Het Hofstelsel: Leenheren en Leenmannen

Het Hofstelsel: Leenheren en Leenmannen

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je uitleggen wat het hofstelsel is en hoe de feodale verhoudingen tussen leenheren en leenmannen werken.

Leg de leerdoelen kort uit en motiveer de leerlingen om hier naar toe te werken.

Wat weet jij al over het feodale stelsel?

Wat is het Hofstelsel?

Het hofstelsel is een middeleeuwse staatsvorm waarbij de koning of keizer zijn rijk opdeelde in kleinere gebieden, de domeinen.

Leg kort uit wat het hofstelsel is en hoe het werkt.

Domeinen

Domeinen waren de kleinere gebieden waaruit het rijk bestond. Ze werden bestuurd door leenheren.

Leg uit wat domeinen zijn en wie ze bestuurde.

Leenheren

Leenheren waren de adel die door de koning of keizer werden benoemd om een domein te besturen.

Leg uit wie leenheren waren en wat hun taak was.

Leenmannen

Leenmannen waren de dienaren van de leenheren. Ze kregen een stuk land in leen om te bewerken.

Leg uit wie leenmannen waren en wat hun taak was.

Onderlinge relatie

Tussen leenheren en leenmannen bestond een feodale verhouding. De leenheer gaf het leen aan de leenman in ruil voor militaire dienst en loyaliteit.

Leg de feodale verhouding uit en wat elke partij ervoor terugkreeg.

Feodale verhouding

De leenheer was de baas over het leen en de leenman moest hem gehoorzamen en zijn leenheer helpen met militaire dienst.

Leg de feodale verhouding tussen de leenheer en de leenman uit.

Feo-vazallistische verhouding

De feodale verhouding tussen leenheer en leenman wordt ook wel de feodale-vazallistische verhouding genoemd.

Leg de term 'feodale-vazallistische verhouding' uit.

Leeneed

Als een leenman zijn leen kreeg, moest hij een leeneed afleggen. Hierin zwoer hij trouw aan de leenheer en beloofde hij militaire dienst.

Leg uit wat een leeneed is en waarom deze werd afgelegd.

Decentralisatie

Het hofstelsel zorgde voor decentralisatie, omdat de macht verdeeld was over veel kleine domeinen. Dit maakte het moeilijk om een centraal gezag te hebben.

Leg uit wat decentralisatie is en waarom dit een gevolg was van het hofstelsel.

Opdracht

Maak een mindmap waarin je de belangrijkste begrippen en verbanden van het hofstelsel uitwerkt.

Geef de opdracht duidelijk aan en geef eventueel een voorbeeld hoe de mindmap eruit kan zien.

Bronnen

Gebruikte bronnen: 'Geschiedeniswerkplaats 2 Havo/Vwo', 'Het feodale stelsel' op www.entoen.nu.

Vermeld de gebruikte bronnen zodat de leerlingen deze eventueel kunnen raadplegen.

Vragen?

Zijn er nog vragen?

Geef de leerlingen de mogelijkheid om vragen te stellen en sluit de les daarna af.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.