H4 - T2 - voortplanting les 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

nog vragen over:

thema 1 - inleiding in de biologie

thema 2 (H5) - DNA

???

thema 2 - voortplanting

basisstof 1

ongeslachtelijke voortplanting

leerdoelen

Na deze les:

• ken je de gebeurtenissen tijdens de celcyclus.
  
• weet je dat door ongeslachtelijke voortplanting nakomelingen ontstaan die genetisch identiek zijn aan de ouder. 
• herken je ethische en biologische argumenten bij standpunten over klonen van organismen. 

begrippen - BS1

celdeling

ongeslachtelijke voortplanting

weefselkweek

kloon

klonen

mitose

celcyclus

DNA-replicatie/ DNA-synthese

S-fase 

chromatiden

G2-fase

G1-fase

G0-fase

celdeling

het proces waarbij er uit 1 moedercel 2 dezelfde dochtercellen ontstaan gebeurd in een organisme bij:

• vervangen van cellen
• groei
• ongeslachtelijke

       voortplanting

celdeling

wat is er nodig om van 1 cel 2 cellen te maken? 

celdeling

in stappen: 

1. mitose 
2. celdeling 
3. plasmagroei 
4. celstrekking 

celdeling

wat is er nodig om van 1 cel 2 cellen te maken? 

alle organellen in de cel (T1)

moeten 2x aanwezig zijn

celdeling

fasen van de cel:

• celcyclus
  

het proces om van 1 naar 2 cellen te gaan:

• mitose

celcyclus

interfase 

• G0-/G1-fase
  
• S-fase
  
• G2 fase
  

M-fase

• mitose -> celdeling

interfase

G-fase

• cellen in rust
  
• geen celdingen
  
• G=gap

interfase 

G0-fase 

• tussen M en G1
  

G1-fase

• periode tussen de M en S

G2-fase

• periode tussen S en M

interfase 

S-fase

• synthese
• DNA-replicatie =

       DNA-synthese 

• chromosomen worden 

        verdubbeld tot twee 

        chromatiden

Chromosomen

Bij de verdubbeling van het DNA worden homologe chromosomen (een van vader een van moeder) verdubbeld.

Voor de replicatie bestaan de chromosomen uit één chromatide.

Na de replicatie bestaan de chromosomen uit twee zusterchromatiden.

M-fase 

m-fase

• mitotische fase
  
• kerndeling
• ontstaan van de 2 cellen

celdeling

binas 76A

mitose 

centriolen

mitose 

binas

76B1

een organisme heeft 2n = 12 chromosomen, hoeveel chromosomenparen heeft dit organisme?

1. 2
2. 6
3. 12
4. 24

een cel heeft 2n=8 chromosomen, hoeveel chromosomen heeft deze cel in de G2 fase?

1. n=4
2. n=8
3. 2n=8
4. 2n=16

Welk nr. is het centrosoom en wat doet die?

1. nr 4: het zorgt voor spiraliseren van DNA
2. nr 13: het zorgt voor spiraliseren van DNA
3. nr 13: het zorgt voor uit elkaar trekken van chromosomen
4. nr 9: het zorgt voor uit elkaar trekken van chromosomen

In welke fase van de celcyclus wordt het DNA gekopieerd?

1. Tijdens de G1-fase.
2. Tijdens de S-fase.
3. Tijdens de G2-fase.
4. Tijdens de M-fase (mitose).

Wat is een chromatide?

1. een chromosoom die gekopieerd is maar nog vast zit aan z'n kopie
2. dat is een chromosoom die buiten de kern zit
3. dat is DNA dat is gekopieerd
4. dat is een chromosoom die naar de polen in een cel worden getrokken

wat is de juiste volgorde?

1. mitose - celdeling - celstrekking - plasmagroei
2. celdeling - mitose - celstrekking - plasmagroei
3. mitose - celdeling - plasmagroei - celstrekking
4. celdeling - mitose - plasmagroei - celstrekking

Welke processen vinden plaats gedurende de M fase?

1. DNA replicatie, kerndeling, celdeling
2. DNA replicatie, celdeling, plasmagroei
3. kerndeling, celdeling
4. celdeling, plasmagroei

Hoeveel chromosomen zijn er zichtbaar?
Hoeveel chromatiden zie je?

