2D Lezen H1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Lezen H1

Leesstrategie, onderwerp, hoofdgedachte, tekstverband, tekstdoel

DOELEN

- je kunt het onderwerp in een tekst vinden (herhaling); 

- je kunt aan de bron van een tekst zien waar deze vandaan komt en wie het heeft geschreven;

- je weet wat deelonderwerpen zijn, hoe je deze in een tekst kunt vinden en ik kan ze benoemen;

- je weet wat de hoofdgedachte van een tekst is en kunt de hoofdgedachte van een tekst vinden.

- je weet met welk doel een tekst geschreven is

onderwerp, deelonderwerp en hoofdgedachte

Doel

Aan het einde van de les heeft weet iedereen hoe je het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst kunt vinden, en wat deelonderwerpen zijn.

ONDERWERP

Een tekst of een verhaal gaat ergens over.

Dit noem je het onderwerp van een tekst.

Lees de tekst eerst oriënterend 

en stel dan de vraag: 

Waarover gaat de hele tekst?

DEELONDERWERPEN

In een tekst kunnen verschillende dingen over een onderwerp gezegd worden.

Deze kleinere aspecten (onderdelen) van het onderwerp zijn deelonderwerpen.

Meestal wordt er in één alinea één deelonderwerp behandeld.

DEELONDERWERPEN

Als je heel snel wilt weten wat de deelonderwerpen in een tekst zijn, dan lees je een tekst globaal.

Bij globaal lezen lees je alleen de eerste en de laatste zin van elke alinea.

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over school?

1. De dierenwinkel
2. De geschiedenis van voetbal
3. Pauzes in de aula
4. Zakgeld

Hoofdgedachte

De hoofdgedachte vertelt in één zin wat over het onderwerp van de tekst wordt gezegd.

De hoofdgedachte is NOOIT een vraag.

Hoofdgedachte

onderwerp: honden

hoofdgedachte: Honden stammen af van wolven.

onderwerp: honden
hoofdgedachte: Honden zijn goede huisdieren.

Hoofdgedachte

1. Lees de hele tekst.

2. Bepaald het onderwerp van de tekst.

3. Wat is het belangrijkste wat over het onderwerp wordt gezegd?

4. Controleer: de hoofdgedachte is één zin.

Hoofdgedachte

Vaak vind je de hoofdgedachte in de inleiding of het slot van de tekst.

De hoofdgedachte staat niet altijd letterlijk in de tekst. Soms moet je hem zelf bedenken.

Elke tekst heeft een onderwerp.

1. Waar
2. Niet waar

Je kunt alleen met één woord zeggen wat het onderwerp is.

1. Waar
2. Niet waar

Welke leesstrategie gebruik je om het onderwerp van een tekst kunnen vinden?

1. Globaal lezen
2. Precies lezen
3. Zoekend lezen
4. Oriënterend lezen

De bron is:

1. Waar de tekst vandaan komt.
2. Wie de tekst heeft geschreven.
3. Waar de tekst vandaan komt en wie de tekst heeft geschreven.
4. Wie de tekst heeft geschreven en de illustraties gemaakt heeft.

Bij het onderwerp horen altijd deelonderwerpen.

1. Waar
2. Niet waar

Welke leesstrategie gebruik je om het deelonderwerp van tekst te vinden?

1. Oriënterend lezen
2. Precies lezen
3. Zoekend lezen
4. Globaal lezen

Welke leesstrategie gebruik je om de hoofdgedachte te vinden?

1. Globaal lezen
2. Zoekend lezen
3. Oriënterend lezen
4. Precies lezen

Tekstverband

Aan een tekstverband zie je wat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar te maken hebben.

CHRONOLOGISCH VERBAND

Ik heb goed geleerd voor de toets. 

Daarna heb ik thee gedronken met mijn vriendin.

De zinnen zijn met elkaar verbonden.

Aan het woordje DAARNA kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er zit namelijk een tijdsvolgorde in.

