WO - Goed besturen in België

• Wereldoriëntatie
• Lager onderwijs

Goed besturen in België

Democratie in de praktijk

Democratie ??? W@=D@?

In een democratie is de meerderheid baas

België is een democratisch land. 

Dat betekent dat er wetten zijn die de rechten van de Belgen beschermen. 

Maar vooral dat de Belgen hun bestuurders zelf mogen kiezen en dat de meerderheid wint. 

Bovendien mag alle macht niet bij één persoon of groep liggen. Die regels gelden voor een democratisch land, maar ook op school kan het er democratisch aan toe gaan.

Kenmerken van een democratie

- De meerderheid is 'baas'.

- De meerderheid wordt bepaald door verkiezingen.

- De meerderheid stelt wetten op.

- Wetten moeten uitgevoerd worden.

- Het gerecht straft wie de wet overtreedt.

Democratie in de praktijk

Wat ergert je soms op school?
Waardoor ontstaan er ruzies?
Hoe worden deze ruzies opgelost?

klasvoorbeeld democratie

In klas 6 zit het er bovenarms op.

Jan kreeg een bal tegen het oog op de speelplaats en zijn voetballende klasgenoten speelden rustig verder.

Voor Jan en zijn vrienden is het echter duidelijk: gedaan met voetballen!

--> partijen

klasvoorbeeld democratie

De juf luistert naar de verschillende partijen en laat elk hun mening of kant van het verhaal vertellen.

--> standpunten

klasvoorbeeld democratie

Klas 6 raakte verdeeld over twee partijen: de 'sjotters' en de 'antivoetballiga'. 

De antivoetballiga deelt T-shirts uit waarop AVL gedrukt staat. De juf weet een oplossing.

Klas 6 gaat stemmen over het voetbalprobleem. De partij die de meeste stemmen haalt, mag de 'voetbalwet' opstellen.

--> verkiezing

klasvoorbeeld democratie

Regels worden opgesteld.

--> wetten

klasvoorbeeld democratie

De volgende dag zijn de gevolgen zichtbaar.

Als volleerde agenten noteren enkele AVL-ers de overtredingen tegen de voetbalwet.

--> uitvoering

klasvoorbeeld democratie

De juf speelt rechter en kijkt toe op de straf: 

De speelplaats opruimen op woensdagmiddag!

--> rechtspraak

wb p. 124

Onze eigen verkiezing:

rollenspel

Binnen de school of klas zijn er verschillende standpunten over bv. de speelplaats, het huiswerk, de refter, het taalgebruik, de kledij en nog veel meer.

Laten we daarom d.m.v. een rollenspel zelf eens ervaren hoe een democratie werkt.

Onze eigen verkiezing:

rollenspel (WB p. 125)

STAP 1: Vorm enkele partijen. Kies een naam voor je partij.

STAP 2: Elke partij neemt een standpunt in.

STAP 3: Luister naar elkaars standpunten.

STAP 4: Stem.

STAP 5: Aanvaard de stem van de meerderheid.

Welke begrip hoort NIET bij een democratisch bestuur?

1. meerderheid
2. partijen
3. overleg
4. alleenheerschappij

Welke begrip hoort NIET bij een democratisch bestuur?

1. wetten
2. verkiezing
3. wapens
4. partijen

Ingewikkeld België

Wat zijn de officiële talen van België?

De gemeente

De burgers tellen mee!

In sommige landen (vroeger ook bij ons) lag alle macht bij één man, bv. de koning. Deze duldde geen inspraak.

Iedereen die zich tegen hem verzette, werd vervolgd, gevangen gezet of bekocht het met de dood.

De burgers tellen mee!

In een democratie vertrekt de macht bij de mensen: de burger bepaalt via verkiezingen wie hem zal besturen. Voor die keuze baseert de kiezer zich op het programma dat de kandidaten (politici) voorstellen.

Dit is zo op gemeentelijk vlak, maar ook op andere bestuursniveaus die België kent: gemeente, provincie, gewest, federaal Belgisch niveau en Europa.

De burgers tellen mee!

De belangen van de mensen (de burgers) bepalen met andere woorden de politieke beslissingen.

De gemeente - reglementen maken

Gemeenteraad

De leden van de gemeenteraad worden om de 6 jaar verkozen. 

Het aantal leden hangt af van de grootte van de gemeente.

De gemeenteraad beslist over alles op gemeentelijk niveau.

Zijn bevoegdheid gaat over het onderwijsaanbod in de gemeente, het gemeentelijk zwembad, gemeentebelastingen, cultuur, sport, openbare werken,...

De gemeente - reglementen maken

Politieke partijen

Politieke partijen vertegenwoordigen een bepaalde zienswijze. 

Ze hebben een programma waarmee je instemt of niet.

De gemeente - reglementen maken

Stemplicht

Alle Belgen, ouder dan 18 jaar moeten hun stem uitbrengen. Meestal breng je een stem uit op kandidaten die tot een politieke partij behoren.

De gemeente - reglementen uitvoeren

Burgemeester en schepenen: schepencollege

Het schepencollege wordt aangeduid door de partijen die de meerderheid in de gemeenteraad vormen. 