1. 1 chromosoom, 1 chromatide
2. 1 chromosoom, 2 chromatiek
3. 2 chromosomen, 1 chromatide
4. 2 chromosomen, 2 chromatiden

Fasen van de mitose zijn in willekeurige volgorde: metafase, profase, telofase en anafase.
Bij welk(e) van deze fasen bestaan de chromosomen uit één chromatide?

1. Telofase
2. Profase
3. Anafase
4. Metafase

Wat zijn homologe chromosomen?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. 2 overeenkomstige chromosomen in een celkern
2. Een chromosomenpaar waarbij 1 van de moeder is en 1 van de vader
3. chromosomen die in het evenaarsvlak liggen
4. chromosomen die bestaan uit 1 DNA streng

Hoeveel chromosomen en hoeveel chromatiden bevat een menselijke cel na de S-fase?

1. 23 chromosomen en 23 chromatiden
2. 23 chromosomen en 46 chromatiden
3. 46 chromosomen en 46 chromatiden
4. 46 chromosomen en 92 chromatiden

Op welk moment in de celcyclus vindt plasmagroei plaats.

1. Voorafgaande aan de kerndeling
2. Na de kerndeling maar voor de celdeling
3. Na de celdeling

Wat is mitose ?

1. Celdeling voor nieuwe lichaamscellen
2. Mitose komt alleen voor bij dieren
3. Mitose is een verbrandingsproces
4. Celdeling voor geslachtscellen

Wat is GEEN functie van mitose?

1. Reparatie
2. Groei
3. Voortplanting
4. Celstrekking

Op welke afbeelding zijn chromatiden van een chromosoom in één cel weergegeven tijdens het eerste gedeelte van de mitose?

1. 
2. 
3. 

Wat is de juiste volgorde bij de celcyclus?

1. spiraliseren- kopiëren- kerndeling- celdeling
2. celdeling- spiraliseren- kerndeling- kopiëren
3. kopiëren- spiraliseren- kerndeling- celdeling
4. kopiëren- kerndeling- spiraliseren- celdeling

Profase

Metafase

Anafase

Telofase

Interfase

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling = kloon

• uitlopers
• knollen
• knoppen
• bollen
• stekken
• klonen

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling

• uitlopers
  
• knoppen
• knollen
  
• bollen
  
• stekken
  
• klonen
  

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling

• uitlopers
  
• knoppen
  
• knollen
  
• bollen
  
• stekken
  
• klonen
  

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling

• uitlopers
  
• knoppen
  
• knollen
  
• bollen
  
• stekken
  
• klonen
  

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling

• uitlopers
  
• knoppen
  
• knollen
  
• bollen
  
• stekken
  
• klonen
  

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling

• uitlopers
  
• knoppen
  
• knollen
  
• bollen
  
• stekken = weefselkweek
  
• klonen
  

ongeslachtelijke voortplanting

planten die zich voortplanten 

door celdeling

• uitlopers
  
• knoppen
  
• knollen
  
• bollen
  
• stekken -> weefselkweek
  
• klonen -> kloneren
  

Klonen: weefselkweek

Bekend uit de landbouwsector

Verkrijgen van planten met gunstige eigenschappen

Klonen: embryosplitsing

Klompje cellen wordt na bevruchting in meerdere klompjes gesplitst.

Verkrijgen van dieren met gunstige eigenschappen.

Bij klonen spreek je van...

1. Geslachtelijke voortplanting
2. Ongeslachtelijke voortplanting

Wat is ongeslachtelijke voortplanting?

1. Voortplanting door seks
2. Voortplanting zonder seks
3. Voortplanting zonder geslachtscellen
4. Voortplanting met geslachtscellen

Van een kloon kan men in het algemeen zeggen dat:

1. de fenotypen en genotypen onderling gelijk zijn
2. de fenotypen onderling altijd gelijk zijn.
3. de genotypen onderling gelijk zijn, maar de fenotypen kunnen verschillen
4. de fenotypen onderling gelijk zijn, maar de genotypen onderling verschillen

Op welke manier gaat de voortplanting van eencelligen?

1. Geslachtelijke voortplanting
2. Celdeling
3. Stekken

GEEN voorbeeld van een klonen is:

1. broertjes die op elkaar lijken
2. aardappel knollen
3. bloembollen
4. aardbei schieters

Nog vragen? 

thema 2 - voortplanting

maak de opdrachten 1 t/m 10 

Succes met de toets volgende week!