2.1 fictie spanning, onderwerp en thema, argumenten, ruimte

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.1 fictie 

• Boekopdracht 2
• Leerdoelen: spanning, onderwerp en thema, argumenten en                              ruimte

H3 boekopdrachten

Dit jaar ga je 2 boeken lezen en een aantal korte verhalen.

Boek 1: pitch (P1)

Boek 2: recensie (P2)

Korte verhalen: bijbehorende opdrachten (P3)

De beoordeling is o/v/g en telt voor 10% mee voor je eindcijfer.

Boek kiezen

Kies deze week een boek

Laat je boek checken door je docent

Vanaf week 47 elke les meenemen!

• Minimaal niveau C in de bibliotheek
• Kijk op lezenvoordelijst.nl 13-15 minimaal niveau 2
• Kijk op leesadviezen.nl minimaal niveau 2
• Zie de leestips op blz. 102

Recensie schrijven

Recensie, waar denk je aan?

Wat is een recensie?

Je schrijft een recensie als je anderen wilt laten weten wat je van iets vindt. Dat kan bijvoorbeeld een boek, een film, een game, een verkoop op Vinted/Marktplaats of een restaurant zijn.

De lezer kan door het lezen van deze recensies een betere keuze maken. 

Een recensie is een voorbeeld van een overtuigende tekst. Je leert dus je mening verwoorden. 

Waar word je op beoordeeld?

Conventies = vorm

Inhoud = onderbouwen van je mening

Taalverzorging = spelling, interpunctie, formuleren

Hoe ziet de recensie die jij gaat schrijven eruit?

een inleiding: De eerste alinea van de inleiding begint met een van de volgende zinnen:
• “Dit boek vond ik goed, want...”
• “Dit boek vond ik niet zo goed, want ….”

De laatste zin van de inleiding begint met:

• “Toch...” .

Je noemt dus een minpunt bij je positieve mening uit alinea 1 of, omgekeerd, een pluspunt bij je overwegend negatieve mening.

middenstuk

In het middenstuk geef je per alinea een argument bij je mening die in de inleiding staat. Licht je argumenten altijd toe met voorbeelden uit de tekst! 

Het middenstuk bestaat uit drie alinea’s, met de volgende beginzinnen (je mag de volgorde zelf bepalen en er drie kiezen):

Beginzinnen per alinea

“Het was moeilijk om dit boek weg te leggen / Dit boek was moeilijk door te komen”

“Ik vind de hoofdpersoon... ” / “Ik vind de hoofdpersonen…”

“De beschrijving van de ruimte voegt iets / niets toe aan dit verhaal …. ”

“De schrijver beschrijft de gebeurtenissen in chronologische volgorde / in een andere volgorde:…”

“Ik vind het bijzonder / opvallend dat ….”

slot

De eerste alinea van het slot begint met:

• “Zo’n soort boek zou ik nog wel eens / nooit meer willen lezen, omdat... ”

 De laatste alinea van het slot begint met:

• “Mijn volgende boek wordt dan ook... ”

Beoordelingwoorden

Met een beoordelingswoord geef je je mening over het verhaal, neem je een standpunt in over het verhaal.

'Leuk' of 'stom' zijn geen beoordelingswoorden, die zeggen niks over de inhoud. De lezer is niks wijzer na

die woorden. Een beoordelingswoord moet

dus inhoudelijk iets zeggen over het verhaal.

Schrijf zoveel mogelijk beoordelingswoorden op!

Beoordelingswoorden

Beoordelingwoorden

Beoordelingswoorden onderbouw je met een argument (waarom vind je dit?). 

'Het verhaal is herkenbaar, want iedereen is wel eens met de auto op vakantie geweest.'

'Het verhaal is ingewikkeld geschreven: er staan veel woorden in die ik niet ken.'

Geef een beoordelingswoord bij dit kunstwerk en onderbouw het met een argument.

Thema

Het onderwerp van een boek geeft slechts aan waar het boek over gaat en zegt nog niets over de bedoeling van de schrijver met het verhaal. Het onderwerp beschrijf je kort in één woord of in enkele woorden.

Het thema is de heel korte samenvatting van het verhaal. Het thema noteer je meestal in één korte zin of vraag, waarin je ook het onderwerp noemt.

Welke van de onderstaande uitspraken klopt?

1. Het thema van een verhaal is een terugkerend element.
2. Het thema van het verhaal is het abstracte begrip waar het verhaal om draait.
3. Het thema van het verhaal is een tastbaar begrip in het verhaal met een betekenis.
4. Het thema van het verhaal is datgene wat de hoofdpersoon wil bereiken.

