Schrijfstijl les 5 o.b.v. module Schrijfstijl van Jeroen Steenbakkers

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Fijn dat jullie er weer zijn.

Fijn dat jullie er weer zijn.

FOCUS

leerdoelen

• Je leert hoe je een tekst verbeteren door de stijl helder, afwisselend en correct te maken.

• Je leert dat er stijlfiguren zijn die een tekst mooier, opvallender en spannender maken.

Programma 

• Activeren hersenen
• Bespreken huiswerk: eigen schrijfstijl
• introductieopdracht

Actie

Pak vast je schrift voor de volgende opdracht.

Tweetallen: overleggen

Hoe haal je zinnen uit de knoop? (4 manieren)

Opvallende stijl

De belangrijkste wedstrijd in het leven van Epke Zonderland.

Luister en kijk naar het filmpje (de volgende slide). Richt je aandacht op het commentaar van de sportcommentator Hans van Zetten.

a. Wat valt je op?

b. Welke omschrijvingen geeft Van Zetten voor Epke?

Zinnen uit de knoop halen

a. Splitsen van lange zinnen door van een lange zin meerdere korte zinnen te maken--> gebruik dan signaalwoorden.

b. Lees je zin hardop, gebruik een kladblaadje en verbeter.

c. Kijk welke woorden ontbreken (vaak worden woorden weggelaten bij samenstellingen). 

d. Haal alle overbodige woorden weg en kijk of de formulering eenvoudiger kan.

Theorie: Stijlfiguren

Hoe maak je een tekst mooier, opvallender en spannender?

Pak je schrift en schrijf de stijlfiguren op!

Stijlfiguren

Dubbele werking:

Ze brengen inhoud over en tegelijkertijd vestigen ze de aandacht op de taal zelf.

Effect: 

Lezer staat er even bij stil

glimlach

Maakt een afsluiting kort en krachtig

Alliteratie= beginrijm

Beeldspraak

Vergelijking (beeld en object worden beide genoemd)=  

Die jongen is zo gek als een deur.

Hij bibbert als een rietje in de wind.

Metafoor (alleen het beeld wordt genoemd)

Het leven is een weg met kuilen en hobbels.

Het leven is een pijp kaneel, elk zuigt eraan en krijgt zijn deel.

Voetbal is oorlog.

Personificatie (iets levenloos krijgt een menselijke eigenschap)

Het gevaar loert om de hoek van de straat. 

De bomen fluisteren in de wind. 

Woordspeling

 Dubbelzinnigheid van woorden en zinnen:

Ik ben rijp voor een inrichting (IKEA)

Er gaat niets boven Groningen (provincie Groningen)

Alleen de prijs is anders (Hans Anders)

Ellips

Incomplete zin vaak zonder persoonsvorm en onderwerp. 

Geen woord te veel.

Meer mogelijk maken (ABN Amro)

Steeds verrassend altijd voordelig (Kruidvat)

Eufemisme, dysfemisme en hyperbool

Eufemisme: 

Een verzachtende uitdrukking om iets pijnlijks of gênants niet bij de naam te noemen.

toilet --> het kleinste kamertje

overlijden --> hij is niet meer

Dysfemisme:

Opzettelijke harde en grove woorden gebruiken.

Geen nut inzien van huiswerk--> Ik word strontziek van al die nutteloze bagger

Hyperbool:

Vorm van overdrijven

Het heeft eeuwen geduurd voordat we ons cijfer kregen.

Zonder jou kan ik niet leven.

Ik kijk mijn ogen uit.

Pleonasme en tautologie

Pleonasme: 

Overbodige toevoeging van woorden

In het oosten van het land valt morgen natte regen.

Het noorden krijgt te maken met witte sneeuw.

Het hoeft niet fout te zijn, want soms is een pleonasme wel functioneel:

Houd rekening met gladde ijzel --> extra waarschuwing.

Tautologie:

Iets wordt twee keer genoemd. Soms gebeurt dit expres om meer nadruk te geven.

Altijd en eeuwig

Enkele en alleen

Vast en zeker

Nog even samen

1. Van welk stijlfiguur is sprake bij de volgende krantenkoppen?

Machtige Memphis redt Manchester

Finnen feestend naar de finale

2. Van welk stijlfiguur is sprake bij de volgende zin:

Bij de geboorte van zijn kind werd Joost zichtbaar ouder.

3. Geef een eufemisme en een dysfemisme voor de woorden diarree en stelen

4. Plaats de veertien woordcombinaties op volgorde: van minst pleonastisch naar meest pleonastisch

Dure champagne, snelle Ferrari, aanwezige bezoekers, creatieve tekendocente, groen gras, inspirerende les, zuinige Hollander, rood bloed, corrupte dictator, lekkere Magnum, exacte wiskunde, nuttige kennis, verslavende sigaretten, ronde cirkel.

Aan het werk (tweetal)

Kies uit: 

Een wedstrijdverslag van Real Madrid- Ajax (1-4)

of

Een concertrecensie van rapper Willem in 2019

Je krijgt de opdracht op papier en je werkt deze uit in je schrift.

Schrijfdossier opdracht 5

Je maakt de opdracht Beschrijf een bijzondere gebeurtenis op Kwizl.