VPRO GHZ H43 (ethiek)

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Ethische dilemma's

H43

GHZ

INLEIDING

• Wie in de zorg werkt zal daar regelmatig mee te maken  krijgen.
  
• Grote beslissingen over leven en dood.
  
• Er zijn ook minder grote dilemma's, bij de dagelijkse begeleiding en omgang. 
• Vandaag: voorbeelden, opvattingen, praktijk

Waar moet je aan denken
bij het begrip 'ethisch dilemma' ?

Uitleg

• Bij grote dilemma's: steun van collega's, begrip, protocollen. Het is dan niet alleen aan jou een keuze te maken.

• Bij dagelijkse dilemma's invloed op hoe te handelen. Kan invloed hebben: stress, werkplezier, slecht slapen.

• Waar kan het over gaan?

Voorbeelden

• Pesten op het werk
• Lastige emotie bij omgang cliënt (boos, afkeer, verliefd?)
• Omgang met ouders (kritiek, bemoeizucht?)
• Werk en vrije tijd gescheiden houden
• Werktijden / rooster / werkdruk / collega's (bespreekbaar?)
• Kwaliteit van leven (cliënten met pijn, lijden, ...) 
  --> filmpje

Wat is het dilemma hier?

Melissa (16) rookt, maar roken is erg slecht voor haar. Alleen als haar ouders komen rookt ze niet, want ze wil niet dat haar ouders het weten. Jij vindt dat Melissa beter eerlijk kan zijn.

Melissa is oneerlijk. Voor de begeleider is eerlijkheid een belangrijke waarde. De begeleider zal vinden dat Melissa's ouders dit te horen

moeten krijgen, maar hij wil ook het vertrouwen van Melissa niet

schaden.

(2) Wat is het dilemma hier?

Youri (21) heeft een verstandelijke beperking, maar wil graag op zichzelf wonen. Hij kan een plaats krijgen bij begeleid wonen, maar zijn ouders accepteren dit niet.

De ouders hebben eigenlijk geen respect voor Youri's wens.

Waardoor het voor de waardoor het voor de begeleider moeilijk

wordt om respect te hebben voor de ouders. Terwijl hij dit wel moet

hebben in zijn professionele houding.

Wanneer ben jij tegen een ethisch dilemma aangelopen? Voorbeeld?

Grote dilemma's

Opvattingen over leven en dood, ziekte en gezondheid
Situaties rond zeggenschap van cliënten

Denk aan: 
- wat is menswaardig leven?
- wanneer is er sprake van ondraaglijk lijden (euthanasie)
- NIPT-test bij zwangere vrouwen (filmpje)

NIPT-test

Betrouwbare bloedtest waarmee kan worden vastgesteld of een ongeboren kind het syndroom van Down heeft. 

Wanneer en sprake is van een beperking: groot dilemma.
En de gedachte: 'hebben we er goed aan gedaan'. 

Heeft Job gelijk?

Job (16) woont in een gezinsvervangend tehuis voor kinderen met een lichamelijke beperking. Momenteel houdt Job zich slecht aan de leefregels, de regels die ervoor zorgdragen dat hij zo min mogelijk last heeft van zijn beperkingen. Op een avond geeft Job aan te willen stappen met vrienden. Myrthe heeft dienst en zegt: ‘Dat lijkt me geen goed idee. Weet je nog, Job, de vorige keer? Toen heb je ’s nachts een fikse epileptische aanval gehad.’ Job reageert boos: ‘Ja, en omdat dat één keer is gebeurd, mag ik nu nooit meer stappen? Ik heb toch al beperkingen, nou … ga jij ze dus nog effe een stuk groter maken.’ 

Myrthe weet niet wat ze moet zeggen. Heeft Job eigenlijk niet gelijk?
Hoe zou jij als persoonlijk begeleider kunnen reageren?

Wat vind jij?
Heeft Job gelijk?

JA

NEE

Hoe zou jij als persoonlijk begeleider reageren op Job?

Wanneer en hoe kun je als begeleider het best praten over ethische
dilemma’s in de zorg?

1. Direct na een schokkende gebeurtenis
2. Tijdens een pauze. Een moment dat je er even tijd voor hebt.
3. Tijdens een werkbespreking of teamoverleg
4. Zodra een collega problemen ervaart met de zorgverlening

Bespreken

Je kunt er het beste over praten als er tijd voor vrij wordt gemaakt. Bijvoorbeeld tijdens een teamoverleg. In een open sfeer.

Het gaat niet om de vraag: wie heeft er nog een dilemma? Maar juist concreet kijken naar zorgverlening aan een bepaalde cliënt. Is de zorg nog passend? Is het nog gewenst? Welke problemen zijn er? 

(2) Bespreken

• Goede zorg begint met 'ethisch gevoelig' zijn.
• Welk gevolg heeft mijn handelen voor de ander?
• Probeer kritisch te blijven en met frisse blik te kijken.
• Hoe zou ik het vinden als ik deze cliënt was? 
  (Stel dat ik of mijn kind hier opgenomen zou worden?)
• Eigen verantwoordelijkheid, zelf nadenken, vragen stellen

Ik heb een duidelijk beeld gekregen over wat ethische dilemma's zijn.

0100

Nog een paar lessen VPRO. Waar zou je het over willen hebben?