H4 Formuleren verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Programma

Uitleg programma deze week (zie Teams bestanden)

(Als je thuis werkt: bekijk de planning, maak H4 woordenschat en spelling. Een instructieblad staat in Teams bestanden. Vragen stel je in de chat!) 

H4 Lezen afronden

Uitleg H4 Formuleren en maken opdrachten

Uitleg grammatica

Lesdoelen

Algemeen: Je kunt de verwijswoorden gebruiken die passen bij het woordgeslacht (m, v, o).

Verwijswoorden?

Welke verwijswoorden
ken je? (H2)

H2: verwijswoorden

de-woorden: verwijs met deze of die

het-woorden: verwijs met dit of dat

de-woorden en het-woorden

Deze deur is op slot, maar die is wel open.

(de deur)

Dat paard is wild, maar dit hier is rustig.

(het paard)

Welk woord wordt in deze tekst vaak herhaald?

Schatzoeken in je vrije tijd

Schatzoeken blijft een aparte hobby. Toch kan het de moeite waard zijn. Schatzoeker Eric Schmitt vond vorig weekend een echte schat. De schat lag in een scheepswrak bij Florida. De schat bestaat uit 51 gouden munten en 40 gouden kettingen en de waarde van de schat wordt geschat op een miljoen dollar. Wel moet de schatzoeker 20 procent van de waarde van de schat afstaan aan de staat. 

Het woord wordt eerst 1 keer genoemd. Je kunt het daarna 4 keer vervangen. Niet alleen de woorden uit de tabel, je mag breed kijken. 

Theorie

• Om te voorkomen dat je in een tekst een zelfstandig naamwoord steeds herhaalt, gebruik je verwijswoorden.
• Een verwijswoord wijst terug naar een woord dat eerder genoemd is.
• Als je weet waar een verwijswoord naar verwijst, begrijp je de tekst beter.

Nieuw: Verwijswoorden

vrouwelijke woorden: verwijs met zij, ze of haar

mannelijke woorden: verwijs met hij, hem of zijn

onzijdige woorden: verwijs met het of zijn

vrouwelijk / mannelijk / onzijdig

Als mijn tante komt logeren, neemt zij haar hondjes mee.

Ben gaat zwemmen en hij neemt zijn duikbril mee.

Het rugbyteam behaalde zijn eerste beker.

Hen

• Lijdend voorwerp

De andere groep werkt vandaag thuis. Ik heb hen (lv) dinsdag nog gezien.

• Na een voorzetsel

Mijn jongere broertjes wilden graag muziek op hun kamer. Daarom heb ik mijn oude radio aan hen gegeven. 

Hun

• Bezittelijk voornaamwoord 

• Meewerkend voorwerp

Mijn jongere broertjes wilden graag muziek op hun kamer. Daarom heb ik hun (mv) mijn oude radio gegeven. 

Geslacht van het woord

Je moet dus kijken wat het geslacht van het woord is:

mannelijk, vrouwelijk of onzijdig.

Je kunt het geslacht in een online woordenboek vinden.

(Er zijn wel regels voor het bepalen van het woordgeslacht.)

onzijdig

• woorden waar je "het" voor kunt zetten
• verkleinwoorden (het huisje, het katje)
• zelfstandige naamwoorden die beginnen met ge-, be-, ont- + stam van het werkwoord (gezeur, beroep)
• landen en steden

• Als een het-woord verwijst naar een vrouwelijk wezen, vb. het meisje, gebruiken we zij of haar  en niet het of zijn. Wel blijft: dit, dat. 

vb. Het meisje, dat daar liep, droeg een pop in haar tas. 

Mannelijk of vrouwelijk?

Vrouwelijk: namen van vrouwelijke personen of dierennamen die altijd het vrouwelijk dier aanduiden: wolvin (v), lerares (v)

 

Mannelijk: namen van mannelijke personen en dierennamen die altijd het mannelijk dier aanduiden: stier (m), marktkoopman (m)

Verwijswoorden

Verwijswoorden kunnen verwijzen naar:

• Een woord
• Een groepje woorden
• Een hele zin

Dat waar het verwijswoord naar verwijst noem je het antecedent.

Antecedent en verwijswoord

De discotheek heeft al haar sponsors uitgenodigd voor een danceparty. 

Antecedent = de discotheek

haar = verwijswoord

Antecedent: personen, dingen, plaatsen, tijdstippen.

Aan de slag

Maak startopdracht

Lezen Groene theorie p. 122

Maak opdracht 1, 2, 3, 4

Wat is een antecedent?

Mannelijk 

vrouwelijk

onzijdig

de man

de gevangenis

Hera

wetenschap

Maurice

de stier

het huis

Verwijswoorden

• https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-verwijswoorden
• http://static.digischool.nl/oefenen/hennyjellema/nederlands/verwijswoorden/verwijsw.12.htm
• http://static.digischool.nl/oefenen/hennyjellema/nederlands/verwijswoorden/verwijsw.10.htm
  
• https://meneerooms.nl/theorie/formuleren/verwijswoorden
• https://mk0wijzeroverde9ges4.kinstacdn.com/wp-content/uploads/2020/09/Opdrachten-verwijswoorden.pdf
• https://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/groep5%20en/verwijswoorden/lees/tips.htm
  

Lesdoel behaald? Ik weet wat een verwijswoord is.

1. Ja
2. Nee

Lesdoel behaald? Ik weet wat een antecedent is.

1. Ja
2. Nee

Lesdoel behaald? Ik weet welke vraag ik moet stellen om het antecedent te vinden.

1. Ja
2. Nee

vrouwelijk

De- woorden met deze uitgangen zijn altijd vrouwelijk:

waarheid                   regeling               - te               - teit

ergernis                     liefde                - uur

kunst                        - ie                  - iek

beterschap               - theek

Verwijswoorden 'hen' & 'hun'

• Je gebruikt hen als lijdend voorwerp en na een voorzetsel. Het verwijswoord hun gebruik je als meewerkend voorwerp.

Rob en Maurice zouden eergisteren op vakantie gaan. Toch heb ik hen (lv) nog gezien. 

Wat (of soms wie) heb ik gezien? = hen

Mijn jongere broertjes wilden graag muziek op hun kamer. Daarom heb ik hun(mv) mijn oude radio gegeven. 

Aan of  voor wie heb ik mijn oude radio gegeven? = hun