2.2 Gewrichten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen?

LessonUp: Checken of je 2.1 hebt begrepen.

LessonUp en boek: Uitleg van 2.2 over gewrichten e.d. (met modellen)

Je krijgt een papier uit het leerboek met teksten en bronnen.

Nakijken 2.1 (1.1) en beginnen met je huiswerk.

Huiswerk: 2.2 bestuderen (aantekeningen) en 2.2 maken

Leren voor de formatieve toets: 1.1, 2.1 en 2.2: 
Jou eigen aantekeningen, de paragrafen met opdrachten, de bronnen en de samenvatting. De openstaande LessonUp lessen: 1.1, 2.1 en 2.2. 

2.1 Botten

Terugblik vorige les:

- Je kunt 26 botten van je skelet benoemen en met elkaar vergelijken (ook bij dieren).

- Je kunt de functies van je skelet benoemen.

- Je herkent het type bot aan de bouw en
   samenstelling ervan.

- Je geeft aan waardoor de soepelheid van je
   botten veranderen in je leven.

- Je geeft aan hoe je wervelkolom schokken
    opvangt.
   

In de afbeelding hiernaast zijn de botten in de vleugel van een vogel weergegeven.

Hoe heet bot 1? En hoe heet bot 2?

1. bot 1 = middenhandsbeentje bot 2 = ellepijp
2. bot 1 = vingerkootje bot 2 = ellepijp
3. bot 1 = middenhandsbeentje bot 2 = spaakbeen
4. bot 1 = vingerkootje bot 2 = spaakbeen

Welk bot is het bot dat roodgekleurd is?

1. Ellepijp
2. Opperarmbeen
3. Dijbeen
4. Spaakbeen

als deze stof uit het bot verdwijnt, dan wordt het bot veel te buigzaam

1. kalk
2. lijmstof
3. water
4. bloed

Van welke botten heeft deze persoon last (roodgekleurde botten)

1. bekkengordel
2. borstwervels
3. halswervels
4. lendenwervels

Armen en benen hebben vergelijkbare botten.
Welk bot(ten) uit het been heeft/hebben geen vergelijkbaar (homoloog) bot in de arm?

1. De knieschijf
2. Het dijbeen
3. Het hielbeen
4. Het kuitbeen

2.2 Botten bewegen 

Leerdoelen:

Je kunt 4 manieren benoemen en herkennen hoe botten aan elkaar zitten.

Je geeft aan hoe de bouw en de werking van een gewricht is.

Je kunt van elk gewricht noemen tot welk van de 5 typen gewrichten deze behoort. 

, 

Bot-verbindingen

Je botten zitten op vier manieren aan elkaar (zie het plaatje)

1. GEWRICHT.  Een gewricht is de meest beweeglijke verbinding tussen  botten. Bijvoorbeeld: het schouderblad en het opperarmbeen kunnen dankzij dit gewricht bewegen. 

2. KRAAKBEENVERBINDING. Je ribben zitten met kraakbeen vast aan het borstbeen. Kraakbeen is buigzaam. Door de kraakbeenverbinding kunnen je ribben een beetje bewegen bij het ademhalen. 

3. VERGROEID. Soms zijn botten vergroeid tot één geheel dat je niet kunt bewegen. Het heiligbeen is een vergroeiing van vijf wervels. 

4. NAADVERBINDING. Je schedel bestaat uit platte beenderen die strak tegen elkaar aanliggen met een naad ertussen. 

Je kunt ze niet bewegen. Dit heet een naadverbinding. 

Bouw van een gewricht

• De gewrichtsknobbel (-kop) kan bewegen in de gewrichtskom. 
• Beide zijn bedekt door een 
  kraakbeenlaagje.
• Met het gewrichtskapsel zitten beide
  botten aan elkaar vast.
• De binnenkant van het gewrichtskapsel geeft gewrichtssmeer af.
• Kniegewricht en heupgewricht zijn extra verstevigd met gewrichtsbanden.

Het kniegewricht

Door de Meniscus (kraakbeen) passen de gewrichten goed en bewegen soepel over elkaar.  

De kruisbanden en gewrichtsbanden houden het bovenbeen en het onderbeen bij elkaar.

5 soorten gewrichten

• Kogelgewricht
• Scharniergewricht
• Rolgewricht
• Zadelgewricht
• Eivormig-gewricht

Welke soorten gewrichten heb je?

Kogelgewrichten kunnen alle kanten op.
Noem 2 plaatsen met een kogelgewricht.

Scharniergewrichten kunnen in 1 richting
heen en weer bewegen. Geef 2 voorbeelden.

Een rolgewricht draait de botten over elkaar

Een zadelgewricht kan je in 2
richtingen bewegen (duim)

Een eivormig gewricht kan je
in 2 richtingen bewegen
maar ook een beetje heen 

en weer (vingers) 

De laatste 2 soorten gewrichten 

5 soorten gewrichten

Bij welk soort verbinding is er veel beweging mogelijk?

1. Naadverbinding
2. Vergroeid
3. Kraakbeenverbinding
4. Gewricht

Welk onderdeel van het gewricht maakt gewrichtssmeer aan?

1. gewrichtskom
2. kraakbeen
3. gewrichtsband
4. gewrichtskapsel

Gewricht: welk nummer geeft de gewrichtsknobbel aan?

1. nummer 1
2. nummer 3
3. nummer 5
4. nummer 6

Wat is de functie van het kraakbeen op de gewrichtskom en de gewrichtskogel?

1. De botten buigzaam houden.
2. De botten op de juiste plek houden.
3. Slijtage aan het gewricht voorkomen

Wat is geen soort gewricht?

1. rolgewricht
2. kogelgewricht
3. scharniergewricht
4. kantelgewricht

Wat voor een soort gewricht is je knie?

1. Vlak gewricht
2. Zadelgewricht
3. Kogelgewricht
4. Scharniergewricht

Welk soort gewricht zie je hier?

1. rolgewricht
2. scharniergewricht
3. kantelgewricht
4. kogelgewricht

2.1 en 2.2: Je kunt 28 verschillende botten van naam voorzien.
Je kunt aangeven hoe de bouw en de samenstelling van een bot is.
Je benoemt hoe de samenstelling van botten verandert als je ouder wordt.
Je kunt 4 manieren benoemen en herkennen hoe botten aan elkaar zitten.
Je geeft aan hoe de bouw en de werking van een gewricht is.
Je kunt van elk gewricht aangeven tot welk type gewrichten deze behoort.

1. Ik heb meer uitleg nodig
2. Ik begrijp dit redelijk
3. Ik begrijp dit
4. Ik kan dit aan anderen uitleggen

Nakijken: (1.1) 2.1

Begin met je huiswerk

Nakijken (1.1) 2.1 met de nakijkboekjes

Huiswerk: 2.2 maken (over 2 weken)

Leren voor de formatieve toets: 1.1, 2.1 en 2.2 (over 2 weken): 
Jou eigen aantekeningen, de paragrafen met opdrachten, de bronnen en de samenvatting. De openstaande LessonUp lessen: 1.1, 2.1 en 2.2 kan je ook nog weer bekijken.