Opdracht

Maak groepjes van 3 - bespreek de volgende vragen.

Je leest in 2.1 fictie fragmenten met het thema migratie- of oorlogsproblematiek. 

a. Welke boeken over een van deze onderwerpen heb je al gelezen?

b. Zijn het boeken die je graag leest?

c. Wat interesseert je vooral in deze boeken? leg uit.

d. Zijn het actuele onderwerpen?

blz. 90-93

Tekst 1 gezamenlijk lezen

Maak opdracht 2 en 3

Spanning

Alles wat je benieuwd maakt naar het vervolg of de afloop van een verhaal, is spanning. 

Spanning zorgt ervoor dat je verder wilt lezen. Een schrijver kan veel technieken gebruiken om spanning op te bouwen.

Technieken die vooral te maken hebben met de gebeurtenissen in het verhaal:

• De hoofdpersoon bevindt zich in een gevaarlijke situatie of gevaarlijke omgeving.
  
• Het verhaal krijgt een onverwachte wending.
  
• Een hoofdstuk eindigt met een cliffhanger, een onderbreking van het verhaal op een beslissend moment.

Spanning

Technieken die niet alleen te maken hebben met de gebeurtenissen, maar ook met de opbouw van het verhaal:

1. open plekken

2. vermoedens

3. uitstel

4. informatievoorsprong

1. Open plekken

Het verhaal bevat open plekken. 

Dat zijn vragen die het verhaal bij je oproept, maar waar je nog niet meteen antwoord op krijgt.

 

Je leest verder om te ontdekken hoe de open plekken worden ingevuld.

2. Spanningsvragen

Een lange spanningsvraag gaat om een vraag die het hele verhaal door belangrijk is en pas aan het eind wordt beantwoord: Wie is de dader? Wat gebeurde er precies op die ene avond? Het antwoord op de vraag heet de ontknoping.

Een korte spanningsvraag is een vraag die maar in een deel van het verhaal speelt: Wie klopt daar op de deur? Waarom loopt zij daar in haar eentje?

3. Cliffhanger

Door een hoofdstuk te eindigen met een cliffhanger, een heel spannend moment.

4. Flashbacks en flashforwards

Door flashbacks en flashforwards te gebruiken, waardoor jij als lezer bijvoorbeeld al meer weet dan de personages.

5. Verhaallijn

Door over te schakelen op een andere verhaallijn, juist als het spannend wordt. Aan het einde van het boek komen de verschillende verhaallijnen meestal bij elkaar.

Wanneer een
aflevering of hoofdstuk op een spannend of dramatisch moment eindigt,
spreek je van een ...

1. open einde
2. irritatie
3. cliffhanger
4. gesloten einde

6. Setting

Tijd en ruimte samen vormen de setting die de auteur kiest voor een verhaal.

De tijd waarin een verhaal zich afspeelt, kan op verschillende manieren zichtbaar worden:

• door het noemen van een jaartal;
  
• door het voorkomen van historische figuren of gebeurtenissen in het verhaal;
  
• door het beschrijven van de historische, hedendaagse of toekomstige ruimte met kenmerkende gebouwen, gebruiken of voorwerpen.

Ruimte

Ruimte is alles wat te maken heeft met plaatsen. Denk hierbij niet alleen aan een bepaalde stad of een dorp, bestaand of niet-bestaand, herkenbaar beschreven of onherkenbaar. Het kan ook een kamer zijn, een huis, een gebouw, een straat, een wijk, een land of zelfs een planeet. De ruimte kan binnen of buiten zijn. Ook het weer, geluiden en geuren horen erbij en kunnen een rol spelen.

Sfeer

De manier waarop de ruimte beschreven wordt, kan een bepaalde sfeer oproepen, zowel positief als negatief. De sfeer kan passen bij de gebeurtenissen of daarmee juist in tegenspraak zijn.

Sleep de juiste voorbeelden naar ruimte en tijd

Teams

Barendrecht

lente

De zon schijnt

9.00 uur

ochtend

Tweede lockdown

ruimte

tijd

Ruimte en tijd waarin het verhaal zich afspeelt noem je samen de ...

Opdracht 

Op de volgende slides staan manieren om spanning te creëren in een verhaal. Geef er steeds een voorbeeld bij uit een boek dat je onlangs gelezen hebt, of een film of serie die je pas gezien hebt.

open plek

korte of lange spanningsvraag

cliffhanger

de lezer/kijker weet meer dan de personages

ruimtes en omstandigheden op een spannende manier omschrijven

En nu?

lees fragment 2 en/of 3

blz. 95-100