Dit noem je een CHRONOLOGISCH verband

OPSOMMEND VERBAND

Ik heb goed geleerd voor de toets. Eerst heb ik woordjes geleerd en de zinnen heb ik geoefend. Ook heeft moeder me overhoord.

De zinnen zijn met elkaar verbonden. 

Aan de woordjes EERST, EN en OOK kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er wordt namelijk iets opgesomd.

Dit noem je een OPSOMMEND verband

TEGENSTELLEND VERBAND

Ik heb goed geleerd voor de toets, maar ik heb een onvoldoende gehaald.

De zinnen zijn met elkaar verbonden.

Aan het woordje MAAR kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er zit namelijk een tegenstelling in.

Dit noem je een TEGENSTELLEND verband

CONCLUDEREND VERBAND

Ik heb de theorie niet begrepen, dus ik heb een onvoldoende gehaald.

De zinnen zijn met elkaar verbonden.

Aan het woordje DUS kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er zit namelijk een conclusie in.

Dit noem je een CONCLUDEREND verband

Tekstverband opsomming

Mijn broer moet nodig naar de kapper en hij moet ook naar tandarts.

 Signaalwoorden van een opsomming zijn:

ten eerste, ten tweede, tenslotte, 

en, ook, bovendien, daarnaast, verder

Tekstverband tegenstelling

Vanmorgen moest ik vroeg opstaan, maar morgen kan ik uitslapen.

 Signaalwoorden van een tegenstelling  zijn:

maar, echter, toch

Tekstverband conclusie

 Signaalwoorden van een conclusie zijn:

dus, daarom, kortom

Tekstverband tijdsvolgorde

Mijn broer moet eerst naar de kapper en daarna naar zijn werk.

 Signaalwoorden van een tijdsvolgorde zijn:

Eerst, terwijl, nadat, voordat, daarna, vervolgens, ten slotte

 Bij welk tekstverband horen de 

 signaalwoorden zo, zoals en bijvoorbeeld?

 Vraag 6 van 10

1. voorbeeld
2. opsomming
3. tegenstelling
4. conclusie

 Bij welk tekstverband horen de 

 signaalwoorden dus, daarom en  kortom?

 Vraag 6 van 10

1. voorbeeld
2. opsomming
3. tegenstelling
4. conclusie

 Welke signaalwoorden horen de 

 bij het teksverband tegenstelling?

 Vraag 6 van 10

1. ook
2. maar
3. toch
4. daarom

Weet je nog?
Wat is oriënterend lezen?

1. Bekijk de tekst en lees de eerste alinea
2. Lees de eerste en laatste zin van de alinea's
3. Bekijk de tekst en zoek de info die je nodig hebt
4. Lees de tekst helemaal en nauwkeurig

Weet je nog?
Wat is globaal lezen?

1. Bekijk de tekst en lees de eerste alinea
2. Lees de eerste en laatste zin van de alinea's
3. Bekijk de tekst en zoek de info die je nodig hebt
4. Lees de tekst helemaal en nauwkeurig

Weet je nog?
Wat is precies lezen?

1. Bekijk de tekst en lees de eerste alinea
2. Lees de eerste en laatste zin van de alinea's
3. Bekijk de tekst en zoek de info die je nodig hebt
4. Lees de tekst helemaal en nauwkeurig

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over voetbal?

1. De verzorging van een konijn
2. Het tenue
3. Kruidentuin
4. Koffiebonen

Wat zou een deelonderwerp kunnen zijn in een tekst over politiek?

1. Gezelschapsspellen
2. Verkiezingen
3. Vakantiereizen
4. De woestijn

GELEERD?

- je kunt het onderwerp in een tekst vinden (herhaling); 

- je kunt aan de bron van een tekst zien waar deze vandaan komt en wie het heeft geschreven;

- je weet wat deelonderwerpen zijn, hoe je deze in een tekst kunt vinden en ik kan ze benoemen;

- je weet wat de hoofdgedachte van een tekst is en kunt de hoofdgedachte van een tekst vinden.

- je weet wat het doel is van de schrijver

onderwerp, deelonderwerp en hoofdgedachte