2.4 - Krijn, Trijn, banden en bedden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

- Tijdens de laatste IJstijd was de Noordzee geen zee, maar een grote steppe 

- Met het einde van de ijstijd smolten de ijskappen en stroomde de Noordzee vol

- Atlantische Oceaan (4000m diep) v.s Noordzee (94m diep, soms maar 50!)

2.4 - Krijn, Trijn, banden en bedden

Prehistorie in Nederland

Aan het eind van deze les:

• Leer jij Krijn en Trijn en kennen en kun je vertellen over de landbouwsamenleving in het prehistorische Nederland.

Leervragen:

• 1. Ik kan het NL landschap verklaren met behulp van de ijstijd 
• 2. Ik kan aan de hand van twee NL boerengemeenschappen de ontwikkeling van de landbouw uitleggen in de prehistorie 
• 3. Ik kan beschrijven hoe de boeren dachten over het leven na de dood 

• 140.000 jaar geleden in de één na laatste ijstijd

• Utrechtse heuvelrug

De vondst van Krijn

- Tijdens de laatste ijstijd leefden er wolharige mammoeten en grotleeuwen in het gebied van de drooggevallen Noordzee.

- In dit gebied jaagden Neanderthalers ook, ze leefden vooral van vlees. Dit werd ontdekt toen een Neanderthaler schedel werd gevonden. We noemen hem Krijn.

- Krijn is de oudste Nederlandse Neanderthaler, hij leefde 90.000 tot 40.000 jaar geleden. 

• 12.000 jaar v. Chr. Doggerland

• Grottenleeuw

Aantekeningen

aantekeningen 

Trijntje

• laatste ijstijd 10.000 jaar ten einde
• J & V in NL 
  
• tot ongeveer 5300 v. Christus in ons land
• * vooral op hoger gelegen gebieden
• (rivierbeddingen, duinen, donken)
• *Trijntje de oudste vondst
  

• Ontstaan na de laatste ijstijd

• Rivierenlandschap NL 

• Ook ontstaan na de laatste ijstijd

Aantekeningen

Aantekeningen

Maken

1.4

Opdracht 1 t/m 4

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Bandkeramiek

Trechterbekercultuur

Dood en begraven

• Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden

• Zowel begraven als cremeren: urnenvelden

• Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood

Hoe kan ik aan de afbeelding zien dat de hunebedden ná landbouwrevolutie zijn gemaakt?

1. De grote stenen kwamen hier pas tijdens de landbouwrevolutie.
2. Er woonden hier te weinig mensen om samen de hunebedden te maken.
3. Er wordt gebruik gemaakt van dieren.
4. Voor de landbouwrevolutie werden er geen mensen begraven

Begrippen

• IJstijd
•  Fossiel 
• Bandkeramiekers
• Trechterbekervolk
• Hunebed
• Hunebedbouwers

Aantekeningen 

Aan de slag

2.4: 1 t/m 7 maken. Opdracht 4 sla je over.

Toets leren: 2.2, 2,3 en 2.4