7.2 Het huishoudboekje van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Goedemiddag klas 4BK

Pak je laptop + boek

3 maart 2022

Herhaling 7.1

Collectieve sector

Overheid + Instelligen die voor sociale zekerheid zorgen

Maken geen winst

Particuliere sector

Alle bedrijven die niet behoren tot de collectieve sector

Hebben als doel winst te maken

Collectieve goederen

Goederen en diensten die de overheid levert en betaalt waarvan iedereen gebruik kan maken.

Noem een voorbeeld van een collectief goed

Noem een reden waarom de overheid deze goederen aanbiedt

Privatiseren

Wat betekent privatiseren ook alweer?

Wanneer de overheid een overheidsbedrijf verkoopt aan de particuliere sector

De overheid kan het gedrag van bedrijven en personen beïnvloeden:

• Door producten extra te belasten (accijns)
  
• Door voorlichting te geven
• Door dingen te verbieden
• Door een subsidie te geven

Adviesorganen

Instanties die de overheid advies geven:

• Centraal Planbureau (CPB)
• Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
• Sociaal-Economische Raad (SER)

CPB

Bestudeert de gevolgen van het overheidsbeleid en doet voorspellingen over de economie

CBS

Verzamelt, bewerkt en publiceert cijfers voor de overheid, burgers en bedrijven

SER

Adviseert de regering over sociaal-economische onderwerpen, zoals bijv. pensioenen

7.2 Het huishoudboekje van Nederland

Leerdoelen vandaag

• Begrijpen hoe de overheid aan geld komt
• Weten welke uitgaven heeft de overheid
• Weten wat voor belastingen er zijn

Gemeentelijke inkomsten

Een groot deel van de inkomsten van de gemeente komt van het Rijk. 

Daarnaast betalen burgers en bedrijven gemeentelijke belastingen en heffingen zoals OZB (onroerendezaakbelasting), rioolheffing, afvalstoffenheffing en leges.

Rijksbegroting en Miljoenennota

• De derde dinsdag van september = prinsjesdag
• Troonrede = plannen van de regering voor aankomend jaar
• Minister van Financiën presenteert de rijksbegroting en miljoenennota

Rijksbegroting = overzicht verwachte inkomsten en uitgaven 

Miljoenennota = uitleg rijksbegroting, welke keuzes gemaakt en waarom?

Begrotingstekort

Meer uitgaven dan inkomsten

Voorkomen door te bezuinigen of inkomsten te verhogen

Tekort = lenen!

Begrotingsoverschot

Meer inkomsten dan uitgaven

Komt bijna nooit voor

De overheid leent van burgers, banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Het totaal aan leningen = staatsschuld

Aan de slag

Vanaf blz. 206

de opdrachten 10 t/m 14

Directe belastingen

Worden direct aan de belastingdienst betaald.

Het gaat om de belasting over inkomen, winst en vermogen.

Indirecte belastingen

Zitten verwerkt in de prijs van producten en diensten.  Wordt betaald aan de verkoper, die draagt af aan de belastingdienst

Het gaat om btw en accijns.

Belangrijkste inkomsten van de overheid

Aan de slag!

Wat: Opdracht 15 + 16