pargraaf 2 cultuur en samenleving in de republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2.2 Cultuur en samenleving in de Republiek

Planning

• Vorige les...
• vragen bespreken
  
• Lesdoelen
• Uitleg
• Opdrachten maken

Waar hebben we het vorige les over gehad?

belangrijke  begrippen:   handelsmonopolie, stapelmarkt, wereldeconomie

belangrijke begrippen

- Oostzeehandel

- VOC

- WIC

- driehoekshandel

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de samenleving in de Gouden Eeuw eruitzag.
• Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen wat kenmerkend was voor de cultuur van de Republiek.
• Je kunt uitleggen dat er in de 17e eeuw een wetenschappelijke revolutie was.
• Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.

1. Kleine bovenlaag rijke families

• Rijk door handel & investeringen

• Politieke macht

• grachtenhuizen
• Geld voor schilderijen 

2. Grotere groep winkeliers en ambachtslieden

• Goed opgeleid
• Verdiende goed
• Geld voor schilderijen en andere luxe goederen
  

3. De loonarbeiders

• Werken hard voor laag loon
  

• Laadden & losten schepen
  
• Werken voor winkeliers
  
• Repareren schepen
  

4. De armen

• Groep zonder vast werk, ouderen, zieken

• Kregen geld / eten / kleding van de kerk en rijke mensen

Arm en rijk in de Gouden eeuw

• Veel inwoners van Holland, arm en rijk, waren afkomstig uit omringende landen. 
• Deze migratie had 2 redenen:
• vluchtelingen vanwege hun geloof.
• arme mensen die hoopten in het gewest Holland werk te vinden.

aan het werk

maak opdracht 1 tot en met 7

les 2

• Vorige les...
• vragen bespreken
  
• Lesdoelen
• Uitleg
• Opdrachten maken

wat weet je nog van de vorige les?

Kunst

• Door de welvaart werd er veel geld uitgegeven aan schilderkunst. 
• Vooral schilderijen van landschappen, stadgezichten of portretten om het huis te versieren.  

Kunst 

• Uit die tijd komt ook de Nachtwacht van Rembrandt van Rijn. 
• Dit is een schuttersstuk: een portret van schutters die een stad moesten verdedigen.  

Kunst 

• Uit die tijd komt ook de Nachtwacht van Rembrandt van Rijn. 
• Dit is een schuttersstuk: een portret van schutters die een stad moesten verdedigen.  

Kunst

• Jan Steen is ook beroemd uit de Gouden Eeuw. 
• Hij schilderde vooral het dagelijkse leven van gewone mensen.  

 

Religie en wetenschap

• Na de Opstand was het protestante (calvinistische) geloof het belangrijkst in de Republiek.  
• Het bestuur van het land betaalde zelfs voor een vertaling van de Bijbel van het Latijn naar het Nederlands. 
• Deze Statenbijbel was bedoeld voor de calvinistische kerk. 
• Mensen met andere geloven (katholiek, joods) werden niet vervolgd. 
• Men accepteerde dat niet iedereen hetzelfde geloof had.  
• Dit noemen we verdraagzaamheid.  

Religie en wetenschap

• Deze verdraagzaamheid was erg bijzonder: kwam buiten de Republiek weinig voor...
• Ook in wetenschap viel de Republiek op.
• In de 17e eeuw was er een wetenschappelijke revolutie gaande.
• Er werden allerlei ontdekkingen gedaan:

Christiaan Huygens

• Was erg goed in het slijpen van lenzen en bouwde een telescoop om de sterren te kunnen bestuderen.  
• Ook het slingeruurwerk is door hem bedacht: belangrijk om de tijd en locatie op zee te kunnen bepalen.  

Anthonie van Leeuwenhoek

• Bestudeerde de natuur en het menselijk lichaam. 
• Hij bouwde de eerste microscoop en ontdekte zo bacteriën en rode bloedcellen.  

Kunst en wetenschap

• De bloei van de handel heeft de wetenschappelijke revolutie gestimuleerd. 
• Voor de handel was het belangrijk dat schepen hun locatie wisten om zo de beste route te vinden. 
• De schepen namen ook dieren en planten uit verre landen mee: bestudeerd op de pas gebouwde universiteiten.  

Spinoza

• Nederlandse filosoof
• God kan geen wonderen verrichten. 
• Hij twijfelde ook aan verhalen uit de Bijbel.  
• Hij kwam op voor de vrijheid van meningsuiting.