H4 Thema 5 basisstof 3 + 4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Biologie

Mevr. Zwijns ([e-mail])

WELKOM!

Biologen houden zich bezig met de levende natuur.

Een levend wezen noem je een organisme

Mededelingen:

- afwezigheid na voorjaarsvakantie

Wat gaan we deze les doen?

• Thema 5: Regeling
• Herhaling BS 1 (regelkringen) + BS2 (hormonen)
• Basisstof 3: Het zenuwstelsel
• Basisstof 4: Reflexen en het autonome zenuwstelsel

Welke hormonen horen bij welke hormoon klier?

Groeihormoon

Schildklierhormoon

Adrenaline

Insuline

Glucagon

Testosteron

Oestrogeen

Door welke klier worden insuline en glucagon gemaakt?

1. Speekselklier
2. Schildklier
3. Alvleesklier
4. Bijnieren

Insuline

Glucagon

Glucose

Glycogeen

Dit is een voorbeeld van .... terugkoppeling

TSH

TRH

positieve

negatieve

schildklier

Regelkring

Regelkring zorgt voor homeostase 

= in stand houden dynamisch evenwicht

Homeostase heeft communicatie nodig

Signaalmolecuul

Receptor

doelwitcel

Homeostase heeft communicatie nodig

Hormonen (BS2) -> via bloed -> lang effect

Neurotransmitters (BS3) -> via zenuwen-> snel en kort effect

Leerdoelen

• de bouw en signaalverwerking van de verschillende typen zenuwcellen beschrijven.
  
• de bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven.
  
• de functie van reflexen en een reflexboog beschrijven.
  
• De werking van het autonome zenuwstel beschrijven.
  

Aan de slag!

Wat:	Maak een tekening van wat er gebeurd in je zenuwstelsel als er een bal naar je gegooid wordt. Gebruik de begrippen die bij de opdracht staan.
Hoe:	Ieder voor zich
Hulp nodig:	gebruik je boek
Tijd:	10 min
Uitkomst:	we bespreken dit klassikaal
Klaar?	Lees Thema 5, BS3 en maak opgaven

Mannetje met de bal

Mannetje met de bal

• Receptor (zintuigcellen)
  
• Prikkel
  
• Impuls (seintjes, elektrisch signaal)
  
• Hersenen
• Ruggemerg
  
• Zenuwcel (ofwel conductor = geleider)
•      Gevoelszenuwcel
•      Schakelcel
  
•      Bewegingszenuwcel
  
• Effector (spier of kliercellen)
  

Verschillende zenuwcellen

Gevoelszenuw (sensorisch):  

1 lange dendriet & 1 kort axon 

 

Bewegingszenuw (motorisch):

meer dendrieten & 1 axon naar effector

Schakelcel: 

veel verbindingen

sensor-> conductor-> effector

Dendriet

Axon

Leerdoelen

• de bouw en signaalverwerking van de verschillende typen zenuwcellen beschrijven.
  
• de bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven.
  
• de functie van reflexen en een reflexboog beschrijven.
  
• De werking van het autonome zenuwstel beschrijven.
  

Huiswerk voor dinsdag 07 feb

Thema 5 BS3 en BS4

Check de studiewijzer om te zien welke opdrachten je over kunt slaan

Hoe noemen we hersenen en ruggenmerg samen?

1. Animaal zenuwstelsel
2. Perifeer zenuwstelsel
3. Centraal zenuwstelsel
4. Autonoom zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel

Grote hersenen

Hersenstam

Kleine hersenen 

Ruggenmerg

Peristaltische bewegingen van je darmen worden aangestuurd door het

1. Animaal zenuwstelsel
2. Autonoom zenuwstelsel
3. Beide

Welk gedeelte van het zenuwstelsel stuurt deze bewegingen aan?

1. Animale zenuwstelsel
2. Autonome zenuwstelsel
3. Beide

Het verwijden/vernauwen van je bloedvaten wordt aangestuurd door het

1. Animale zenuwstelsel
2. Autonome zenuwstelsel
3. Beide

Het strekken van je been wordt aangestuurd door het

1. Animale zenuwstelsel
2. Autonome zenuwstelsel
3. Beide

Komt binnen bij een zintuigcel

Elektrische signaaltje via een zenuw

Reactie

Respons

Prikkel

Impuls

prikkel

zintuig

bewustwording

impuls

Een orgaan dat reageert op prikkels

Alle zenuwen, ruggenmerg en hersenen samen

iets waar je zintuigen op reageren

Hier wordt je bewust van prikkels

Een seintje dat via de zenuwen naar de hersenen of spieren gaat 

Prikkel 

Zenuwstelsel 

Impuls 

Zintuig 

Hersenen 

https:

Bewegings-

zenuwcel

Schakelcel

Gevoels-

zenuwcel

Welke zenuwcel staat hiernaast?

1. gevoelszenuwcel
2. schakelcel
3. bewegingszenuwcel

Welk type zenuwcel heeft korte dendrieten en een lang axon?

1. Schakelcel
2. Gevoelszenuwcel
3. Bewegingszenuwcel

Wat voor soort zenuwcel is nr. 2?

1. Bewegingszenuwcel
2. Gevoelszenuwcel
3. Schakelcel

Dendriet

Cellichaam

Kern

Axon

Myelineschede

Synaps

Ruggenmerg

Hersenstam

Hersenen

Grote hersenen

Kleine hersenen

perifere zenuwstelsel

hersenschors

hersenstam

kleine hersenen