2.4 Milieuproblemen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

2.4 Milieuproblemen

Nederland als industriële samenleving

1. uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur,
   het klimaat en de leefomgeving van mensen
   
   
2. het ontstaan van milieuorganisaties beschrijven
   
   
3. uitleggen wat politici hebben gedaan

om milieuproblemen op te lossen

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Herhaling paragraaf 2.1 t/m 2.3 (Quiz)

Klassikale uitleg: paragraaf 4.2

Zelfstandig werken

Afsluiting

DOEN

§2.1 Industriële revolutie

§2.2 Arbeiders eisen meer rechten

§2.3 Van industrie naar diensten

SE H2

§2.4 Milieuproblemen

Herhaling

TERUG KIJKEN

Wat betekent het begrip confessionelen

Wat betekent het begrip globalisering

Wat betekent het begrip afzetgebied

Wat betekent het begrip gastarbeiders

Wat betekent het begrip migratie

Wat betekent het begrip arbeidsdeling

IETS NIEUWS LEREN

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het milieu onder druk

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur, het klimaat en de leefomgeving van mensen

Begrippen:

• milieu
  
• klimaatverandering

B

Bescherming van natuur en milieu

Leerdoel:

• Je kunt het ontstaan van milieuorganisaties beschrijven

C

De reactie van de politiek

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat politici hebben gedaan om milieuproblemen op te lossen

Begrippen:

• milieubeleid
• duurzaamheid

Waardoor wordt het milieu aangetast?

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het mileu onder druk

Vanaf late middeleeuwen verandering van landschap

• bossen verdwijnen en worden landbouwgrond
• Dijken moesten overstromingen stoppen

Vanaf de komst fabrieken milieu aangetast:

• milieuvervuiling
• bevolkingsgroei
• toename welvaart
• Uitstoot broeikasgassen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen welke gevolgen industrialisatie had voor de natuur, het klimaat en de leefomgeving van mensen

Begrippen:

• milieu
  
• klimaatverandering

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het mileu onder druk

Vier redenen waardoor natuur aangetast word:

1. Milieuvervuiling

• industrie en verkeer stoten fijnstof uit
• fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
• boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het mileu onder druk

1. Milieuvervuiling

• industrie en verkeer stoten fijnstof uit
• fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
• boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif

2. Bevolkingsgroei

• 1800: 1 miljard; 2020 8 miljard
• Hierdoor meer voedsel en producten nodig
• Veel natuur moet plaats maken voor landbouwgrond, wegen, huizen, bedrijven.

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het mileu onder druk

1. Milieuvervuiling

• industrie en verkeer stoten fijnstof uit
• fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
• boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif

2. Bevolkingsgroei

• 1800: 1 miljard; 2020 8 miljard
• Hierdoor meer voedsel en producten nodig
• Veel natuur moet plaats maken voor landbouwgrond, wegen, huizen, bedrijven.

3. Toename welvaart

• Mensen konden meer spullen kopen
• Hiervoor veel grondstoffen nodig

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

A

Het mileu onder druk

1. Milieuvervuiling

• industrie en verkeer stoten fijnstof uit
• fabrieken loosden afval in rivieren, sloten en zeeën
• boeren vervuilden bodem met kunstmest en landbouwgif

2. Bevolkingsgroei

• 1800: 1 miljard; 2020 8 miljard
• Hierdoor meer voedsel en producten nodig
• Veel natuur moet plaats maken voor landbouwgrond, wegen, huizen, bedrijven.

