Les 2- Verdeling van (geestelijke) macht - deel II

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.3 Verdeling van geestelijke macht – deel II: Investituurstrijd

Hoe heet de breuk tussen de 'oosterse' en 'westerse' kerk in 1054?

Naast godsdienst, had het Oosters Schisma ook veel te maken met:

1. Sociale oorzaken
2. Culturele oorzaken
3. Politieke oorzaken
4. Economische oorzaken

Welke van de onderstaande oorzaken voor de groeiende macht van de katholieke kerk is onjuist?

1. Er horen meer mensen bij de kerk
2. De kerk wordt rijker
3. Kloosterorden groeien
4. De kerk veroverd meer land

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Uitleggen wat de investituurstrijd was en waarom deze belangrijk is.
  
• Uitleggen wie de investituurstrijd gewonnen heeft op korte en langere termijn en waarom.
  

Canossa

Gregorius VII versus Hendrik IV

Tweezwaardenleer

Centraal Probleem bij de investituurstrijd: 

Zowel eerste als tweede stand willen bisschoppen kunnen benoemen

Concordaat van Worms 1122 - ‘oplossing’ investituurstrijd 

• Paus benoemt bisschop
  
• Keizer kan wereldlijke macht geven aan bisschop, maar mag zich niet bemoeien met het benoemen van de geestelijke

Conclusie:

• Geestelijkheid komt sterk uit deze machtsstrijd
  

Examenvraag Gebruik bron 2.

De bisschoppen zetten paus Johannes XII af op verzoek van hun leenheer keizer Otto I.

4p 6 Licht deze gebeurtenis toe door:

- (zonder bron) het middeleeuwse politieke conflict te noemen waarmee deze gebeurtenis in verband gebracht kan worden en

- aan de bron een religieus argument van de bisschoppen voor deze beslissing te ontlenen en

- (zonder bron) uit te leggen waarom de bisschoppen de keizer gehoorzamen.

Rond 964 beschrijft bisschop Liutprand van Cremona, die benoemd is door Otto I, een kerkvergadering waarbij de bisschoppen paus Johannes XII afzetten. De Duitse keizer Otto I leidt deze vergadering:

Toen iedereen zijn plaats had ingenomen en er absolute stilte heerste, begon de heilige keizer Otto als volgt: "Hoe passend zou het zijn als paus Johannes XII aanwezig was geweest op deze heilige vergadering. Ik vraag u, heilige vaders, uw mening te geven over de reden waarom hij heeft geweigerd deze grootse bijeenkomst bij te wonen." Hierop zeiden de Romeinse bisschoppen, de kardinalen en de dekens samen met het hele volk: "Wij zijn verbaasd dat uwe meest heilige wijsheid zich verwaardigt ons deze vraag te stellen: zelfs de inwoners van Iberië, Babylon en Indië kennen het antwoord. Johannes is nog erger dan een van die schrokkende wolven in schaapskleren. Zijn woestheid is overduidelijk, hij is openlijk verwikkeld in de zaken van de duivel; hij probeert niet eens het te verbergen.“ Keizer Otto antwoordde: "Het schijnt mij juist dat de aanklachten tegen de paus punt voor punt naar voren worden gebracht, en dat de hele vergadering dan overdenkt welke actie er moet worden ondernomen."

In één woord het antwoord bij het eerste streepje

In één woord het kernbegrip dat je nodig hebt in het antwoord bij het derde streepje

maximumscore 4

  

Kern van een juist antwoord is:

• de Investituurstrijd/het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben (of een omschrijving hiervan) 1

• De bisschoppen noemen Johannes XII een verdorven paus, waarmee zij aangeven hem af te zetten om de kerk zuiver te houden / dat zij verantwoordelijk zijn voor een zuivere kerk/leer 1

• De bisschoppen gehoorzamen de keizer, omdat zij als zijn

vazallen/leenmannen trouw verschuldigd zijn aan hem (en zijn wens volgen) 2

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Uitleggen wat de investituurstrijd was en waarom deze belangrijk is.
  
• Uitleggen wie de investituurstrijd gewonnen heeft op korte en langere termijn en waarom.
  

Huiswerk

Leren 4.3

Maken 11-14