Decubitus, ulcus cruris en zwachtelen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Decubitus, Ulcus cruris en zwachtelen

Wat zijn bij bedlegerige zorgvragers de 2 plaatsen waar decubitus het meest voorkomt?

1. stuit en hielen
2. stuit en schouders
3. schouders en hielen
4. oorlel en hielen

Wat is de belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van decubitus op een specifieke plaats?

1. diabetes
2. eiwittekort in de voeding
3. te hoge druk op de huid
4. weinig beweging

Welke groep cliënten loopt het meeste risico op het ontwikkelen van decubitus?

1. mensen die bed- of rolstoel gebonden zijn en weinig bewegen
2. mensen met een slechte algemene conditie
3. ouderen
4. te dikke mensen

Hoe ziet decubitus categorie I eruit?

1. een blaar op de huid
2. niet wegdrukbare roodheid
3. niet wegdrukbare roodheid en een blaar
4. wegdrukbare roodheid

Hoe ziet categorie II van decubitus eruit?

1. uitgebreide rode plek
2. diepe wond
3. blaar en ontvelling
4. gele wond

Het risico op decubitus neemt toe als iemand koorts heeft?

1. juist
2. onjuist

Niet zinvolle maatregelen zijn:

1. massage en antidecubitus crème
2. inpakken van hielen en gebruik schapenvacht
3. ijzen en föhnen
4. alle hierboven genoemde

graad 1

graad 2

graad 3

graad 4

Ulcus cruris

Wat is een ulcus cruris?

1. een kapot been
2. een wond veroorzaakt door slecht functionerende vaten
3. een wond veroorzaakt door stoten
4. een wond veroorzaakt door roken

Ulcus
kenmerken van een dreigende veneus ulcus zijn:

1. eczeemplekken
2. oedeem
3. bruine verkleuring van de huid
4. dunne en hardere huid

Hoe ontstaat een open been?

*Een open been ontstaat meestal door een stoornis in de bloedsomloop. 

*De oorzaak ligt veelal in een probleem met de bloedafvoer, soms heeft het te maken met de bloedtoevoer. 

*De stoornis is vaak al langere tijd in het lichaam aanwezig voordat een wond ontstaat.

Normale bloedsomloop

*Bij een normale bloedsomloop wordt het zuurstofrijke bloed door de slagaders aangevoerd. 

*Via steeds kleiner wordende bloedvaten komt het aan bij de spieren, de huid en andere weefsels die bloed nodig hebben. 

*Daar geeft het bloed zuurstof en voedingsstoffen af. 

*Vervolgens neemt het afvalstoffen op en stroomt het terug naar het hart en de longen.

Vervolg

*Vanuit de benen moet het bloed, tegen de zwaartekracht in, omhoog richting het hart. 

*Bij een gezonde bloedsomloop werkt dat automatisch door de ‘kuitspierpomp’. Bij het lopen knijpen de kuitspieren het bloed omhoog door de aders; in de aders zitten klepjes waardoor het bloed niet kan terugstromen. Bij veel open been patiënten functioneert dit mechanisme niet goed waardoor vochtophoping/oedeem ontstaat. Hierdoor voelt het been zwaar aan. De huid kan gaan verkleuren en uiteindelijk opengaan.

Oorzaak aderproblemen (veneuze insufficiëntie)

Bij aderproblemen wordt het bloed niet goed door de aders gestuurd. Hierdoor hoopt vocht zich op in de weefsels in de voet en het onderbeen. De huid gaat strak staan en wordt kwetsbaar door slechte doorbloeding.

-> uitgezette adertjes en spataderen zichtbaar

-> ook verkleuringen bruin/ wit mogelijk

-> uiteindelijk beschadiging vd huid: wond -> open been

Oorzaak slagaderproblemen (arteriële insufficiëntie)

Een bloedvat van het hart naar het been (slagader) is verstopt .Meestal op de tenen/ voeten/ buitenzijde vh been.

Bv: 'etalagebenen': na een moment van rust verdwijnen deze ‘etalagebenen’ meestal weer.

Behandeling: bypass-operatie of dotteren

Oorzaak problemen in de haarvaatjes van de huid

*Haarvaatjes worden onder andere aangetast door roken, suikerziekte en een langdurig hoge bloeddruk.

*De doorbloeding van de huid is minder goed als de haarvaatjes (de kleinste bloedvaten) beschadigd zijn.

Dit hoort bij oorzaken voor van een open been kunnen microcirculateistroonissen zijn, zoals ;

DIABETES MELLITUS

HOGE BLOEDDRUK

LUMFECIRCULATIESTOORNISSEN

Gecombineerde oorzaken

Sommige mensen hebben meerdere oorzaken voor een open been (zoals suikerziekte en langdurig bestaande hoge bloeddruk) en kunnen dan ook een combinatie van klachten hebben. Deze wonden zijn over het algemeen lastiger te genezen dan wonden met een enkele oorzaak.

Behandeling ulcus cruris

 *Er wordt een wondbehandelplan opgesteld en meestal wordt het been ook direct gezwachteld. Doel van het zwachtelen is het verhogen van de druk op het onderbeen. Als je de kuitspier aanspant, wordt de druk op de bloedvaten in het been groter waardoor bloed beter terugstroomt naar het hart.

Als een open been wordt veroorzaakt door een aderprobleem, bestaat de behandeling uit specifieke wondverzorging en zwachtelen (ambulante compressie therapie). Als een open been wordt veroorzaakt door een slagaderprobleem of een probleem van de haarvaatjes, bestaat de behandeling uit wondverzorging. Er wordt dan niet of zeer mild gezwachteld om te voorkomen dat de bloedaanvoer nog verder verminderd.

Wanneer geef je compressie therapie?

1. Bij Oedeem door het niet goed werken van de beenaders ( chronische veneuze insufficiëntie)

2. ulcus cruris ( open been)

3. wondroos na de acute fase

4. Trombo flebitis ( trombose door ontsteking van de aders)

5. spataderen ( varices)

Doel Compressie therapie

• Door druk van buitenaf te geven, oedeem snel en blijvend te laten verdwijnen en de bloed en lymfestroom te verbeteren, door de functie van de kapotte kleppen in de venen te ondersteunen. 
• Als het oedeem vermindert wordt de toevoer van de zuurstof en voedingstoffen verbeterd en is genezing van een ulcus, mogelijk of kan voorkomen worden. 
• Belangrijk hierbij is dat de arteriële circulatie niet wordt belemmerd
  

Bekijk het protocol van Vilans