3.1 en 3.2

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3

De ene samenleving en de andere

Wat leer ik deze les?

• De elementen van cultuur
• Soorten culturen
• Wat het nature-nurture-debat inhoudt
• Filosofen/Wetenschappers bij nature-nurture
• De dimensies van Hofstede
• Verschillende niveaus om culturen op te vergelijken

§3.1 Cultuur

Cultuur

Het geheel van waarden, voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen en normen die mensen als lid van een groep of samenleving verworven hebben.

OPGEDEELD: CULTUUR

Een cultuur bevat elementen die ... :

• Mensen in hun hoofd meedragen;

> Waarden, opvattingen en voorstellingen

• Je aan de buitenkant kunt zien of merken;

> Uitdrukkingsvormen

• Het gedrag regelen van mensen.

>Normen en instituties

Idealen, zoals vrijheid, gelijkheid en vrijheid

Wat mensen in hun hoofd meedragen

Ideeën die passen in een groter geheel van opvattingen, zoals een Islamitische, linkse of hedonistische opvatting. Dit zijn waardensystemen.

Beelden, ideeën, verhalen die mensen hebben over een gebeurtenis, bijvoorbeeld over een oorlog.

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Uitdrukkingsvormen

De materiële aspecten van een cultuur, bijvoorbeeld symbolen (kruis voor christenen, hamer en sikkel voor communisten).

Normen

Regels die horen bij waarden. Bijvoorbeeld bij de regel 'ik scheld anderen niet uit', hoort de waarde 'respect'.

Instituties

Een geheel aan gedragsregels die het gedrag van mensen reguleren. Bijvoorbeeld regels rondom het huwelijk.

CULTUREN: MATERIEEL EN IMMATERIEEL

Cultuur is materieel

• Geld en zaken als kunstobjecten, architectuur en kleding
• Het is tastbaar (je kunt het aanraken)

Cultuur is immaterieel

• Taal, waarden en normen
• Het is niet tastbaar (je kunt het niet aanraken)

CULTUREN ZIJN RELATIEF

Tijd- en plaatsgebonden

• Wat vroeger gewoon was, hoeft dat nu niet meer te zijn
• Wat gewoon is in Nederland, hoeft niet zo in Japan te zijn
• Voorbeelden? 

Veranderen onder invloed van wijzigende omstandigheden

• Bijvoorbeeld: Val van de Berlijnse muur, ontzuiling, 9/11

CULTUURGROEPEN

• Dominante cultuur

De overheersende cultuur in een samenleving

- Invloedrijke positie op gebied van taal, politiek, recht en economie.

• Subculturen

Een cultuur die op veel punten overeenkomt met de dominante cultuur, maar in bepaalde opzichten afwijkt van de dominante cultuur. 

CULTUURGROEPEN

• Tussencultuur

Immigranten dragen hun originele cultuur nog een tijdje met zich mee en over de generaties wordt deze cultuur door de dominante cultuur verdrongen.

• Tegencultuur

Culturen die zich verzetten tegen de overheersende cultuur.

§3.2 Nature-nurture

Nature

Alle eigenschappen van een individu zijn aangeboren, biologisch bepaald. 

Ieder kind dat geboren wordt heeft unieke eigenschappen door biologische en erfelijke factoren.

https:

Nurture

Alle eigenschappen of gedrag van een individu zijn aangeleerd, door de omgeving of opvoeding bepaald.

Dit heeft te maken met de omgeving waarin iemand opgroeit en leeft, de opvoeding en verschillende omgevingsfactoren.

Nature-nurture-debat

De vraag of eigenschappen van mensen meer worden bepaald door nature of nurture.

Experimenten

1. Little Albert experiment
2. Stanford prison experiment
3. Millgram experiment
4. Pavloff experiment 

Gedrag van mensen wordt bepaald door hun genen.

Filosofen/Wetenschappers bij nature-nurture

Criminelen zien er anders uit dan niet-criminelen.

Het meeste gedrag van mensen en dieren is aangeleerd.

Criminaliteit is niet aangeboren, maar mensen kiezen er zelf voor om crimineel gedrag te vertonen.

John Locke & John Stuart Mill

Lombroso

Behavioristen Pavlov en Skinner

Merton

Nederlandse cultuur

Noem een voorbeeld van de Nederlandse
cultuur (liefst 1 of 2 woorden).

WOORDWEB

De tekst in het gele vak middenin is simpel aan te passen door er op te klikken. Vak te klein? Simpel aan te passen door het vak wat te vergroten met de punten aan de zijkant van het vak.

Was je antwoord op de vorige vraag een waarde, een norm (regel), een idee of iets materieels (concreets)?

Was je antwoord op de vorige vraag een waarde, een norm (regel), een idee of iets materieels (concreets)?

1. Een waarde zoals vrijheid
2. Een norm zoals elkaar gelijk behandelen
3. Een idee zoals een deel van de geschiedenis
4. Iets materieels zoals tulpen

Je hebt net geluisterd naar 'Het land van' van Lange Frans en Baas B. Welke dingen vind jij (die je gehoord hebt) nog meer typerend voor Nederland?

Wat maakt dat jij je verbonden voelt met de Nederlandse cultuur?

Wat maakt dat jij je verbonden voelt
met de Nederlandse cultuur?

Wat is het verschil tussen een norm en een institutie?

Wat is het verschil tussen een norm en een institutie?

Wat wordt er bedoeld met de opvatting dat culturen relatief en plaats- en tijdsgebonden zijn?

Wat wordt er bedoeld met de opvatting dat culturen relatief en plaats- en tijdsgebonden zijn?

Koppel de juiste term aan de juiste uitleg.

Wat mensen in hun hoofd meedragen

Hoe het gedrag van mensen geregeld wordt

Wat je aan de buitenkant kunt zien of merken

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Uitdrukkingsvormen

Normen

Instituties

Koppel de juiste cultuur aan de juiste groep.

Dominante cultuur

Subcultuur

Tussencultuur

Tegencultuur

Nederlandse taal

Gezin

Immigratie

Terroristische groepen

Kerk

Noem aangeboren eigenschappen (van jezelf).

Noem aangeboren eigenschappen
(van jezelf).

Noem aangeleerde eigenschappen (van jezelf).

Noem aangeleerde eigenschappen
(van jezelf).

00:11

Ziet deze man het fan zijn van Feyenoord als een proces van nature of nurture?

Ziet deze man het fan zijn van Feyenoord als een proces van nature of nurture?

1. Nature
2. Nurture

Waarom willen deze mensen zo graag dat het in hun DNA zit?

Waarom willen deze mensen zo graag dat het in hun DNA zit?

WOORDWEB

De tekst in het gele vak middenin is simpel aan te passen door er op te klikken. Vak te klein? Simpel aan te passen door het vak wat te vergroten met de punten aan de zijkant van het vak.

Waarom is het nature-nurture-debat een discussie die zal blijven voortduren?

Waarom is het nature-nurture-debat een 

discussie die zal blijven voortduren?