§3.3 Zeestromen en klimaatfactoren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

3.3. Zeestromen

Warmtetransport door zeestromen

 

Moessonregens in Azië 

Planning

• Terugblik §3.2
• Zeestromen
  
• Aan de slag
• Einde
  

Zoek de fouten

• Door een kleine invalshoek van de zon wordt het aardoppervlak in de tropen sterk verwarmd. De lucht zal dalen, condenseren en dit zal tot regen leiden. De tropen bevinden zich in een hogedrukgebied. 
• Het ITCZ is het hogedrukgebied op de evenaar, wat zich verplaatst als gevolg van de stand van de zon ten opzichte van de aarde. Door het verplaatsen van de ITCZ krijg je passaten die de evenaar over steken en van  richting veranderen, deze passaten noem je de mistral. 

Herschrijf de volgende zin in je schrift

• Door een grote invalshoek van de zon wordt het aardoppervlak in de tropen sterk verwarmd. De lucht zal stijgen,  afkoelen en condenseren en dit zal tot regen leiden. De tropen bevinden zich in een lagedrukgebied. 
• De  ITCZ is de zone rond de evenaar waar een lagedrukgebied ontstaat. De ITCZ verplaatst als gevolg van de scheve stand van de aarde ten opzichte van de zon. Door het verplaatsen van de ITCZ krijg je passaten die de evenaar over steken en van  richting veranderen, deze passaten noem je de moesson. 

Herhaling §3.2

Welke van onderstaande beweringen zijn waar:

1. Als gevolg van de corioliskracht krijgt de wind op het zuidelijk halfrond een afwijking naar rechts
2. Op ongeveer 60 graden N.B. en Z.B. ligt een lagedrukgebied.
3. Poolwinden waaien altijd uit oostelijke richting.
4. De ITCZ bereikt op het zuidelijk halfrond een hogere breedte dan op het noordelijk halfrond
5. Moessons zijn halfjaarlijkse winden die tussen de keerkringen waaien
6. Op het noordelijk halfrond draait het circulatiepatroon van de zeestromen tegen de wijzers van de klok in. 

Herhaling 3.2

Welke van onderstaande beweringen zijn waar:

1. Als gevolg van de corioliskracht krijgt de wind op het zuidelijk halfrond een afwijking naar rechts
2. Op ongeveer 60 graden N.B. en Z.B. ligt een lagedrukgebied.
3. Poolwinden waaien altijd uit oostelijke richting.
4. De ITCZ bereikt op het zuidelijk halfrond een hogere breedte dan op het noordelijk halfrond
5. Moessons zijn halfjaarlijkse winden die tussen de keerkringen waaien
6. Op het noordelijk halfrond draait het circulatiepatroon van de zeestromen tegen de wijzers van de klok in. 

Mysterie...

De Noorse havenstad Narvik ligt boven de poolcirkel, terwijl de Canadese havenstad St. John's op ongeveer dezelfde breedte ligt als Narvik. Toch vriest de haven van Narvik ’s winters niet dicht en die van St. John's wel. Hoe kan dat?

Oceanische circulatie

• Naast wind hebben ook zeestromen verantwoordelijk voor verdeling van warmte

Noordelijk halfrond draait met wijzers van klok mee (rechts)

Zuidelijk halfrond tegen wijzers van klok in (links)

Oceanische circulatie

• Warme en koude zeestromen
   
• Let op: niet letterlijk warm of koud,
  
  maar hoger of lager dan je zou verwachten op die breedtegraad.  

Oceanische circulatie

• Warme zeestromen brengen warm water naar polen
   
• Koude zeestromen brengen koud water naar lagere breedten
   
• Effect op temperatuur:
  bijv.: warme zeestroom aangename temperatuur  in winter 

Aantekening Oceanische circulatie

• Zeestromen worden aangedreven door de wind (atmosferische circulatie, zie vorige les).

• Warme zeestromen -> afkomstig uit een warm gebied
• Koude zeestroom -> afkomstig uit een koud gebied

• Algemene regels: 
• Hoe warmer de zeestroom, hoe lager de luchtdruk, des te meer vocht in de lucht, des te meer neerslag.
• Hoe kouder de zeestroom, hoe hoger de luchtdruk, des te minder vocht in de lucht, des te minder neerslag.

Neem de tabel over en vul aan

	Oorzaak	Gevolg
Oceanische circulatie
Koude zeestroom
Warme zeestroom

Neem de tabel over en vul aan

	Oorzaak	Gevolg
Oceanische circulatie	Wind die over zee waait sleurt het water mee	Herverdelen de warmte over het aardoppervlak
Koude zeestroom	Afkomstig uit een relatief koud gebied	Bij de subtropen ontstaan woestijnen
Warme zeestroom	Afkomstig uit een relatief warm gebied	Zorgen voor regen bij kustgebieden

Namibwoestijn - Namibië

https://www.youtube.com/watch?v=p4pWafuvdrY

Thermohaliene circulatie

Thermo = temperatuur

Haliene = zoutgehalte

Thermohaliene circulatie

• Warme zeestroom van evenaar komt bij de pool
• Water verdampt onderweg
• Water wordt zouter en kouder
• Zakt naar de zeebodem
• Gaat terug naar de evenaar

Diepwaterpomp

In de Atlantische Oceaan stroomt warm water uit de tropen naar het noordoosten. Onderweg verdampt eerst een heleboel water, waardoor het achterblijvende zeewater zouter wordt. Vervolgens koelt het water af. De warmte wordt afgegeven aan de koudere lucht in de noordelijke Atlantische Oceaan en met de wind meegenomen naar Europa. Uiteindelijk is het water zo sterk afgekoeld dat een deel ervan zelfs bevriest. Omdat zout niet bevriest, wordt het water nog zouter. Dit koude en zoute zeewater is erg zwaar, in ieder geval zwaarder dan warm en zoet water, en begint daardoor te zinken

Herverdeling van warmte

De oceanische- en atmosferische circulatie zijn erg belangrijk voor de herverdeling van warmte op aarde.

• In de tropen een overdaad aan warmte door loodrechte inval van zonnestralen. Deze warmte wordt naar hogere breedte getransporteerd.

Waarom ontvangt Antarctica geen warmte vanuit lagere breedte?