5.3 & 5.4 - Horen en zien

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Thema 5: waarneming

Basisstof 3 en 4:

Horen en zien.

Planning

•  Herhaling 5.1 en 5.2
• Uitleg 5.3 en 5.4
• Werktijd deel 1
• Spelletje: Raad het geluid
• Werktijd deel 2
• Afsluiting

Welk orgaan hoort bij het gezichtszintuig?

1. oog
2. oor
3. huid
4. neus

Welk zintuig heeft pijnpunten?

1. gezichtszintuig
2. gehoorzintuig
3. gevoelszintuig
4. reukzintuig

Welke 5 smaken zijn er?

Uit welke onderdelen bestaat het zenuwstelsel?

Wat is het verschil tussen een prikkel en een impuls?

Leerdoelen

Aan het einde van de les:

• Kun je de onderdelen van het oor benoemen met hun functies.
• Kun je de onderdelen van het oog benoemen met hun functies.
• Vertellen hoe je een lensafwijking kan verhelpen.
• Vertellen hoe lichtprikkels worden omgezet in zichtbare beelden.

Op welke prikkel reageert het gehoorzintuig?

1. geluid
2. aanrakingen
3. licht
4. geur

Horen

Geluid zijn trillingen in de lucht. Als er genoeg trillingen zijn dan zal er een impuls aan je gehoorzintuig worden gegeven. Hierdoor hoor jij geluid!

Horen

1. De oorschelp vangt geluid uit je omgeving op.

2. Het geluid reist door de gehoorgang.

3. Aan het eind van de gehoorgang ligt het trommelvlies, dat gaat trillen door het geluid.

Horen

4. Door het trillen van het trommelvlies gaan ook de gehoorbeentjes trillen. De gehoorbeentjes liggen in de ruimte tussen het trommelvlies en het slakkenhuis. Deze ruimte heet het middenoor.

5. Vervolgens reizen de trillingen door vloeistof in het slakkenhuis. Daar liggen de zintuigcellen van het gehoorzintuig.

Horen

6. De zintuigcellen in het slakkenhuis zetten de trillingen om in impulsen.

7. De gehoorzenuw geeft de impulsen door aan je hersenen, waardoor je het geluid waarneemt. Zo kun je horen!

In welk deel van het oor zitten de zintuigcellen?

1. Trommelvlies
2. gehoorbeentjes
3. Slakkenhuis
4. Middenoor

Wat is de functie van oorsmeer?

Oorsmeer

In de gehoorgang zitten oorsmeerkliertjes, deze maken oorsmeer.

Oorsmeer beschermt het oor tegen vocht, bacteriën en vuil!

gehoorschade

Je gehoorzintuig slijt als je ouder wordt, maar kan ook schade oplopen als je te harde geluiden lang hoort. 

Dit noem je gehoorschade. 

Op welke prikkel reageert het gezichtszintuig?

1. geluid
2. aanrakingen
3. licht
4. geur

Zien

Om te zien heb je het gezichtszintuig nodig, de ogen. 

Buitenkant oog

Wenkbrauw - beschermt het oog tegen zweet 

Iris - gekleurde gedeelte, kan korter/langer worden, hierdoor wordt de pupil groter of kleiner.

Pupil - een gat waar het licht doorheen gaat.

Harde oogvlies - witten gedeelte van het oog, beschermt tegen vuil.

Binnenkant oog

Hoornvlies - laagje over de pupil. 

Pupil - laat licht door.

Netvlies - Hier liggen de zintuigcellen van het oog. geven de impuls af aan de hersenen.

Binnenkant oog

Lens - zorgt ervoor dat je scherp kan zien.

Glasachtig lichaam - gelei die het oog vorm geeft. 

Oogzenuw - impulsen gaan via de oogzenuw naar de hersenen.

Waar liggen de zintuigcellen van het oog?

1. Pupil
2. Glasachtig lichaam
3. Lens
4. Netvlies

Netvlies

Gele vlek - deze plek heeft veel zintuigcellen, hierdoor zie je scherp. 

Blinde vlek - deze plek heeft geen zintuigcellen, zet licht dus niet om in impulsen.

Vaatvlies

Het vaatvlies heeft alle bloedvaten voor het oog, via hier krijgt het oog dus zuurstof en brandstoffen. 

Slecht zien

Soms is de lens, te plat of te bol. Hierdoor zie je minder goed. 

Bijziend - dichtbij zie je goed, verweg zie je slecht. De lens is te bol. 

Slecht zien

Verziend - Ver weg zie je goed, dichtbij zie je slecht. De lens is te plat. 

Wanneer je slecht ziet wordt het licht niet goed op je netvlies geprojecteerd. 

Juf Javina ziet goed van dichtbij, maar slecht ver weg. Is zij verziend of bijziend?

1. Verziend
2. Bijziend

Werktijd!

• Afmaken- 5.1 en 5.2 
• Maken - 5.3 en 5.4 (huiswerk)
• Klaar? Vaktaal werkblad maken. 

Na 25 minuten gaan we een spelletje spelen.