5.1 Nieuwe steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

5.1 

Nieuwe steden

Basis/kader/tl 1

Wat gaan we doen vandaag?

• Herhaling (5.1 en 5.2) 
•  Aan de slag!
• Afsluiting

De (late) Middeleeuwen

Hoofdstuk 5

Hoe zat het ook alweer met de Middeleeuwen?

• Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode

• Ongeveer tussen 500 en 1500

• Vroege Middeleeuwen: 500-1000
• Late Middeleeuwen: 1000-1500

Vroege Middeleeuwen

Tijd van Monniken en Ridders (500-1000)

• Einde van het Romeinse Rijk.
• Het is onveilig in Europa, mensen zoeken bescherming bij kastelen. 
• Karel de Grote is de koning van het Frankische Rijk en leent zijn rijk uit aan leenmannen. 
• Komst van een nieuw geloof: de Islam.

Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen

Late Middeleeuwen

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

• Het is 'veiliger' en 'rustiger' in Europa
• Daardoor komt er meer handel
• Er ontstaan steden
• Geld komt weer terug

Zoek de begrippen burgers, handel en stadsrechten in je boek (blz. 112) en schrijf ze in je schrift.

Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen

Begrippen 5.1

• Burger = inwoner van de middeleeuwse stad
• Handel = kopen en verkopen van producten 
• Stadsrechten = recht van een stad op eigen bestuur

5.1 Nieuwe steden

• Handelaren gingen hun producten verkopen op een markt. 
• Rondom de markten ontstonden steden, vaak dichtbij een rivier.

• Een stad was pas een echte stad als het stadsrechten had gekregen.

Als je stadsrechten had, mocht je:

1. Een muur om je stad bouwen 
2. Een eigen bestuur kiezen

Late Middeleeuwen

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

• Het is 'veiliger' en 'rustiger'
• Er komt meer handel
• Geld komt weer terug
• Bevolking groeit

• Er ontstaan steden

Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen

De Schout en zijn schepenen

De steden kregen een eigen bestuur 

De Schout was de baas van de rakkers (politie)

De Schepenen waren de rechters (bepaalden welke straf je kreeg)

En de burgemeester was de baas van de stadsraad 

Rechters

Baas van de stadsraad 

Politie 

Schout 

Schepenen

Burgemeester

Werken in een gilde

• Omdat de oogst groter wordt, hoeft niet iedereen meer boer te zijn: er ontstaan andere beroepen: ambachten
• Mensen met hetzelfde ambacht zitten in een gilde.
• Het gilde controleerde ook de kwaliteit van de producten en stelde de verkoopprijs vast.
• Bij ziekte en overlijden kreeg het gezin hulp van het gilde.

De meeste gilden hadden een prachtig gildehuis. Hier werden, behalve vergaderingen, ook feesten gehouden. Heel het leven draaide om het gilde.

Voorbeelden van ambachten in een middeleeuwse stad:

- smid

- bakker

- timmerman

- meubelmaker

- brouwer

- kleermaker

De Hanze

• De meeste steden hadden een plein, waarop markten werden gehouden.
• De belangrijkste markt was de jaarmarkt, die een paar weken duurde.
• Veel handelaren reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt.

• Een groep steden in Europa werkte samen om meer handel te krijgen. 
• Ze noemden hun vereniging de Hanze.

Dit is een plattegrond van Deventer, een van de Hanze-steden.

Aan de slag!

Boek blz. 110

• Opdrachten 1a, 2, 5 en 11a