kua-h4 les 6: theater

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom bij KUA! 

• Jas uit & tas op de grond 
• Laptop dicht op tafel 
• Schrift en pen op tafel 

Overzicht periode 1

wk1: Intro + geschiedenis

wk2: Beeldende kunst

wk3: Beeldende kunst

wk4: Beeldende kunst + film 

wk5: Film

wk6: Theater & dans

wk7: Dans

wk8: Muziek

wk9: Herhaling + oefentoets

wk10: Bespreken oefentoets + herhaling

Thema: Cultuur van het moderne

Benodigde lesmaterialen: Laptop, pen, papier, KUA-mapje 

Planning 

1. Wat weet je nog van de vorige les? 

2. Theater: psychologisch realisme (Konstantin Stanislavski) en episch theater (Bertolt Brecht)

3. Opdracht

4. Nabespreken opdracht 

Doelen 

Aan het einde van de les

- kan je drie kenmerken van het psychologisch realisme en episch theater  herkennen en toepassen in het schrijven van een korte scène

- kan je uitleggen wat vervreemdingstechnieken en hun effect zijn 

19e eeuw

20e eeuw

VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN: Breken met het verleden​

Amusement

Expressie

abstract (=geen verhaal)

Onderzoekend naar kern film

Science Fiction (futuristisch)

Propaganda

VERVREEMDING

in film

Onderzoek

• Hans Richter (Dadaisme)
  
• Salvador Dali en Luis Bunuel (surrealism): un Chien Andalou
  

Abstracte films

Associatieve reeks beelden zonder duidbare betekenis

1. Wat weet je nog van de vorige les? 

TOTAAL

MEDIUM

CLOSE-UP

KIKVORS

OOGHOOGTE

VOGEL

Camera-afstand

Close up: dichtbij (alleen het gezicht)

medium-shot: vanaf middel in beeld

totaalshot: volledig in beeld

long shot: opname van zeer grote afstand

Camera standpunt

Neutraal perspectief (ooghoogte)

Kikkerperspectief (van onderaf)

Vogelperspectief (van bovenaf)

Camerahoek: de specifieke hoek t.o.v. dat wat gefilmd wordt, bv. schuin.  

dit beeld freezen op het bord terwijl leerlingen king-kong-opdracht doen

Cameravoering

& 

montage

Welke functies kan modernistische film hebben?

1. Film als entertainment
2. Film als propaganda
3. Film als onderzoek naar film
4. Film als reclame

Afhankelijk van wat je hebt behandeld invullen. Even heel snel terughalen wat je hebt gedaan de vorige les. 

19e eeuw

20e eeuw

VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN: Breken met het verleden​

Amusement

Expressie

abstract (=geen verhaal)

Onderzoekend naar kern film

Science Fiction (futuristisch)

Propaganda

Cultuur van het moderne (modernisme)

1. 1850-1900
2. 1900-1950
3. 1950-2000
4. 2000-nu

Context

• Periode eerste helft 20e eeuw​
  
• Grote veranderingen in de westerse samenleving en kunst​
  
• Ontstaan verschillende kunststromingen​
  
• Grootste idealen: Idee dat met kunst de wereld verandert/verbetert kan worden (utopie)​
  
• Afstand van academische regels, breken met het verleden​
  
• Origineel zijn, unieke werken, onafhankelijk (autonoom)​
  
• Avant-garde; grote vernieuwingen in de kunst​
  
• Onderzoek naar de essentie van kunst. Ontstaan van abstractie, expressie en vervreemding.​
  

​

2. Theater 

19e eeuw

20e eeuw

VERNIEUWING EN VOORUITGANGSDENKEN: Breken met het verleden​

Naturalistisch theater uit de 19e eeuw

Met deze stijl van theater maken wilden de avant-garde breken!

• Decors en kostuums zo echt mogelijk
  
• Acteurs acteren zo natuurlijk mogelijk
  
• Vierde wand: doen alsof er geen publiek is
  
• Verhaallijnen uit het echte leven
  

In de negentiende eeuw was het realistisch en naturalistisch theater populair.  Theater was op dat moment voornamelijk nog een voordrachtskunst. Het was best gebruikelijk om je tekst als acteur mee het podium op te nemen. Dit veranderde door de opkomst van film. De opkomst van film veranderde hier aanvankelijk niet veel aan. Er kwam daarentegen wel een focus te liggen op hoe realistisch de acteur op het toneel op het publiek over kwam.

publiek

Theaterstuk verfilmd. Laat klein stukje zien. Wat vertelt haar gezichtsuitdrukking (mimiek)? 

