wk 43: les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Donderdag 28 oktober - G2b

• Kennismaken, klascode in LessonUp

• Herhalen: periode 1
  
•  Werkwoordspelling
  

Vorige les heb je...

...de laatste les van de uiteenzetting gehad.

Deze les ga je...

...de regels van werkwoordspelling herhalen.

...leren wat een samengestelde zin is.

Kennismaken

Mw. Tielemans (in SOM 'Van den Bogaert-Tielemans)

Terug van zwangerschapsverlof

LessonUp klascode:  uyxmd

Periode 1

week 41    Schrijven 2: uiteenzetting
week 45    Werkwoordspelling 2: samengestelde zinnen.
week 46    Fictie: presentatie groepsboek (elevator pitch)

Enkelvoudige vs. samengestelde zinnen

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Enkelvoudige zin = een zin met één persoonsvorm.
1. Ik eet een boterham.
2. Ik zit de hele dag op TikTok.
3. In de avond moet ik mijn telefoon inleveren.

Samengestelde zin = een zin met twee of meer persoonsvormen. Vaak met een voegwoord.
1. De leerlingen zeiden tegen hun docent dat ze hun huiswerk gemaakt hadden.
2. Doordat het de hele week heeft geregend, is wandelen in het bos geen pretje.
3. In dat café kom ik graag, omdat daar altijd mooie herinneringen bovenkomen.
4. Je kunt mijn fiets voor één keer lenen, of je kunt zelf een nieuwe kopen.
5. Mieke bakt een taart en Petra helpt haar moeder.

Wat is het verschil tussen de
stam en de ik-vorm?

Verschil stam / ik-vorm

Verhuizen

stam = verhuiz

ik-vorm = verhuis

Ik ben verhuis...

Voor de regel van 'T eX-KoFSCHiP gebruik je altijd de stam

--> Ik ben verhuisD, ik verhuisDe

Wat is het verschil tussen sterke
en zwakke werkwoorden?

Persoonsvorm verleden tijd

Sterke werkwoorden

Ik loop - Ik liep - Ik heb gelopen

Ik zwem - Ik zwom - Ik heb gezwommen

Zwakke werkwoorden

Ik ren - Ik rende - ik heb gerend        

Ik werk - ik werkte - ik heb gewerkt

Herhaling jaar 1 werkwoordspelling

1. Persoonsvorm (tegenwoordige tijd en verleden tijd)
   
2. Infinitief
3. Voltooid deelwoord
4. Onvoltooid deelwoord
   
5. (voltooid deelwoord als) bijvoeglijk naamwoord

1. De persoonsvorm (pv)

Persoonsvorm (pv) - het enige werkwoord dat van tijd en getal kan veranderen. Als er maar één werkwoord in de zin zit, is dat altijd de persoonsvorm.

Hebben jullie het huiswerk af?

Had jij je huiswerk gemaakt?

Ik geef hem een cadeau.

Wij hebben hem een cadeau gegeven.

1. De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

ik-vorm (+ t)

infinitief (wij-vorm)

"lopen" als trucje invullen

Ik loop - hij loopt

Ik word - hij wordt

Ik beantwoord - hij beantwoordt

1. De persoonsvorm in de verleden tijd (zwakke werkwoorden)

ik-vorm + te(n)

ik-vorm + de(n)

Gisteren rustte ik uit van een voetbaltraining. (ik-vorm + te)

Gisteren beantwoordde ik mijn mail. (ik-vorm + de)

Gebruik bij twijfel 'T eX KoFSCHiP

2. Infinitief (inf)

Infinitief (inf) - hele werkwoord. Komt nooit alleen, er staat altijd een persoonsvorm bij.

! Pv gaat boven inf !

Wij lopen naar school.              lopen = pv

Wij gaan naar school lopen.  lopen = inf, gaan = pv

3. Het voltooid deelwoord (vdw)

Voltooid deelwoord (vdw) - Komt nooit alleen, staat altijd samen in de zin met een vorm van hebben, zijn of worden (de persoonsvorm).

Hoe weet je of het voltooid deelwoord op een -d of een -t eindigt?

•     Maak het woord langer in de verleden tijd
•     Gebruikt 'T eX KoFSCHiP

4. Het onvoltooid deelwoord (odw)

Onvoltooid deelwoord (odw) - Je bent ergens mee bezig, schrijf altijd infinitief + d.

•     Huilend rende ze de klas uit.
•     Lachend rende ze de klas uit.
•     Niezend rende ze de klas uit.

5. Het bijvoeglijk naamwoord (bnw)

(voltooid deelwoord als) bijvoeglijk naamwoord (bnw) - Schrijf je zo kort mogelijk. Je maakt eerst het vdw, daarna voeg je (meestal) alleen een -e toe.

De pizza is verbrand.                   De verbrande pizza

Het huiswerk is gemaakt.         Het gemaakte huiswerk

Let op!

De bananen zijn verrot.        De verrotte bananen.

De kinderen zijn gered.        De geredde kinderen.

