§3.4 - Ruiken en proeven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

3.4 Ruiken en proeven

Leerdoelen

Je leert hoe je reukzintuig in je neus en de smaakzintuigen op je tong samenwerken bij het beoordelen van je eten.

• Je kent de onderdelen en de werking van de neus.

• Je kent de onderdelen en de werking van de tong

• Je kunt uitleggen hoe je iets proeft.

• Je kunt uitleggen hoe je verschillende geuren onderscheidt.

Hoe ruik je?

• Je ruikt met je reukzintuig
  
  
• Het reukzintuig is deel van
   het neusslijmvlies
  
  
• Geurstoffen komen via de 
   lucht bij het reukzintuig

Bron 2

Hoe heten de zintuigcellen waar je mee kunt ruiken?

1. Reukharen
2. Reukzintuigcellen
3. Geurharen
4. Geurzintuigcellen

0

Hoe proef je eten?

• Je tong is bedekt met kleine uitsteeksels, die noem je smaakpapillen.
  
  
• Tussen de smaakpapillen liggen de smaakzintuigen

Als je iets eet of drinkt komen er smaakstoffen op je tong. Die prikkelen de smaakzintuigen. De smaakzintuigen sturen vervolgens impulsen naar je hersenen

Bron 3

Vijf smaakzintuigen

                         Zoet

                                                                     Zout

Zuur

                                                                 Bitter

                        Umami (hartig)

Proeven met smaak én geur

Als je eet, proef je veel meer dan
5 smaken.

Dat komt doordat je ook ruikt.

Bij proeven voegen je hersenen de informatie van de smaakzintuigen en het reukzintuig samen.

Hierdoor proef je wat je eet.

Bron 4

Het reukzintuig heeft invloed op de smaken die je kunt proeven.

1. ja
2. nee

Als je verkouden bent kunt je minder goed proeven.

1. ja
2. nee

0

Waardoor vind je iets lekker of vies?

Of je iets lekker vindt hangt af van de geur en de smaak, maar je gebruikt ook andere zintuigen:

• Je lichtzintuigcellen
   (Ziet het er lekker uit?)
  
• Je koude- en warmtezintuigen
   (Is het eten warm of koud?)
• Je tastzintuigen
   (Hoe is de structuur?)

Bron 5

Waardoor vind je iets lekker of vies?

Ook je eetgewoontes en ervaringen

spelen een rol bij wat je lekker vindt of niet. 

Jij bent niet gewend om bijvoorbeeld insecten te eten, terwijl dat in andere culturen heel normaal is.

Je smaak kan ook veranderen als je ouder wordt.

Is het reukzintuig nodig om het verschil tussen aardbeien en frambozen ranja proeven?

1. Ja
2. Nee

1. Ruiken doe je met je?

2. Welk lichaamsdeel is naast je vingertopje, het meest gevoelig?

3. Waarmee kunnen wij de basissmaken proeven?

 ...........................

.....................................

 ......................................

neusslijmvlies

Tong

Smaakpapillen

Geuren onderscheiden

Je neus bestaat uit verschillende typen zintuigcellen om geuren waar te nemen.

Aan de onderkant van een reukzintuigcel zit een receptor, een speciale vorm waar een geurstof aan vast kan hechten (net als een sleutel voor een slot).

Bestudeer stap 1 t/m 5 op blz. 80 in je tekstboek.

Doen!

Maak nu de opdrachten van §3.4 (digitale leeromgeving)

Ik heb behoefte aan een contact moment met de docent omdat ik (nadat ik alles heb gedaan in de Lesson-Up) nog vragen heb.

1. ja
2. nee