Ghosts has been filmed, and adapted for film and television, numerous times in various languages. It was adapted at least three times for silent films. In 1915, George Nichols directed a film of the same name for producer D. W. Griffith. Mary Alden and Henry B. Walthall starred.[ 

Vernieuwers in het theater 

•  Bertolt Brecht (1898 - 1956) Duitse schrijver en regisseur
  
• Konstantin Stanislavski (1863 - 1938) Russische acteur en regisseur

Beiden vonden dat theater een maatschappelijke functie had: het publiek moest iets leren over hoe de wereld in elkaar zat

De manier waarop ze dit wilden bereiken was vrijwel tegenovergesteld

1. Stanislavski - psychologisch realisme 

• Acteurs moeten zo min mogelijk een rol spelen, maar ‘een rol leven’
• Oprecht reageren vanuit emotionele geheugen

• Acteurs niet alle informatie vooraf geven, zodat hun reactie natuurlijk ontstaat -> improvisatie
• Acteurs dompelen zich in echte leven eerst onder in hun rol (een acteur kan beter een patient spelen als hij echt een tijdje tussen patienten heeft doorgebracht)

• Legde basis voor method acting later in twintigste eeuw, van grote invloed op filmacteurs tot de dag van vandaag
  

Voorbeeld geven van ervaring opdoen in de maatschappij om in je rol te geven, zoals in een serie over het ziekenhuis, je acteurs laten meedraaien als arts/verpleegkundige. Hebben de leerlingen zelf een voorbeeld van een acteur/film?

Method-acting: 

Ontspanning: Stanislavski ging voor het eerst ontspanningsoefeningen doen met acteurs. Als je onder druk staat speel je op een andere manier en kan het minder levensecht overkomen.

De creatie van de vierde wand: Stanislavski zei tegen zijn acteurs dat ze het publiek moesten vergeten en dus een vierde wand moeten creëren.

Stanislavski moedigde zijn acteurs aan om te wroeten in hun emotionele geheugen om zich in te leven in hun karakter.

ONDERZOEK NAAR GRONDSLAGEN

Konstantin Stanislavsky > ontwikkelt een acteerstijl die ondewezen wordt. Stanislavsky perfectioneert het naturalistisch acteren door een methode waarmee acteurs zich volledig moeten inleven in hun rol: de Stanislavsky-methode. Ook wel bekend als method-acting.

In Hollywood is deze techniek nog altijd populair: 

Klik hier,  top 10 acteurs/actrices

 https://collider.com/actors-method-acting/#daniel-day-lewis 

Wat maakt de scène realistisch? 

npo.nl

Wat maakt de scène realistisch? 

2. Brecht - episch theater 

2. Brecht - episch theater 

• Theater kan en moet de wereld veranderen
• Acteurs moeten hun rol 'tonen' in plaats van inleven 

Stanislavski  ‘een rol leven’< -> 'een rol tonen' Brecht 

To live a role                        to show a role

Episch theater

• Het publiek mocht zich dus niet mee laten slepen door het verhaal! Ze moesten alert en kritisch blijven
  
• Brecht zette vervreemdingseffecten om mensen eraan te herinneren: het is allemaal theater!
  

ONDERZOEK NAAR GRONDSLAGEN

Essentie; Abstractie; Onderzoekend

Meyerhold ontwikkelt na de Russische revolutie een nieuwe acteertechniek: de biomechanica. Theater niet alleen ter ontspanning maar als ondersteuning van het arbeidsproces. De vorming van de nieuwe mens.

Acteurs gaan ritmisch te werk met veel uithoudingsvermogen (zoals in de fabriek). Meyerhold bedenkt de lichaamshoudingen die gebruikt kunnen worden om een emotie of rol weer te geven. Decors zijn constructivistische bouwsels, kostuums zijn uniformachtig.