De weg is verbreed.               De verbrede weg. (zo kort mogelijk)

De foto's zijn vergroot.         De vergrote foto's. (zo kort mogelijk)

De route is gelopen.              De gelopen route. (-n laten staan, want er staat ook een -n in het vdw)

Samen oefenen

De nieuwe H&M wordt morgen (openen).

Stap 1: persoonsvorm ja/nee?
Stap 2: welke werkwoordsvorm?
Stap 3: pas de juiste regel toe.

De nieuwe H&M wordt morgen (openen).
Stap 1: pv ja/nee?
Stap 2: welke ww-vorm?
Stap 3: pas de juiste regel toe.

Samen oefenen

De (pesten) jongen deed op YouTube zijn verhaal.

Stap 1: persoonsvorm ja/nee?
Stap 2: welke werkwoordsvorm?
Stap 3: pas de juiste regel toe.

De (pesten) jongen deed op YouTube zijn verhaal.
Stap 1: pv ja/nee?
Stap 2: welke ww-vorm?
Stap 3: pas de juiste regel toe.

Aan de slag!

Maak de vragen op de volgende slides .

Je maakt per werkwoordsvorm 2 vragen. Voorafgaand aan de vragen krijg je nogmaals een stukje uitleg.

Sterk werkwoord of zwak werkwoord?
DENKEN

1. sterk werkwoord
2. zwak werkwoord

Sterk werkwoord of zwak werkwoord?
WENSEN

1. sterk werkwoord
2. zwak werkwoord

De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

ik-vorm (+ t)

infinitief (wij-vorm)

"lopen" als trucje invullen

Ik loop - hij loopt

Ik word - hij wordt

Ik beantwoord - hij beantwoordt

Wat (vinden) je vader van die nieuwe sneakers?

Waarom (beantwoorden, tt) hij mijn appje niet?

De persoonsvorm in de verleden tijd (zwakke werkwoorden)

ik-vorm + de(n)

ik-vorm + te(n)

Gebruik bij twijfel 'T eX KoFSCHiP

De persoonsvorm in de verleden tijd (zwakke werkwoorden)

ik-vorm + te(n)

ik-vorm + de(n)

Gisteren rustte ik uit van een voetbaltraining. (ik-vorm + te)

Gisteren beantwoordde ik mijn mail. (ik-vorm + de)

David (beantwoorden, vt) mijn appje erg snel.

Op Texel (fietsen, vt) de leerlingen van het ATC het hele eiland over.

Het voltooid deelwoord

Een voltooid deelwoord staat altijd samen in de zin met een vorm van hebben, zijn of worden (= de persoonsvorm).

Het gebeurt vandaag.   (gebeurt = persoonsvorm)

Het is (=pv) vandaag gebeurd. (gebeurd = voltooid deelwoord)

Ik beantwoord de mail.    (beantwoord = persoonsvorm)

Ik heb (=pv) de mail beantwoord.   (beantwoord = voltooid deelwoord)

Ik vertel een verhaal.   (vertel = persoonsvorm)

Ik heb (= pv) een verhaal verteld.    (verteld = voltooid deelwoord)

Het voltooid deelwoord

Een voltooid deelwoord staat altijd samen in de zin met een vorm van hebben, zijn of worden (de persoonsvorm).

Hoe weet je of het voltooid deelwoord op een -d of een -t eindigt?

1. Maak het woord langer in de vertelden tijd
2. Gebruikt 'T eX KoFSCHiP

De plannen zijn gewijzig...   1. Gisteren wijzigde ik de plannen   2. stam = wijziG  ---> gewijzigD       

Zijn nummer is geblok...       1. Gisteren blokte ik zijn nummer     2. stam - blokK    ----> geblokT

De muggenbult op mijn rug heeft wel twee dagen (jeuken)

Momenteel is Tess alleen nog maar
(focussen) op het overleven van de toetsweek.

5 werkwoordsvormen: odw

Onvoltooid deelwoord (odw) - Je bent ergens mee bezig, schrijf altijd infinitief + d.

•     Huilend rende ze de klas uit.
•     Lachend rende ze de klas uit.
•     Niezend rende ze de klas uit.

(Huppelen) van blijdschap kwam hij naar me toe.

(Terugkijken) op de gebeurtenissen, kunnen we tevreden zijn.

Het bijvoeglijk naamwoord (bnw)

(voltooid deelwoord als) bijvoeglijk naamwoord (bnw) - Schrijf je zo kort mogelijk. Je maakt eerst het vdw, daarna voeg je (meestal) alleen een -e toe.

De pizza is verbrand.                   De verbrande pizza

Het huiswerk is gemaakt.         Het gemaakte huiswerk

Let op!

De bananen zijn verrot.        De verrotte bananen.

De kinderen zijn gered.        De geredde kinderen.

De weg is verbreed.               De verbrede weg. (zo kort mogelijk)

De foto's zijn vergroot.         De vergrote foto's. (zo kort mogelijk)

De route is gelopen.              De gelopen route. (-n laten staan, want er staat ook een -n in het vdw)

Het (beloven) zakgeld kreeg ik uiteindelijk niet.

De (verven) muren waren nog nat.

Wat vind je nog moeilijk aan werkwoordspelling? Geef een voorbeeld.

Einde van deze les

Klaar? Verder lezen in je leesboek.