6 Vwo Economie par. 15.1

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

13.24a
Pijl 3, want als het energieverbruik ...(1), dan ...(2) de vraag naar emissierechten

1. 1> daalt 2> daalt
2. 1> stijgt 2> daalt
3. 1> daalt 2> stijgt

13.24c
De prijs van emissierechten is ... hoog genoeg voor bedrijven om maatregelen te nemen de C)2 uitstoot te verminderen

1. wel
2. niet

13.24e
Het verplaatsen van productie naar ontwikkelingslanden zorgt ervoor dat de CO2 uitstoot wereldwijd ...

1. daalt
2. gelijk blijft
3. stijgt

Economische groei

Stijging nominale BBP, gecorrigeerd voor inflatie

Dus 

Groei reële BBP

of

Volumegroei van het BBP

Economische groei

Hoge-, lage- of negatieve groeicijfers

Reëel BBP groeit meer dan gemiddeld, groeit niet of nauwelijks of neemt af

Conjunctuurbeweging: schommelingen in de groei van het reële BBP

Trendlijn

Trend is gemiddeld groeipercentage over een groot aantal jaren

Laagconjunctuur

Hoogconjunctuur

Stijging vacatures

Stijging lonen

Stijging werkloosheid

Stijging prijzen

5 grote spelers

5 grote spelers

- Gezinnen

- Bedrijven

- Overheid

- Buitenland

- Financiële instellingen

Y = C + I + O + E - M

( CIOEM )

Y = C + B + S

Economische kringloop 

(geldstromen)

Y = nationaal inkomen

C = Consumptie

B = Belasting

S = Besparingen

O = Overheidsbestedingen

I = Investeringen

E = Export

M = Import 

Y = C + I + O + E - M

Y = C + B + S

C + B + S = C + I + O + E - M

B + S = I + O + E - M

( S - I ) + ( B - O ) = ( E - M )

( S - I ) + ( B - O ) - ( E - M ) = 0

( S - I ) is particulier spaarsaldo

( B - O ) is begrotingssaldo

( E - M ) is saldo lopende rekening

Deze saldo's houden elkaar in evenwicht

Macro economische identiteiten

• Gezinnen: Y = C + B + S 
• Bedrijven Y = C + I + O + E - M 
• Overheid: B - O 
• Particulier Spaarsaldo S - I 
• Nationaal Spaarsaldo S - I + B - O
• Uitvoersaldo E - M (betalingsbalanssaldo)
• (S - I) + (B - O) = E - M 

Conjunctuur

Vraagzijde

Bestedingen, Effectieve Vraag

EV = C + I + O + E - M

Structuur

Aanbodzijde

Productieproces

Afhankelijk van

A = aantal arbeidsjaren, a = arbeidsproductiviteit

K = kapitaalgoederenvoorraad, k = kapitaalproductiviteit

( N = voorraad natuurlijke hulpbronnen, n = kwaliteit natuurlijke bronnen )

Structuur

Y = binnenlands inkomen, W = binnenlands product, Y = W

Y = a x A

met a = arbeidsproductiviteit en A = aantal arbeidsjaren

Toename a door scholing en diepte-investeringen

Structuur

Y = binnenlands inkomen, W = binnenlands product, Y = W

Y = k x K

met k = kapitaalproductiviteit en K = kapitaalgoederenvoorraad

Toename k door technologische ontwikkeling

Y* is de productiecapaciteit

Y* is de laagste van 

a x A 

of 

k x K

Dit noemen we de beperkende factor of knelpuntsfactor

Conjunctuur 

EV = C + I + O + E - M

Structuur

W* = a x A of k x K

3 mogelijke situaties: 1

EV = Y*

Bestedingsevenwicht

3 mogelijke situaties: 2

EV < Y*

Onderbesteding

Bezettingsgraad = Y / Y* x 100%

Grote nadeel onderbesteding = werkloosheid

De bezettingsgraad in een land is 85,6%. Het binnenlands product bedraagt 582 miljard.
Hoe groot is de potentiele productie?

1. 666 miljard
2. 680 miljard

3 mogelijke situaties: 3

EV > Y*

Overbesteding

Grote nadeel overbesteding = (bestedings)inflatie

C daalt

C stijgt

Stijging belastingen

Stijging lonen

Stijging consumentenvertrouwen

Stijging rente

I daalt

I stijgt

Hoge winstverwachting

Hoge bezettingsgraad

Hoog producentenvertrouwen

Hoge rente

( E - M ) daalt

( E - M ) stijgt

Stijging BBP Nederland

Stijging BBP buitenland

Stijging prijs Nederlandse producten tov buitenland

Stijging wisselkoers euro

Trendlijn

Trend is gemiddeld groeipercentage over een groot aantal jaren

Trendbeweging: Ontwikkeling van de potentiele productie Y*

De conjunctuur: schommelingen in de groei van reeel BBP rondom de trend

Output gap

Y - Y*  

Y = werkelijk BBP

Y* = potentieel BBP 

Y < Y * = onderbesteding

Y > Y* = overbesteding

Y=Y*  = bestedingsevenwicht

Output gap en inflatie

Positieve output gap in hoogconjunctuur --> risico op inflatie

Negatieve output gap in laagconjunctuur --> weinig inflatie

Hoge bestedingsinflatie vangwege hoge bestedingen

Hoge kosteninflatie vanwege krappe arbeidsmarkt en hogere loonkosten.

Hw.

Opgaven 15.4 en 15.5