eindtheorie, evutievragen + wanneer welke kruising

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Reproductieve isolatie

Reproductieve isolatie

Soortgenoten moeten elkaar wel tegenkomen, anders kan er geen paring plaatsvinden:

• plaats/ruimte
  
• tijd 
  
• gedrag
  
• uiterlijk
  

prieelvogels

waterjuffer

Eilandtheorie

In het voorkomen van het aantal soorten op eilanden zag Darwin een wetmatigheid: 

- hoe groter het eiland, hoe meer soorten. 

- hoe verder van het vaste land, hoe minder soorten.

Na verloop van tijd ontstaat een evenwicht tussen immigratie en uitsterven.

De eilandtheorie beschrijft dus de biodiversiteit in relatie tot de grootte van een eiland (of een ander geïsoleerd ecosysteem) en de afstand tot het vaste land (of tot andere ecosystemen).

Eilandtheorie

De eilandtheorie voorspelt dus de grootte van de biodiversiteit van geïsoleerde gebieden, zoals eilanden, bergtoppen, meren en bossen.

Eilandtheorie op de Wadden

Welke Waddeneiland heeft de grootste biodiversiteit? 

Waar meer soorten vanuit Den Helder? 

Verklaar met de eilandtheorie van BINAS 93C.

A     Texel

B     Ameland

C     Terschelling

Tyrosinemie

Tyrosinemie is een van de zeventien aandoeningen waarop het bloed van een pasgeborene wordt gescreend. Het is een erfelijke ziekte, waarbij de stof tyrosine niet goed kan worden afgebroken. Uit het bloedonderzoek kan blijken dat een kind tyrosinemie heeft, ook als beide ouders het niet hebben. Er kan ook uit blijken dat een zoon of dochter drager is van de aandoening.

2p 3 Wat kun je uit bovenstaande gegevens afleiden over de overerving van tyrosinemie?

A. De ziekte erft autosomaal over en is dominant.

B. De ziekte erft autosomaal over en is recessief.

C. De ziekte erft X-chromosomaal over en is dominant.

D. De ziekte erft X-chromosomaal over en is recessief.

Je ziet hier de een kruising met mogelijke uitkomsten. Hoe erft deze eigenschap over?

1. Autosomaal recessief
2. Autosomaal dominant
3. X-chromosomaal recessief
4. X-chromosomaal dominant

Y-chromosomale overerving

1. Man heeft de overerving
2. Vrouw heeft meer kans op de overerving
3. Beide hebben even veel kans op de overerving
4. Kun je niet weten

Intermediair

1. Aa x AA is een voorbeeld van een berekening
2. Wint altijd het dominante gen
3. VzVw x VzVz is een voorbeeld van een bereking
4. Wint altijd het recessieve gen

Wat is een typisch kruisingsschema voor een letale overerving?

1. 
2. 
3. 
4. 

In een familie heeft iedereen die ook flaporen heeft, groene ogen. Waarvan kan hier sprake zijn?

1. Gekoppelde overerving
2. Onafhankelijke overerving
3. Dihybride kruising
4. Translocatie

Wat voor type overerving is dit?
Een bruine labradorreu (bb) en zwartharige labradorteef (BB) krijgen 2 zwarte labradorpuppies.

1. monohybride
2. X-chromosomale
3. meerdere allelen
4. gekoppelde

Hoeveel verschillende gameten zijn er mogelijk bij niet-gekoppelde overerving?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat voor type overerving is dit?
Een man met bloedgroep O verwekt een kind bij een vrouw met bloedgroep AB.

1. monohybride
2. X-chromosomale
3. meerdere allelen
4. gekoppelde overerving

Hoeveel verschillende gameten zijn er mogelijk bij gekoppelde overerving?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoe noem je het als een allel dat homozygoot voorkomt geen levensvatbaar individu oplevert?

1. gekoppelde overerving
2. draagster
3. letale factor
4. multipele allelen

Wat voor type overerving is dit?

Bij fruitvliegjes is het allel voor een rode oogkleur X^a en een witte oogkleur X^A.

1. monohybride
2. X-chromosomale
3. meerdere allelen
4. gekoppelde overerving

Wolter heeft een erfelijke aandoening. Zijn beide ouders hebben het allel voor deze ziekte ook, maar zijn gezond.
Van welk type overerving is deze ziekte een voorbeeld?

1. autosomale, dominante overerving
2. autosomale, recessieve overerving
3. geslachtsgebonden, dominante overerving
4. geslachtsgebonden, recessieve overerving

Walrus.
Man 1250 kg,
vrouw 850 kg

1. natuurlijke selectie
2. seksuele selectie
3. bottleneck effect

Darwin had het over 'natuurlijke selectie'
Wat is dat?

1. Dat de natuur de selectie maakt.
2. Dat de sterkste organismen overleven.
3. Dat de organismen die het best zijn aangepast, de meeste nakomelingen krijgen .
4. Dat selectie altijd natuurlijk verloopt.

Waar staat 'fitness' voor bij evolutie?

1. hoe goed je kan overleven
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

Wat concludeerde Charles Darwin uit de snavels van de vinken op de Galapagoseilanden?