3. Toename welvaart

• Mensen konden meer spullen kopen
• Hiervoor veel grondstoffen nodig

4. Uitstoot broeikasgassen

• Door verbranding steenkool of benzine
• Gevolg: klimaatverandering

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

B

Bescherming van natuur en milieu

1900: burgers komen in actie om de natuur te beschermen

• Amsterdam wilde afval lozen in Naardermeer
• Natuurliefhebbers kwamen in protest
• Gevolg: oprichting Natuurmonumenten
• Zij komen voor 155.000 gulden het Naardermeer

Leerdoel:

• Je kunt het ontstaan van milieuorganisaties beschrijven

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

B

Bescherming van natuur en milieu

1960: Wetenschap gaat zich ermee bemoeien

• Nadelige gevolgen van landbouwgif
• Artsen waarschuwen voor ongezonde leefomgeving

1972: Rapport Club van Rome

Waarschuwing:

• Einde economische groei door uitputting natuur 
  ⇛ aardolie
  ⇛ hardhout
  ⇛ vis 
• Door groeiende productie raakt milieu erg vervuild
  ⇛ grote delen aarde worden onleefbaar

• geleerden
• politici
• eigenaren grote bedrijven
• 
  

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

B

Bescherming van natuur en milieu

Initiatieven burgers

• Milieudefensie
  ⇛ voert actie om milieu te beschermen
  ⇛ maakt overheid duidelijk dat er actie ondernomen moet worden
•  Greenpeace
  ⇛ Landen moeten samenwerken
  

Wat doet Nederland om
het milieu beter te maken? 

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

1970

Eerste milieubeleid Nederland

• Niet zomaar afval lozen door fabrieken
• Vervuilde lucht uitstoten

1983

Grondwet: Recht op gezonde leefomgeving

Maar ook:

• Ciris in de jaren 80
• Economie moet groeien
• Ten kosten van het milieu

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat politici hebben gedaan om milieuproblemen op te lossen

Begrippen:

• milieubeleid
• duurzaamheid

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering

• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering

• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997

Landen maken afspraken

• Uitstoot broeikasgassen verminderen

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering

• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997

Landen maken afspraken

• Uitstoot broeikasgassen verminderen

Parijs 2015

• 200 landen spreken af: aarde maximaal 2 graden opwarmen

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Pas na 1990 meer aandacht voor klimaatverandering

• An inconvenient truth
  ⇛ De aarde warmt op
  ⇛ De zeespiegel stijgt  

1997

Landen maken afspraken

• Uitstoot broeikasgassen verminderen

Parijs 2015

• 200 landen spreken af: aarde maximaal 2 graden opwarmen

Glasgow 2021

• Afbouw steenkoolgebruik
• Afbouw subsidies fossieke brandstoffen

§2.4

Milieuproblemen

BASIS

C

Reactie van de politiek

Duurzaam omgaan met de natuur

• Bomen kappen is nieuwe bomen planten
• Minder grondstoffen gebruiken
• Minder afval produceren
• Meer recyclen
• Minder uitstoot broeikasgassen
• Windmolens, zonnepanelen

Kritiek op duurzaamheid:

• Niet iedereen gelooft dat klimaatverandering wordt veroorzaakt door de mens
• Wie gaat alle maatregelen betalen?
• Angst dat andere landen niet meedoen

Nederland, België, Duitsland, Groot-Brittannië, Denemarken, Zweden

Op welke plaats staat Nederland als het gaat om verduurzamen?

06

"Ik begrijp het al"

"Herhaling is fijn"

"Wil extra uitleg"

Zelfstandig maken:
§2.4

1 t/m 13

Bereid je voor op het toets

Zelf lezen paragraaf 2.4A, B en C

Zelfstandig maken:

§2.4

1 t/m 13

Bereid je voor op de toets

Volg samen met docent een verlengde instructie

Met docent opdrachten maken

Bereid je voor op het toets

HEB JE HET GESNAPT?

1. uitleggen waarom arbeiders weinig macht hadden en
   hoe zijtoch hun positie probeerden te verbeteren
   
   
2. uitleggen door welke nieuwe wetten de situatie van de
   arbeiders eind 19e eeuw sterk verbeterde
   
   
3. kan je een aantal kenmerken noemen van het moderne Nederland rond 1920
   
   
4. de begrippen liberalen, vakbonden, algemeen kiesrecht, socialisten en confessionelen uitleggen

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Liberalen

Socialisten

Confessionelen

Geef je inzet tijdens deze les een cijfer

110