Economisch beleid 2.8 t/m 2.25 blokuur

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom

6 vwo ECONOMIE  ||  2023-2024

Leg uit hoe de ECB rente gebruikt om via veranderingen van de maatschappelijke geldhoeveelheid de inflatie te verhogen?

Vertel wat je weet over de output gap in hoogconjunctuur. En leg uit wat er met de natuurlijke werkloosheid aan de hand is.

BBP

BBP = Bruto Binnenlands Product

Kan berekend worden op drie manieren:

- Objectieve methode

- Subjectieve methode

- Bestedingsmethode 

BBP objectief en subjectief

                                via de productie                                                via het inkomen

                           (objectieve methode)                                  (subjectieve methode)

Twee manieren om het BBP

uit het model te berekenen

1. Als de optelsom van alle bestedingen 

Y = C + I + O + (E - M)

Dit is de bestedingsmethode ook wel de  genoemd. 

2. Als de optelsom van alle inkomens

Y = C + S + B

Dit is de subjectieve methode ook wel de inkomens methode genoemd. 

Output gap

Y - Y*  

Y = werkelijk BBP

Y* = potentieel BBP 

Y < Y * = onderbesteding

Y > Y* = overbesteding

Y=Y*  = bestedingsevenwicht

Output gap en inflatie

Output gap is indicator van inflatie want:

Positieve output gap in hoogconjunctuur --> risico op inflatie

Negatieve output gap in laagconjunctuur --> weinig inflatie

Hoge bestedingsinflatie vanwege hoge bestedingen

Hoge kosteninflatie vanwege krappe arbeidsmarkt en hogere loonkosten.

Keynes: anticyclisch begrotingsbeleid

Het conjunctuurbeleid van de overheid is erop gericht de conjunctuurgolven af te zwakken.

Tijdens laagconjunctuur: gas geven, economie stimuleren

Tijdens hoogconjunctuur: op de rem trappen, economie afremmen

ECB

ECB stuurt de inflatie (en oefent invloed uit op de conjunctuur) via het rentebeleid; ie de refi rente.

ECB richt zich op prijsstabiliteit

Leg uit hoe de ECB via het monetaire beleid inflatie wil laten dalen?

 Begrotingsbeleid

=budgettair beleid

= beleid waarbij de overheid door het variëren van inkomsten (belasting) en uitgaven (van de overheid) probeert de bestedingen te beïnvloeden

Doel conjunctuurbeweging afzwakken.

Anticyclisch begrotingsbeleid

In een periode van onderbesteding zal de overheid:

- Eigen uitgaven vergroten --> meer vraag --> meer productie nodig --> meer arbeiders nodig --> conjuncturele werkloosheid daalt. 

- Belastingen verlagen --> consumenten houden meer inkomen over --> meer vraag --> meer productie --> meer arbeiders --> daling conjuncturele werkloosheid 

Anticyclisch begrotingsbeleid

Gevolgen anticyclisch begrotingsbeleid: 

Verslechtering overheidssaldo: bel. inkomsten dalen en uitgaven stijgen.

Inverdieneffect: Anti-cyclische maatregelen zullen deels worden terugverdiend. vb door overheidsuitgaven, blijven de bestedingen op peil, minderuitkeringen nodig.

Multiplier effect: bestedingsimpuls leidt tot sneeuwbaleffect. 

Procyclisch begrotingsbeleid

In een periode van onderbesteding (laagconj) zal de overheid soms procyclische handelen als er niet genoeg geld is.

-  Belastingen verhogen

- Bezuinigen op eigen uitgaven

Risico is dat ze de laagconjunctuur verergeren.

I: bij hoogconjunctuur is het politiek lastig om anti-cyclisch beleid te voeren
II: anti-cyclisch beleid kan door politieke besluitvorming omslaan in pro-cyclisch beleid

1. beiden juist
2. beiden onjuist
3. I: juist II: onjuist
4. I: onjuist II: juist

Groei & Stabiliteitspact (EMU)

EMU = Economische & Monetaire Unie (Eurolanden)

Regels over begroting, aan de hand van percentages van het BBP

Jaarlijks tekort (EMU-saldo) kleiner dan 3% van BBP

Staatsschuld (EMU-schuld) kleiner dan 60% van BBP

Automatische Stabilisatoren

Automatische stabilisatoren zijn "Mechanismen in de economie die de conjunctuurbeweging automatisch afvlakken".(=conjunctuur dempen)

Er zijn 2 belangrijke vormen van automatische stabilisatoren, namelijk ....Belastingen en sociale uitkeringen.

Waarom zijn uitkeringen automatische stabilisatoren?

Automatische Stabilisatoren

Automatische stabilisatoren zijn "Mechanismen in de economie die de conjunctuurbeweging automatisch afvlakken".

Er zijn 2 belangrijke vormen van automatische stabilisatoren, namelijk sociale uitkeringen en progressieve belasting.

Inzetbaarheid en effectiviteit

Het tevreden stellen van kiezers bijvoorbeeld vlak voor verkiezingen

Belastingverlagingen leiden niet altijd tot extra uitgaven

Het duurt soms lang voordat wijzigingen doorgevoerd worden

In een land is er onderbesteding. De overheid voert procyclisch begrotingsbeleid. Zet de onderstaande gebeurtenissen in de goede volgorde.
Nummer 1: de overheid verlaagt de overheidsbestedingen. 

Nummer 2: 

Nummer 3: 

Nummer 4: 

Nummer 4: 

De totale bestedingen in een land nemen af. 

De werkloosheid neemt toe.

De bestedingen nemen af.

De productie neemt af.

Scan de vragen in hoofdstuk 2. Welke vragen zijn richting toetsniveau?

Aan de slag

Maken 2.8 tm 2.25

Nakijken

Maak een samenvatting van  H2