1. Dat er op elk eiland verschillende soorten leefden
2. Dat de galapagosvinken heel veel verschillend voedsel aten
3. Dat verschillend voedselaanbod op elk eiland leidde tot een andere vorm van de snavel
4. Dat er veel uitwisseling was van vogels tussen de eilanden

Amerikaanse bizon bejaagd. Bijna uitgestorven. Populatie hersteld, maar kwetsbaar door geringe variatie.

1. natuurlijke selectie
2. kunstmatige selectie
3. bottleneck effect

Organismen behoren tot dezelfde soort ....

1. Als ze op elkaar lijken
2. Als ze zich onderling kunnen voortplanten
3. Als ze op elkaar lijken en zich onderling kunnen voortplanten
4. Als ze zich onderling kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.

Welke bewering is juist?

1. Al deze dieren zijn levendbarend
2. Al deze dieren hebben een inwendig skelet
3. Al deze dieren zijn warmbloedig
4. Dit zijn allemaal gewervelden

Wat is niet juist over rudimentaire organen?

1. ze duiden op een gemeenschappelijke voorouder
2. ze hebben geen functie meer
3. ze komen niet of nauwelijks tot ontwikkeling
4. ze ontstaan door genetic drift

Groot/ver

Groot/dichtbij

Klein/dichtbij

Klein/ver

Mensen die geloven dat alle ......................... zijn ontstaan uit eenvoudige ........................., waarbij ook veel soorten zijn ......................... , geloven in het .........................proces.

De evolutietheorie gaat ervan uit dat:

1. Door mutatie steeds nieuwe ......................... ontstaan. 

2. Als een organisme zich kan aanpassen aan zijn omgeving heeft hij een grotere ............................. Dit verschijnsel noemen we .........................

3. Dat door ......................... een zelfde soort steeds meer kan verschillen van elkaar, omdat ze in een andere omgeving leven. Hierdoor kunnen er uiteindelijk nieuwe ......................... ontstaan. Deze verschillende soorten kunnen zich uiteindelijk niet meer .......................... samen.

organisme

levensvormen

uitgestorven

evolutie

soorten

overlevingskans

natuurlijke selectie

isolatie

genotypen

voortplanten

Welke uitspraak is waar?

1. Dit dier is niet-symmetrisch
2. Dit dier leeft in de woestijn
3. Dit dier heeft geen skelet
4. Dit dier behoort tot de stekelhuidigen

Welke is onjuist? de allelfrequentie of genfrequentie kan veranderen door

1. gelijke overlevingskansen
2. genetic drift
3. selectiedruk
4. mutaties

Wat is niet belangrijk bij de eilandtheorie?

1. het klimaat op het eiland
2. de afstand van het eiland tot het vasteland
3. de grootte van het eiland
4. het aantal soorten dat leeft op het eiland

1. Homoloog
2. Analoog
3. Rudimentair

15. Door toeval ontstaan er snel grote veranderingen in de allelfrequenties

1. selectiedruk
2. evolutie
3. genetic drift
4. genetische variatie

‘s Zomers als het warm is, zie je soms groene lagen op het water van sloten en meren drijven. Het lijkt alsof er groene olieverf op het water is gemorst. Deze lagen bestaan uit zogenaamde ‘blauwwieren’, die zich bij warm weer in voedselrijk water snel vermeerderen. Blauwwieren zijn geen echte wieren. Het zijn eencellige organismen die wel een celwand hebben, maar geen celkern en geen bladgroenkorrels….Tot wel rijk behoren blauwwieren?

1. Bacterien
2. Dieren
3. Schimmels
4. Planten

                                              De evolutietheorie gaat uit van:

1. variatie in        .................. 

2.      ......................             selectie

3. het       .....................           van nieuwe soorten en het    ..........................       van bestaande soorten

Bij evolutie spelen ..................................   in het genotype een rol. Dit noemen we mutaties.

In elke populatie van een soort kunnen daardoor  ................................     verschillen voorkomen. 

Als de omgeving verandert kan dit handig zijn om te ................................ 

ontstaan

natuurlijke

overleven

veranderingen

verdwijnen

genotype

toevallige

Het proces waarbij organismen zich aanpassen aan hun omgeving noem je...?

1. Ecologie
2. Charles Darwin
3. Survival of the fittest
4. Evolutie

Wat wordt er met deze afbeelding bedoeld?
(kies de beste uitleg)

1. Dat mensen van de apen afstammen
2. Dat mensen en apen gemeenschappelijke voorouders hebben.
3. Dat er door micro-evolutie nieuwe soorten zijn ontstaan
4. Dat er veel apen zijn.

Welke letter geeft bacteriën aan?

1. P
2. Q
3. R
4. Geen een

Wat heb je niet nodig voor evolutie?

1. reproductieve isolatie
2. natuurlijke selectie
3. geslachtelijke voortplanting
4. genetische variatie

1. Homoloog
2. Analoog
3. Rudimentair

Waar staat 'fitness' voor bij evolutie?

1. hoe goed je kan overleven
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

Wat is GEEN belangrijk sleutelbegrip bij evolutie?

1. Omgeving
2. Generaties
3. Het aangepast zijn van soorten
4. Leergedrag van dieren

Deze organen hebben hetzelfde bouwplan

1. rudimentaire organen
2. homologe organen
3. analoge organen
4. recessieve organen

Welke van de volgende organen zijn rudimentair?

1. De staartwervels van een mens.
2. De vleugels van een vleermuis.
3. De vleugels van een insect.