3.3 Het feodale stelsel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

ka 12: het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur 

Het feodaal stelsel / feodalisme

Leerdoelen 

Aan het eind van deze les kun jij

• een economische, militaire en politieke reden noemen voor het ontstaan van de feodaliteit / leenstelsel
• uitleggen wat de 'eed van wederzijdse trouw' inhoudt en
• verklaren waarom het leenstelsel op korte termijn goed werkte, maar niet op de lange termijn. 

KA: feodale verhoudingen in het bestuur

'De Romeinen zijn weg, hoe run ik nu een land?!' 

(en is de eerste aanzet tot staatsvorming)

deel 2; het feodaalstelsel. 

l

Vazallen waren mensen van adel (bevoorrechte groep) die konden vechten 

Noodzaken voor vazallen 

• Militair: Er zijn invallen van vijandelijke volkeren (Vikingen, Saracenen) 
• Politiek: je wilt jouw macht behouden (niet gebied verliezen, maar veilig houden)
• Economisch: er is geen geld --> geen belasting --> je kunt niemand betalen. 

Het feodale stelsel

• Een leenheer die sterft wordt opgevolgd door zoon - wat als deze minderjarig / zwak is? 
• Leenmannen stellen zich op als zelfstandige vorsten
• Gevolg: Het leen werd erfelijk. 
• 9de eeuw: Leenmannen gaan zelf ook land in leen geven en worden daarmee leenheer. 
• Gevolg: Macht en invloed van van bovenste leenheer op achterleenmannen vermindert. 

Oefen examenvraag

De Normandiërs veroverden in 1066 Engeland, waarna hun aanvoerder, Willem de Veroveraar, Engelse landerijen toewees aan Normandische edelen die mee hadden gestreden. De Normandiërs introduceerden daarna de primogenituur, de bepaling dat de oudste zoon alles erfde, terwijl eventuele dochters en jongere zonen werden uitgesloten van de erfenis.

Volgens historici ondersteunde de introductie van de primogenituur de

invoering van het feodale stelsel.

3p 4 Ondersteun deze redenering door:

 aan te tonen dat Willem de Veroveraar het feodale stelsel invoerde in

Engeland en

 uit te leggen op welke wijze de primogenituur het functioneren van dit

stelsel ondersteunde. 

4 maximumscore 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Willem de Veroveraar wees zijn vazallen land toe in ruil voor hun militaire dienst (wat past bij het feodale stelsel) 1

De invoering van de primogenituur:

• voorkwam dat het land verdeeld raakte onder meerdere erfgenamen 1

• waardoor de leenheer (een van de volgende): 1

 vazallen had met voldoende middelen voor de feodale

verplichtingen.

 zijn gezag niet hoefde uit te oefenen over (te) veel verschillende

vazallen.