postmodernisme.

Welke boeken zijn postmodern?

Sommige romans van: A.F.th. Van der Heijden (waaronder Het leven uit een dag). 

Een van de kenmerken is het maken van toespelingen op andere werken (bijv. door het gebruiken van bepaalde personages, het gebruiken van citaten). Dit noemen we:

Intertekstualiteit?

Schrijvers die zijn begonnen
bij De Revisor

• De Revisor: tijdschrift (1974) met een gematigde versie van het postmodernisme.

Oud-redactie o.a. Oek de Jong, (Thomas Rosenboom)

Revisor-proza bevatte verhalen waarom de werkelijkheid niet als iets 

vanzelfsprekends wordt opgevat. Er is geen eenduidige werkelijkheid waarin
voor iedereen vaststaat wat waar is en wat vals is. 

A.F.TH. van der Heijden (1951 -)

- Pseudoniem Patrizio Canaponi

- Studeerde filosofie en psychologie in Nijmegen

- Schreef twee romanreeksen: 
De tandeloze tijd en Homo duplex

Bekendste werk: Tonio (2011, een requiemroman)

In 2012: Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele euvre

In 2013: De PC Hooftprijs voor zijn gehele euvre

Leon de Winter (1954 -)

- In het begin: hoofdpersonen probeerden op
allerlei manieren grip te krijgen op hun leven
en op de werkelijkheid. (Zoeken naar Eileen W.)

- Vervolgens (weg van de Revisor) speelde de joodse identiteit na WOII in "lekker leesbare boeken" een steeds grotere rol (Kaplan, SuperTex, De ruimte van Sokolov, God's gym en De hemel van Hollywood)

- Getrouwd met Jessica Durlacher (ook auteur)

- Dochter: Solomonica de Winter (ook auteur)

- Opgegroeid in Den Bosch (ook op het SGDB gezeten, maar ...)

Andere romanciers uit de jaren '70 en '80

Sterk autobiografisch werk

Jeroen Brouwers (1940-)

- Geboren in Nederlands-Indië

- 'Jappenkamp' 1943-1945

- 1948 naar Nederland

- Sterk autobiografisch oeuvre

1981: Bezonken rood (verhouding van de ik-persoon met zijn moeder in het kamp; ervaringen)

Kreeg ook kritiek (overdreven)

                     Adriaan van Dis (1946)

- een veelzijdig, geëngageerd schrijver

- In 2015 won Ik kom terug de Libris
Literatuurprijs en kreeg Van Dis de
Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele oeuvre.

- groeide op in Bergen, te midden van halfzussen en ouders met een Indische (oorlogs)geschiedenis.

- Van Dis is ook een bekende figuur in de media (tafelheer bij DWDD, zijn eigen boekenprogramma)

In november 2021 zet de campagne ‘Nederland leest’ Van Dis’ De wandelaar uit 2007 centraal.

Laatste werk: Klifi (2020)

§97: Vrouwelijke romanciers

• Vanaf de jaren '80: vrouwengolf in de literatuur
  
• Vrouwen staan centraal in de meeste boeken
• Gematigd feminisme

Tessa de Loo (1946 -)

- Pseudoniem (Tineke Duyvené de Wit)

- De meisjes van de suikerwerkfabriek (1983)

- Isabelle (1989)

- De tweeling (1993)

§98: Zwagerman, Giphart, Brusselmans

§98: Generatie Nix

• Ontleend aan de term Generation X (1991)
• Auteurs geboren in de jaren '60 (welvaart)
• Boeken waarin welgestelde jongvolwassenen hun alledaagse sleur proberen te doorbreken door niet-deugend te zijn. 
• Overmatig drankgebruik, drugs, seks en interesse in materialistische zaken

Joost Zwagerman (1963-2015)

Ronald Giphart (1965 -)

§100: Nieuwe invloeden

• Midden jaren '90
  
• Schrijvers van niet-Nederlandse komaf
  
• Problematiek van niet-autochtonen staat centraal (cultuur, godsdienstverschillen, aanpassingsproblemen, migratie, het bestaan als vluchteling of 'gastarbeider'
  
• Verrijking Nederlandse literatuur --> thematiek en taalgebruik
  

Nieuwe invloeden

• Term 'allochtoon'
• Verzetten zich tegen het idee dat hun werk de integratie in de multiculturele samenleving moet / kan bevorderen

Kader Abdolah (1954-)

Moest in 1985 Iran verlaten. 

Murat Isik (1977-)

Ouders komen uit Turkije (Zaza-gemeenschap)

Özcan Akyol (1984)

- Journalist, romanschrijver

"Tijdens een optreden bij De Wereld Draait Door rekende de auteur af met het gilde der allochtonenschrijvers, dat volgens hem vooral bestaat uit poseurs, loopjongens en mensen zonder echt verhaal. Hij verweet zijn collega’s herhaling in hun werk en wilde absoluut niet tot deze categorie worden gerekend – ondanks zijn Turkse achtergrond." (https://www.ozcanakyol.nl/biografie/)

Beginpunt voor het zoeken van een roman

Fijn aanknopingspunt voor een gesprek: eens met de recensie? Oneens? Heeft de recensie je geholpen? 

recensies

geprint vanuit Literom

Waarom? 

• Je wordt beoordeeld op meningsvorming
• Eens / oneens met recensie? Waarom?
• Waarom deze recensie gekozen?

Voorbeeld argumentatie

Wat is je lievelingsboek? Welke genres spreken je aan? 

Mijn lievelingsboek is Een schitterend gebrek van Arthur Japin. Hierin zitten veel van mijn favoriete elementen in een boek gecombineerd: de geschiedkundige periodes van de Renaissance en de Verlichting, een pijnlijk liefdesverhaal tussen Casanova en Lucia, een een beschrijving van de cultuur in verschillende landen: Italië, Frankrijk, Nederland en de VS. Genres die me aanspreken zijn toch wel romantisch te noemen: ofwel historische romans ofwel toekomstromans. Ook The handmaid's tale heeft namelijk veel indruk op me gemaakt. Deze dystopie, net als Blokken van Bordewijk, zetten me aan het denken over de toekomst en de verschillende ideologieën die er nu in de wereld spelen. Dat is wel heel anders dan vroeger: waar ik toen heel gelukkig werd van een simpel thrillertje, kan ik nu meer genieten van een boek dat me uitdaagt. Ik vond het dan ook op een zomervakantie in Italië, aan het zwembad, nodig om Wikipedia te raadplegen tijdens het lezen van de roman Siegfried. Mensen keken me wel vreemd aan, aangezien ik tegelijkertijd Nietschze opzocht op mijn telefoon, maar ik kon er erg van genieten. Hoe heeft Mulisch dit bedoeld? Waarom was Nietschze zo'n sleutelfiguur in deze roman?