Formuleren - Herhaling / Tautologie / Pleonasme / Dubbele ontkenning en congruentie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

FORMULEREN  

LESDOELEN

• Je kunt een storende woordherhaling herkennen en verbeteren;
• Je kunt een foutieve tautologie herkennen en verbeteren;
• Je kunt een foutief pleonasme herkennen en verbeteren;
• Je kunt een dubbele ontkenning herkennen en verbeteren;
  
• Je kunt congruentie herkennen en incongruentie verbeteren.

Storende woordherhaling

Je gebruikt steeds hetzelfde woord. Deze herhaling leidt tot irritatie.

Bv. Als je dat vindt, moet je dat zelf maar weten, want dat is je eigen verantwoordelijkheid.

Wat is ook alweer een pleonasme?

Foutief pleonasme

Je gebruikt een woord, waarvan de betekenis al zit opgesloten in een ander woord in die zin.

De witte sneeuw --> Sneeuw is altijd wit, dus 'witte' is overbodig

Na een lange procedure kreeg het gezin eindelijk toestemming om te mogen blijven. --> 'kreeg toestemming om te blijven' of 'mocht blijven'

Wat klopt hier niet?

1. We hebben ongeveer 2 à 3 weken de tijd om te leren voor dat proefwerk.

2. Sinterklaas reed op 5 december door de straten op zijn witte schimmel.

 

3. We moeten wel vooraf reserveren!

4. Ik weet niet zeker of ik in staat ben om dit proefwerk voor morgen te kunnen nakijken.

Wat is ook alweer een tautologie?

Foutieve tautologie

Je gebruikt twee woorden of woordgroepen die hetzelfde betekenen.

Vast en zeker --> twee verschillende woorden die hetzelfde betekenen

Bovendien hebben we ook nog een financieel probleem --> 'bovendien' en 'ook' betekenen hetzelfde, dus een van de twee moet je weglaten

Wat klopt hier niet?

1. U kunt ons te allen tijde altijd per e-mail bereiken.

2. Reeds bij het eerste contact had ik al in de gaten dat we een klik hadden.

3. Hij moet onmiddellijk direct bij de directeur komen.

Dubbele ontkenning

De schrijver zegt het tegenovergestelde van wat hij bedoelt. Soms geeft een werkwoord (voorkomen, verhinderen) al aan dat iets niet gebeurt. Het woordje 'niet' is dan overbodig.

Denk aan wiskunde:  - - = +

Zij hebben daar nooit geen zin in.
Je moet voorkomen dat je niet een onvoldoende haalt.

Extra uitleg

• Verschil pleonasme en tautologie
• Dubbelop fouten (onjuiste herhaling, foutieve tautologie, foutief pleonasme, contaminatie, dubbele ontkenning)
  

Congruentie

Congruentie -> congruent = overeenstemmend

Bij formuleren: overeenstemming tussen OND en PV

Enkelvoudig onderwerp <-> enkelvoudige persoonsvorm

Meervoudig onderwerp <-> meervoudige persoonsvorm

De Vikingen was een oorlogszuchtig volkje.

Oorzaak incongruentie

Meervoudig onderwerp wordt voor enkelvoudig aangezien

De media schrijft bijzonder negatief over dit bedrijf.

    De media schrijven …….

Drugs veroorzaakt veel overlast in de grensstreek.

    Drugs veroorzaken ……

Oorzaak 2

Enkelvoudig onderwerp wordt voor meervoudig aangezien.

Zowel Karin als Ilona kwamen te laat.

    Zowel Karin als Ilona kwam…

De Nederlandse jeugd hebben steeds vaker schulden bij de bank.

    De Nederlandse jeugd heeft …

Oorzaak 3

In het onderwerp wordt een enkelvoudige kern gevolgd door een meervoudige bijvoeglijke bepaling.

Meer dan de helft (kern) van de Nederlandse vrouwen (bijv. bep.) hebben een deeltijdbaan.

    Meer dan de helft van de Nederlandse vrouwen heeft …

Een aantal leerlingen hebben een acht gehaald.

    Een aantal leerlingen heeft ...

Oorzaak 4

Een meewerkend voorwerp wordt voor onderwerp aangezien.

Bezoekers van het congres die vragen willen stellen aan de parlementariërs worden verzocht dat van te voren schriftelijk kenbaar te maken.

  

  (aan) Bezoekers van het congres die vragen willen stellen aan de parlementariërs wordt verzocht dat van te voren schriftelijk kenbaar te maken.

De media berichtte over de protesten in Den Haag.

1. Congruent
2. Incongruent

Een aanzienlijk deel van de militairen is inmiddels naar Nederland teruggekeerd.

1. Congruent
2. Incongruent