Theorieles blok 1.7 - les 1

• tandartsassistent
• MBO
• Studiejaar 1

Theorieles Specifiek

Blok 1.7 - les 1

Deze les

• Eindopdracht
• Leerdoelen
  
• Theorie
  
• Vragen
• Zelfstandig werken

Eindopdracht

Om deze themakaart af te kunnen sluiten maak je de volgende module van het Expert college:

Halitose en Xerostomie

Inleveren 

Opdrachten 1.7:

• Groep AB: zondag 26 mei voor 23:59 uur
• Groep CD: woensdag 29 mei voor 23:59 uur

Herkansing 1.6:

• Vrijdag 24 mei voor 23.59 uur.

Leerdoelen les 1

Aan het eind van deze les kun je: 

• beschrijven wat de pharynx is, wat de functie hiervan is en hoe deze is opgebouwd
  
• beschrijven welke speekselklieren er zijn, waar deze zich bevinden, wat de functie hiervan is
  
• beschrijven wat de eigenschappen en functies van speeksel zijn
• beschrijven hoe de bloedvoorziening in het hoofd-halsgebied opgebouwd is en hoe deze werkt
• beschrijven hoe het lymfesysteem van het hoofd-halsgebied opgebouwd is en hoe deze werkt
  
• Zelfstudie: beschrijven hoe de schedel is opgebouwd, hoe deze zich ontwikkelt en groeit, hoe de verbinding tussen de schedelbeenderen is en hoe beweging tussen de div. delen mogelijk is (hfst 1.8)

De Pharynx (keelholte)

• Ligt achter neusholte (cavum nasi) en mondholte (cavum ori)
  
• Buis in open verbinding met deze twee holtes
  
• Ademhaling en voedselweg kruisen                                                                                elkaar in keelholte
  
• Keelholte maakt deel uit van luchtwegen en                                                spijsvertering
  

Slikken

1. Open verbinding naar neus wordt afgesloten
   
2. Palatum molle (zachte gehemelte) en uvula (huig) worden omhooggetrokken en sluiten nasopharynx (neus-keelholte)
   
3. Epiglottis (strotklepje) sluit de luchtpijp af

Buis van Eustachius 

Tussen pharynx en middenoor loopt 

buis van Eustachius

Buis van Eustachius: wordt opengetrokken 

bij slikken – luchtdruk middenoor en 

buitenzijde trommelvlies wordt gelijk

(https://www.hoorzaken.nl/het-oor/buis-van-eustachius/ )

Speekselklieren (glandula)

• Glandula Parotis (oor-speekselklier)
  
• Glandula sublingualis (onder-tong-speekselklier)
  
• Glandula submandibularis (onderkaak- speekselklier)
  
• Accessoire speekselklieren (palatum, tong, lippen, wang)
  

Sereus speeksel: dun, waterig 

Muceus speeksel: dik, slijmerig

Glandula Parotis (oor-speekselklier)

• Ligging vlak voor het oor
  
• Eén uitgang: ductus parotideus, bij eerste molaar BK
  
• Sereus speeksel (dun, waterig)
  
• Actief bij eten, in korte tijd veel speeksel productie

Glandula sublingualis (onder-tong-speekselklier)

• Onder tong op mondbodemspieren
  
• Veel afvoergangetjes onder de tong
  
• Mukeus speeksel (dik en slijmerig)
  
• Productie constant per dag

Glandula submandibularis (onderkaakspeekselklier)

• Aan de achterrand van de mondbodemspieren in de onderkaak
  
• Eén afvoergang: ductus Whartoni, komt uit onder de tong
  
• Vooral sereus speeksel, klein deel mukeus speeksel

Functies speeksel

1. Dagelijks functioneren (spreken)
   
2. Voedselverwerking
   
3. Bescherming
   

 Bijv. wegspoelen bacteriën, neutraliseren zuurstoten, bevochtiging, enz.

Speeksel bevat enzym amylase – koolhydraten afbreken

Spijsvertering

Doel: voedsel bewerken om waardevolle bestanddelen op te nemen in het bloed

Speeksel + voedsel + kauwen = voedselbrij (makkelijk te slikken)

Speekselsecretie (afgifte): 's nachts minder

Overdag afhankelijk van prikkels en tijdstip (bijv. smaak en reukprikkels, hormonen, psychisch (stress=droge mond), enz.)

Bloedvoorziening hoofd-halsgebied

Bloedvoorziening hoofd-hals

• Door halsslagaders en aders
• Belangrijk voor hersenen
  
• Kunnen niet lang zonder zuurstof
• Aanvoer bloed met zuurstof en voedingsstoffen                                                     door slagaders
• Afvoer bloed met koolzuur en afval/afbraakproducten                                           door venen (aderen)
  

Arteriën (slagaders)

Halsslagaders: vertakkingen van de aorta

Twee halsslagaders: één rechts en één links:

1. Arteria carotis interna (interne tak, door gat in schedelbasis naar hersenen)
   
2. Arteria carotis externa (verzorgt weefsels en organen aan de buitenzijde van de schedel, vertakt zich nog vele malen)

Venen (aders)

1. Vena jugularis interna
   
2. Vena jugularis externa
   

Komen samen in de vena jugularis (hoofdvene)

Dus:

Arteriën : aanvoer

Venen: afvoer

Lymfesysteem

Lymfesysteem hoofd-hals

Systeem van lymfevaten en lymfeklieren

• Transport van weefselvocht naar de bloedbaan
  
• Nodig om vochtniveau bloedbaan op peil te houden
  

Door grote druk van bloed wordt vocht uit de bloedvaten geperst. 

Dit vocht moet terug

Gebeurt dit niet > geen vocht meer in bloedbaan 

Zodra het weefselvocht in de lymfevaten is gezogen, spreken we van lymfe

Lymfesysteem hoofd-hals

• Bestaat uit lymfevaten en lymfeklieren (knopen)
  
• Lymfeknopen: zuiveringsstations: verwijderen van micro-organismen enz.
• Voorkomt dat lichaamsvreemde deeltjes in bloedbaan terecht komen
• Lymfeknopen hebben afweerfunctie (door witte bloedcellen = lymfocyten)

Grote regionale lymfeknopen van hoofd en hals: bij oor en bij onderrand van mandibula 

Tip

Kijk zeker eens op het youtube-kanaal voor meer leerzame filmpjes (biologie met Joost)

Evaluatie leerdoelen les 1

Je kunt nu:

• beschrijven wat de pharynx is, wat de functie hiervan is en hoe deze is opgebouwd
  
• beschrijven welke speekselklieren er zijn, waar deze zich bevinden, wat de functie hiervan is
  
• beschrijven wat de eigenschappen en functies van speeksel zijn
• beschrijven hoe de bloedvoorziening in het hoofd-halsgebied opgebouwd is en hoe deze werkt
• beschrijven hoe het lymfesysteem van het hoofd-halsgebied opgebouwd is en hoe deze werkt
  
• Zelfstudie: beschrijven hoe de schedel is opgebouwd, hoe deze zich ontwikkelt en groeit, hoe de verbinding tussen de schedelbeenderen is en hoe beweging tussen de div. delen mogelijk is (hfst  1.8)

Slot

Maak de volgende opdracht:

Opdrachtenkaart 1.7, theorieles 1