Fictie en Poëzie les 2: rijmsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Lezen

Langs de IJssel

• Jan Terlouw, schrijver, dichter en oud-politicus heeft een gedicht geschreven over de rivier de IJssel.
• Langs de IJssel - aflevering 3 (36.30).
• https://www.npostart.nl/langs-de-ijssel/16-09-2023/POW_05674799

Leerdoelen deze les

Eindrijm

Alliteratie

assonantie

Vorige les

Hebben we veel geluisterd naar gedichten.

verschil tussen poëzie en proza

Strofes

Rijm in gedichten

• Kleine shocker... In veel gedichten komt rijm voor.
  
• Een gedicht hoeft niet per definitie te rijmen, maar soms gebeurt dat wel.

• Je kunt dan verschillende soorten 'rijm' onderscheiden.
  
• eindrijm
  
• alliteratie
  
• assonantie
  

Eindrijm

• Benoem de regels met letters.
• Iedere regel verdient een nieuwe letter, totdat een regel rijmt op een voorgaande regel, dan krijgt deze regel dezelfde letter. 

• Hier: ABAB

Eindrijm

Op twee slakken

 

Twee slakken waren al sinds jaren 

op weg van Groningen naar Haren. 

Ten slotte kwam geheel ontdaan 

de oudste aan het eindpunt aan. 

Hij slikte en sprak diep bewogen: 

'Mijn broer is uit de bocht gevlogen.' 

 

uit: 'De peperbek', 1966.

Beginrijm -> alliteratie

Alliteratie:

Wij weten wat we willen!

De kat krabt de krullen van de trap.

Berend Botje, Donald Duck, Guus Geluk, Mickey Mouse

Witte winter,

wollen wanten,

warme jas

waar gisteren nog gras was

zie ik pijltjes in de sneeuw

poes volgt de pootjes

van een spreeuw

Wanneer verschillende woorden met dezelfde letter beginnen

alliteratie -> beginrijm

“Ik heb m'n handen op je heupen

Maar m'n hoofd is bij de deur”

(Harder dan ik hebben kan, Bløf)

Klinkerrijm -> assonantie

Assonantie:

Let op de klank van de klinkers als je half wilt rijmen.

Herhaling van de klank van de klinkers in het midden van woorden, 

zonder verder te rijmen

assonantie -> klinkerrijm

“Ik voel me rot ik ga kapot

Ik lijk wel zot tot over mijn oren smoorverliefd op jou”

(Smoorverliefd, Doe Maar)

1:06-1:10

Opdracht

• Pak je blaadje en een pen.
  


• Je hebt het huisdier van je klasgenoot ontvoerd. Schrijf een 'dreigende' losgeldbrief.
• Gebruik in je brief minstens 2 keer eindrijm, twee keer alliteratie en twee keer assonantie. Onderstreep deze vormen ook.
• Minimaal 10 zinnen.

• Gebruik eventueel het online rijmwoordenboek van Van Dale.

Wat ging goed?

Ik weet het verschil tussen eindrijm, alliteratie en assonantie

Ja

Nee

Een beetje

Ik weet het verschil tussen Poëzie en Proza

Ja

Nee

Een beetje