Th.12 Voeding en vertering B5 De organen voor vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H5: De organen voor vertering

 Voeding en vertering

Leerdoelen

Je moet de delen van het verteringsstelsel kunnen noemen met hun functies en kenmerken

Je moet de verteringssappen kunnen noemen met hun functies

verteringsstelsel

De weg van het voedsel

• De mondholte (speekselklieren)
• De slokdarm
• De maag (maagsapklieren)
• De twaalfvingerige darm (galblaas en alvleesklier)
• De dunne darm (darmsapklieren)
• De dikke darm
• De endeldarm
• De anus

Bij de vertering helpen verteringssappen

Verteringssappen worden gemaakt in verteringsklieren

- speekselklieren

- maagsapklieren

- lever (galblaas)

- alvleesklier

- darmsapklieren (dunne darm)

Verteringssappen verteren geen voedingsvezels

Onverteerde voedingsresten verlaten het lichaam via de anus

Verteringssappen en wat ze verteren

• Speeksel: zetmeel
• Maagsap: eiwitten
• Gal: vetten emulgeren
• Alvleessap: Eiwitten, koolhydraten en vetten
• Darmsap: Eiwitten, koolhydraten
  

Darmperistaltiek:

Het samentrekken van de spieren in de darmen

Functies:

- Verteren

- Vervoeren

- Mengen met verteringssappen

Door voedingsvezels verloopt de peristaltiek beter.

Organen voor vertering

Vertering begint in de mond

    Er ontstaan kleine stukjes voeding door het kauwen 

    (oppervlaktevergroting)

    Door het kauwen vermeng je het voedsel met speeksel

Speeksel bestaat uit water en enzymen om zetmeel te verteren (omzetten in glucose)

Enzymen: 

Versnellen de stofwisseling en zorgen ervoor dat stoffen snel worden omgezet

Organen voor vertering

Speeksel

- Slijm: voedsel makkelijker doorslikken

- Enzym: zetmeel afbreken (verteren)

- Stoffen die bacteriën doden

Organen voor vertering

Tong: duwt het voedsel je keelholte in

Slikken:

Huig sluit de neusholte af

Strotklepje sluit de luchtpijp af

De slokdarm maakt vervolgens 

peristaltische bewegingen 

voedsel naar de maag

Het voedsel wordt door de maagspieren gekneed en vermengd met maagsap

In de maagwand zitten maagsapklieren.

Ze maken maagsap.

Maagsap:

- water

- maagzuur

- enzymen 

Enzym: verteert de eiwitten gedeeltelijk

Maagzuur: dood bijna alle bacteriën

                   helpt tegen infecties 

Aan het eind van je maag zit een kringspier:

de maagportier.

Deze kringspier laat telkens een kleine hoeveelheid voedsel door.

De rest is tijdelijk opgeslagen in de maag.

0

De twaalfvingerige darm verbindt de maag met de dunne darm. 

Gal en alvleessap komen in de twaalfvingerige darm bij het voedsel.

Lever:

Gal ontstaat in de lever.

Vanuit de lever komt gal eerst in de galblaas.

Emulgeren:

Gal verdeelt vet in kleine druppels 

Gal zelf bevat geen enzymen,

kan hierdoor geen voedingsstoffen verteren

Alvleessap wordt gemaakt door de alvleesklier.

In het alvleessap zitten verschillende enzymen.

Enzymen vertering van:

- eiwitten

- koolhydraten

- vetten

Dunne darm

In de wand liggen darmsapklieren die darmsap maken.

De enzymen in dit sap maken de vertering van eiwitten en koolhydraten af.

In de verteringssappen zit water.

De dunne darm neemt veel van dit 

water en voedingsstoffen op.

Darmvlokken:

Op de plooien in de darm zitten allemaal uitstulpingen van de darmwand. Hierin liggen kleine bloedvaten.

Water en voedingsstoffen 

uit de dunne darm 

gaan via de bloedvaten 

naar alle cellen.

Dunne darm

Dikke darm

Voedselresten:

Een deel van het voedsel is niet verteerd, deze gaan naar de dikke darm

De voedselresten in de dikke darm bevatten nog veel water. In de dikke darm wordt vrijwel al het water uit de voedselbrij gehaald.

Aan de slag

H12.5

Opdracht 1 t/m 7

Behalve samenvatting