Literaire ontwikkelingen van de de jaren ´50 tot heden.

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs

Literaire ontwikkelingen van de jaren ´50 tot heden.

Naoorlogse literatuur

Proza

• Oorlog onontkoombaar als thema of decor

• Provocatie van de wederopbouw, oudere generatie

• Personages: antihelden zonder eigen identiteit met een ontluisterend bestaan

• Existentialistisch, absurditeit van het bestaan

Reve, Hermans, Mulisch -> 'de grote drie'

existentialisme

• Camus en Sartre 
  
• mens is slachtoffer van omstandigheden; kiest eigen lot
• je moet betrokken zijn bij wat er in de wereld speelt 
  
• de roman noir: zwart en somber 
  
• absurdistische literatuur 
  
• geëngageerde literatuur: taboes doorbreken (seks, homoseksualiteit, geloof – Reve en Wolkers) 
  
•  
  

Zinloosheid Hermans en Reve

• Hoofdpersonen -> geen idealen
• Geen intellectuele gesprekken over politiek, kunst, literatuur
• Nadruk op lichamelijkheid en verval
• Liefde geeft het leven niet meer zin.
• Defictionalisering --> realistische beschrijving werkelijkheid

Geen idealen, geen geloof, geen liefde.

Gerard Reve - De avonden, Laagland p. 241

zeventigers

Door toenemende welvaart vanaf jaren ´70:

• Grotere oplages (o.a. door uitvinding pocketboeken)

• Literatuur bereikbaar voor velen

• Auteurs bekende(re) Nederlanders (tv!)

• Feminisme

• Maatschappelijke gerichtheid: feminisme en veranderende rolpatronen

• Realistisch

Eenvoudig, verhalend, herkenbaar, ironie

Psychologisch realisme: innerlijke ontwikkeling -> ik-tijdperk

't Hart, Van Keulen, Dorrestein

zeventigers: Revisor

• Filosofische onderwerpen
• Gelaagdheid, dubbele bodem

• Hechte structuur

• Nadruk op reconstructie van de gebeurtenissen

• Afzetten tegen realistische, anekdotische, vervlakking

Kellendonk, Meijsing, Van der Heijden, Mulisch, Bernlef

tachtigers

Verschillende tendensen:

- toename aantal vrouwelijke auteurs

- veel autobiografisch werk

- tweede generatie na WO II

- veel romans met thriller- of detective-elementen

postmodernisme

• Eclectisch (grenzen tussen genres vervagen)

• Intertekstualiteit

• Spelen met de werkelijkheid, eigen werkelijkheid scheppen
-> anti-realistisch

• Benadrukken dat de waarheid niet bestaat

• Metafictie (schrijven over het schrijven)

Generatie Nix

• Verveelde personages

•  Seks, drugs, rock & roll

• Afzetten/verwerpen van burgerlijke waarden

• (onmogelijke) liefde

(de jonge) Giphart, Grunberg, Zwagerman

Heden - laatste tendensen

• Literatuur over Nederlands Indië 

• Literatuur van (tweedegeneratie)migranten

Abdolah, Benali, Bouazza, Bouzamour, Akyol

• Populaire ‘literatuur’, bestsellers

• Geëngageerde literatuur

De Winter, Grunberg, Zwagerman, Wieringa, Van Dis, Vuijsje

Maatschappelijke betrokkenheid

•  Een aantal schrijvers breekt met het te vrijblijvend bevonden anti-realistische, metafictionele en intertekstuele literaire spel van het postmodernisme. 
• Schrijvers willen in hun werk reageren op de actualiteit (multiculturele maatschappij, terrorisme, migratie etc.) en betrokkenheid bij die actualiteit tonen (engagement).                  o.a. Zwagerman, Grunberg, Wieringa

• Recente filosofische studies gaan over ethische kwesties.
• Aandacht voor actuele problematiek rondom technologie, euthanasie of gentechnologie.

o.a. Brijs en Bervoets

 

Criteria voor auteurs die succesvol willen zijn.

• privéleven moet in werk (=roman) zijn ingebed (lezers verwachten dat literaire teksten teruggaan op persoonlijke ervaringen-> echtheid-> realistisch-psychologische romans voldoen aan deze lezersverwachting)
• werk moet aansluiten bij de actualiteit

• werk moet herkenbaar en geliefd genre zijn