2. Verlichting (paragraaf 2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Tijd van Pruiken en revoluties (1700-1800)

2. Verlichting (paragraaf 2)

De Verlichting

vraag: 

Waarom kan een andere manier van denken leiden tot een revolutie?

uitleg

- Absolutisme en de standenmaatschappij waren een doorn in het oog van de derde stand. Ongelijke verdeling van macht en invloed.

- Maar dat was al eeuwen zo. En er was nooit iets aan gedaan.

Was het dan in 1780 zo veel erger?!?

- Misschien wel. Maar dat was niet het probleem…

->
Rond 1780 komt de Verlichting op. En dit zorgt voor een nieuwe situatie.  

In 3-tallen.
Zoek 3 feiten op over de (denk)stroming de Verlichting. (7 min) Gebruik je mobieltje.

Herinner je je dit nog? 

(uit het vorige hoofdstuk)

Dit gebeurde niet alleen in de Republiek maar in heel Europa; de wetenschap-pelijke revolutie. Dus ook in Frankrijk!

Gebruik je verstand!

• Zoals men bij de wetenschappelijke revolutie zelf ging onderzoeken, zo ging men in de 18e eeuw over maatschappelijke dingen rationeel denken. (Rationeel = met je verstand)
  
  
• Door zelf na denken i.p.v. aan te nemen wat de overheid of kerk zegt konden mensen bijgeloof overwinnen. Het is alsof de mensen voortaan alles veel helderder kunnen zien, daarom wordt deze periode ook wel de Verlichting genoemd

Vrijheid en gelijkheid volgens de Verlichters

• Alle mensen zijn gelijk en hebben de zelfde rechten; de natuurrechten.
  
• Absolutisme is niet juist, macht moet worden gedeeld door de koning en het volk. 
• Als de koning niet goed functineert moet hij weg; het 'social contract'. John Lock
• De standenmaatschappij vonden zij dus niet goed.
  
• Onderwijs voorkomt onwetenheid, bijgeloof en onverdraagzaamheid.
• Volgens hen waren er mensenrechten zoals vrijheid die alle mensen moesten hebben.

Montesquieu: Trias Politica

Verspreiding van de Verlichting met behulp van brieven, boeken, encyclopedie en salons.

Reactie van Franse koning

• Niet blij!
• Ideeen, boeken en pamfletten van de Verlichters werden verboden! -> Censuur

• Toch ontstaat er een publieke opinie (=mening)

De Verlichting

vraag: 

Waarom kan een andere manier van denken leiden tot een revolutie?

Verschillende verlichte denkers

John Locke (17de eeuw!): Het volk heeft samen de macht, maar niet iedereen kan tegelijk regeren. Macht was daarom aan de koning gegeven.

Rosseau: Geen koning nodig. Alle macht ligt bij het volk.

Voltaire: (Verlicht) absoluut vorst is nodig om het domme volk te regeren.

opdrachten 

Maak de volgende opdrachten online.

Een aantal opdrachten staan in je werkboek (2,3,8,9,12 en 14) en kan je ipv in je boek online maken. De antwoorden worden gegeven als je de opdracht hebt gemaakt. 

Na de opdrachten uit je boek staan er nog 5 vragen online

Toepassing

blz 35, 2a

blz 35, 2b

blz 35, 3a en 3b

blz 36, opdracht 8a

blz 36, vraag 8b

vraag 8c

vraag 9c

vraag 12

1. A
2. B
3. C
4. D

blz 37, vraag 14

Hoe noem je de situatie op het plaatje hiernaast?

1. Machtspiramide
2. Middeleeuwse bestuurorganisatie
3. Standensamenleving

De 1ste en 2e stand hadden welke rechten/plichten?

1. Weinig belasting betalen, Eigen rechtspraak
2. Veel belasting, hogere straffen
3. Herendiensten leveren,

Wat is de juiste combinatie?

1. Voltaire-volkssoevereiniteit
2. Locke- godsdienstvrijheid
3. Rousseau-trias politica
4. Montesquieu-trias politica

Wetgevende macht

Rechtsprekende macht

Uitvoerende macht

Maken regels en wetten.

Voeren de wetten en regels uit.

Straffen wanneer wetten en regels worden overtreden.

Hoe werden de ideeën van de Verlichting verspreid?

Montesquieu is verantwoordelijk voor een briljant verlichtingsidee. Welk?

1. Liberalisme
2. Afschaffen slavernij
3. Trias politica
4. Franse revolutie

Mensenrechten

- Verklaring van rechten van de

mens en burger 1789

Bescherming:

- Uitbuiting, onderdrukking

- Garandeerd persoonlijke vrijheid.

Een verlicht vorst wilde...

1. Het volk laten regeren
2. Zelf regeren, met verlichte ideeën
3. Zelf regeren, zonder verlichte ideeën