3A De wortels van onze taal

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lesplanning

* 10 min. lezen in je leesboek

Lesdoel

Aan het einde

van de les:

- weet je hoe het Nederlands is ontstaan en wat taalfamilies zijn.

Opdracht 1

Deze opdracht doe je samen met je buurvrouw of -man. Dus in een tweetal.

1. Spreek zachtjes de zinnen a t/m c uit en bespreek samen wat deze zouden kunnen betekenen. Wat jij denkt dat het betekent, schrijf je op in je schrift.

Opdracht 2

Jullie maken in tweetallen opdracht 2. Je overlegt zachtjes met elkaar.

De wortels van onze taal

Oudnederlands (500 – 1200)

• de oudste fase van de Nederlandse taal 
• werd gesproken van ongeveer 500 tot 1200
• Deze periode viel samen met de vroege middeleeuwen
• beperkte schriftelijke bronnen (alleen geestelijken/geleerden konden schrijven/lezen)

Bekend voorbeeld 

Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?

(Vertaald als: Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij, waar wachten we nog op?)

Het Oudnederlands is de oudste fase van de Nederlandse taal en werd gesproken van ongeveer 500 tot 1200. Deze periode viel samen met de vroege middeleeuwen, een tijd van tribale samenlevingen en beperkte schriftelijke bronnen. De beste teksten zijn vaak een beetje onsamenhangend en hebben vaak iets religieus.

Een bekend voorbeeld is de “Hebban olla vogala” zin, vaak beschouwd als een van de oudste Nederlandse zinnen:

Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?

(Vertaald als: Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij, waar wachten we nog op?)

Middelnederlands (1200 - 1500)

• de taal werd in die tijd veelzijdiger 
• steden ontstonden en de handel begon te bloeien -> meer schriftelijke communicatie. 
• Nog geen standaardspelling
• dialecten verschilden sterk per regio. 

Belangrijke boeken uit deze tijd zijn bijvoorbeeld “Van den vos Reynaerde” en “Beatrijs”.

Het Oudnederlands is de oudste fase van de Nederlandse taal en werd gesproken van ongeveer 500 tot 1200. Deze periode viel samen met de vroege middeleeuwen, een tijd van tribale samenlevingen en beperkte schriftelijke bronnen. De beste teksten zijn vaak een beetje onsamenhangend en hebben vaak iets religieus.

Een bekend voorbeeld is de “Hebban olla vogala” zin, vaak beschouwd als een van de oudste Nederlandse zinnen:

Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?

(Vertaald als: Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij, waar wachten we nog op?)

Nieuwnederlands (1500 - nu)

• Nieuwnederlands (1500 – nu)
• beïnvloed door de uitvinding van de boekdrukkunst en de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje -> eerste pogingen om het Nederlands te standaardiseren. 
• de Statenbijbel, vertaald in 1637, speelde een cruciale rol in het uniformeren van de taal -> één van de eerste grote publicaties in het Nederlands en had een enorme invloed op zowel de taal als de cultuur.
  
• soms rekenen de taalkundigen deze periode tot 1700 -> periode 1700 - nu = Modern Nederlands

Het Oudnederlands is de oudste fase van de Nederlandse taal en werd gesproken van ongeveer 500 tot 1200. Deze periode viel samen met de vroege middeleeuwen, een tijd van tribale samenlevingen en beperkte schriftelijke bronnen. De beste teksten zijn vaak een beetje onsamenhangend en hebben vaak iets religieus.

Een bekend voorbeeld is de “Hebban olla vogala” zin, vaak beschouwd als een van de oudste Nederlandse zinnen:

Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?

(Vertaald als: Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij, waar wachten we nog op?)

Taalverandering

• Je kan geen harde grens trekken tussen de verschillende periodes.
• Taalverandering gaat langzaam (in een mensenleven merk je er waarschijnlijk niets van).
• Nieuwe woorden gaan snel, spelling/grammatica langzaam. 

Aan de slag!

Wat? Maken opdracht 4 t/m 8 van paragraaf A van Thema 3.

Hoe? Oefenboek, handboek en antwoorden in schrift.

Tijd? 20 minuten

Hulp? Zelfstandig

Klaar? Lezen in leesboek