Het constructivisme eist van de kunstenaar dat hij een ingenieur wordt. De kunst moet een wetenschappelijke basis hebben en voortkomen uit de organisatie van zijn materiaal, zijn vaardigheid om zijn lichaam goed te gebruiken. Om dat te bereiken moet zijn lichaam getraind worden en moet hij het 'mechaniek' van zijn lichaam kennen. Gymnastiek, acrobatiek, dans, ritme, boksen en schermen zijn alle nuttig in dienst van de biomechanica. Dat is het hoofdvak voor iedere constructivistische toneelspeler.

VERVREEMDING

Vervreemdingseffecten= Doorbreken van de illusie van het theater:

• Acteurs richten zich tijdens het spel rechtstreeks tot het publiek
  
• Er is een verteller als ‘voice-over’
  
• Acteurs beginnen plotseling te zingen
  
• Tijdens het spel verkleden de acteurs zich
  
• Tijdens het spel wordt het decor gewisseld
  
• Acteurs lopen de zaal in
  

Brecht wil de toeschouwer dwingen om objectief, zelfstandig en kritisch te oordelen.

Wat herinnert eraan: het is allemaal theater?  

https://tflix.nl/vaudeville/

01:00 – 04:00 & 07:30 – 08:30

Als het filmpje het niet doet, volgende slide met filmpje gebruiken! 

inloggegevens: p.lingbeek, Johan2024! 
 

VERVREEMDING

• Acteurs richten zich tijdens het spel rechtstreeks tot het publiek
  
• Er is een verteller als ‘voice-over’
  
• Acteurs beginnen plotseling te zingen
  
• Tijdens het spel verkleden de acteurs zich
  
• Tijdens het spel wordt het decor gewisseld
  
• Acteurs lopen de zaal in
  
• Geen realistisch spel, bijvoorbeeld verbogen stemmen of overdreven emoties
•  Theatervormgeving: maskers, of hele zichtbare grime, lompe decorwisselingen

Brecht wil de toeschouwer dwingen om objectief, zelfstandig en kritisch te oordelen.

Vervreemdingseffecten= Doorbreken van de illusie van het theater:

Theatervraag

In het algemeen verandert het spel van een acteur door het dragen van een masker.

Beschrijf twee manieren waarop het spel van een acteur verandert door het dragen van een masker.

ANTWOORDEN

maximumscore 2

twee van de volgende:

 De acteur past zijn spel / bewegingen aan, aan het karakter van het

masker.

 De acteur voert zijn spel meer uitvergroot / gestileerd uit, omdat de

mimiek van de acteur wegvalt achter het masker (dus moet de

beweging meer overdreven zijn).

 De acteur voert zijn spel meer gericht naar het publiek (frontaal) uit,

zodat het publiek het masker steeds goed kan zien.

per juist antwoord 1

publiek

Vervreemdingseffecten

1. Acteurs richten zich tijdens het spel rechtstreeks tot het publiek
2. Acteurs beginnen plotseling te zingen
3. Tijdens het spel wordt het decor gewisseld
4. Acteurs lopen de zaal in

Wat vond stanislavski belangrijk?

1. Groots acteren
2. Absurdistisch acteren
3. Komisch acteren
4. Geloofwaardig acteren

Waarom brak Brecht graag de vierde wand?

Gebruiken om stof te herhalen. Het publiek mocht zich dus niet mee laten slepen door het verhaal! Ze moesten alert en kritisch blijven. 

3. Opdracht 

• In tweetallen ga je een korte scène uitschrijven (ca. 10 zinnen). 
• Je mag zelf kiezen of je kiest voor de speelstijl van Brecht of Stanislavksi (de groep moet straks raden!) 

Probleem: je komt bij de Mediamarkt en wil iets ruilen, maar je bent het bonnetje vergeten

Naast het verhaal, kan je notities maken over decor/kostuum/rekwisieten/muziek etc.... 

4. Nabespreken opdracht 

Welke speelstijl? Stanislavski-methode (method-acting) of episch theater? 

Check of ze de kenmerken begrijpen. 

Doelen 

Aan het einde van de les

- kan je drie kenmerken van het psychologisch realisme en episch theater  herkennen en toepassen in het schrijven van een korte scène

- kan je uitleggen wat vervreemdingstechnieken en hun effect zijn