Aan het hoofd van het schepencollege staat de burgemeester.

De burgemeester en de schepenen hebben elk verschillende taken. 

Zo zijn bv. verschillende schepenen verantwoordelijk voor sport, voor jeugd, voor industrie, voor landbouw, voor verkeer, voor onderwijs, voor milieu, voor brandweer, enz.

Wie beslist over het gemeentelijk jeugdbeleid? (wb p. 125)

Wie is de schepen voor jeugdzaken in je gemeente? (zoek op de website van de gemeente Niel!)
(wb p. 126)

Stel: De politie betrapt een vrachtwagenbestuurder die met opzet het lokale skatepleintje aan diggelen rijdt. De tuigen staan tijdens de vakantie op 'zijn' parking. Bij wie zal de man zijn daad moeten uitleggen? (wb p. 126)

In welke provincie ligt onze gemeente 'Niel'?

In welk gewest ligt de provincie 'Antwerpen' ?

1. Vlaams gewest
2. Waals gewest
3. Brussels Hoofdstedelijk Gewest

In welke provincie ligt de stad 'Charleroi'?

In welk gewest ligt de provincie 'Henegouwen' ?

1. Vlaams gewest
2. Waals gewest
3. Brussels Hoofdstedelijk Gewest

In welke provincie ligt de stad 'Brussel'?

In welk gewest ligt de provincie 'Vlaams - Brabant' ?

1. Vlaams gewest
2. Waals gewest
3. Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Sleep de 3 gewesten naar de juiste plaats.

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Vlaams Gewest

Waals Gewest

Wat valt je op in verband met Brussel en de omliggende gemeenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

Drie machten

In België is er sprake van 3 soorten machten:

- De uitvoerende macht

- De wetgevende macht

- De rechterlijke macht

Hoe dat in elkaar zit, bekijken we verder in de volgende slides!

Drie machten

In België staat een koning aan het hoofd van het land.

Het dagelijks bestuur van België gebeurt door een regering van ministers.

Deze mannen en vrouwen worden benoemd door de koning.

Dit is de uitvoerende macht.

Drie machten

De macht van de koning en zijn ministers is ondergeschikt aan een raad van het volk (=parlement).

Zo'n volksvertegenwoordiging is verkozen door de burgers. 

De volksvertegenwoordigers maken wetten. 

Daarom spreken we van de wetgevende macht.

Drie machten

Rechters kijken toe of de wetten wel goed worden nageleefd. 

Zij kunnen boetes en straffen opleggen. 

Dit deel van ons bestuur is de rechterlijke macht.

Drie deelstaten: een federale staat

België is een federale staat.

Wat wil dat nu zeggen?

Dit betekent dat België verdeeld is in verschillende landdelen (of gewesten). Deze hebben ook nog eens elks hun eigen parlementen en regeringen.

Lekker ingewikkeld toch??? ;-)

Drie deelstaten: een federale staat

Dus...

Het Vlaams Gewest (Vlaanderen), het Waals Gewest (Wallonië) en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben elks hun eigen parlement en regering.

! Zelfs de weinige Duitstalige Belgen die in het Waals Gewest wonen, hebben een eigen raad en regering: de Duitse gemeenschap. !

Kan je het allemaal nog volgen?

Verschillende bestuursniveaus

Behalve op Belgisch niveau zijn er nog veel andere besturen.

De gemeente, de provincie, het gewest: elk maakt zijn eigen reglementen en wetten en zorgt ervoor dat ze uitgevoerd worden.

Nog een trapje boven België heeft Europa zijn wetgevende en uitvoerende macht.

bestuursniveaus

Op bestuursniveau bepaalt vooral het gewest (bv. Vlaanderen) het leven van kinderen: onderwijs, sport en cultuur zijn gewestelijke materies.

bestuursniveaus

De verdeling van gewesten in België op de kaart is vooral op basis van talen gebeurd. 

Maar de theorie verschilt van de praktijk.

In Vlaanderen wonen niet alleen mensen die Nederlands praten, omgekeerd in Wallonië. Dat zorgt dan wel eens voor twisten (ruzies).

bestuursniveaus

Elk bestuursniveau kent haar 'leiders' die elke dag in het nieuws komen: de Vlaamse minister - president, de Belgische eerste minister en sinds 2010 is er zelfs een Europese president.

De eerste Europese president in de geschiedenis was zelfs een Belg! Dit was Herman van Rompuy.

Besluit

In ons land zijn er 3 gewesten.

Wij wonen in Vlaanderen of het Vlaams Gewest.

In Wallonië of het Waals Gewest wordt vooral Frans of Duits gesproken.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt vooral Nederlands en Frans gesproken.

De Vlaamse minister - president heet Jan Jambon.

De eerste minister van België heet Alexander De Croo.

eerste minister
minister - president
burgemeester
gouverneur

Wie bestuurt wat? 

Sleep de woorden naar de juiste plaats.

gemeente

provincie

Vlaanderen

België

pelckmans.assessmentq.com

correctiesleutel