4.1.2. Tevreden Veestapel - Voeding

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Voeding

Zone College Almelo

Bnnr

Vandaag

Koolhydraten en Vetten

Voer berekeningen

Nakijken opdrachten laatste les

Koolhydraten

Hoe zijn ze opgebouwd en hoe worden ze verteerd

Koolhydraten

Koolhydraten zijn opgebouwd uit meerdere glucose moleculen, oftewel suiker moleculen. Gezamelijk met 

de vetten die de koe consumeert levert

dit het dier de benodigde energie.

Structureel en niet structueel

Koolhydraten kunnen gesplitst worden in twee categorieën, de niet structurele koolhydraten en de structurele koolhydraten (ruwe celstof)

Onder de ruwe celstof vallen de volgende koolhydraten: Lignine, Cellulose, Hemicellulose en Pectine 

Onder niet structureel vallen suikers en zetmeel, deze bevinden zich in de inhoud van de cellen (o.a. wortels en vruchten). Bij deze niet structurele koolhydraten zijn de bouwstenen glucose.

  

Vertering

De structuur koolhydraten worden afgebroken in het lichaam van de koe, bij de een gaat dit sneller als de andere.

De pensmicroben breken de celwanden af en zetten ze om in propionzuur (ook wel fermentatie)

Lignine, bijna niet!

Cellulose, 24 uur

Hemicellulose, 12 uur

Pectine, 3 uur

Bestendig en niet bestendig

Als het dier niet structurele koolhydraten binnenkrijgt krijgt het dus glucose binnen, glucose is een suiker. Dit suiker wordt vervolgens weer omgezet tot lactose.

Bij zetmeel moet men er op letten dat de niet bestendige zetmelen worden afgebroken in de pens, de bestendige worden pas afgebroken in de darmen.

Vetten

Hoe opgebouwd en hoe verteerd

Vet voor Herkauwers

Vet is leverancier van veel energie (2 a 3 maal zoveel als koolhydraten) 

Herkauwer kan maar moeilijk vet verteren. 

Vuistregel: geef een koe net zoveel vet als dat ze met de melk uitscheidt bv. Koe met 40 kg melk en 4, 40 % vet = 1, 7 kg melkvet 

Ruwvoer bevat ca 3 % vet 

Dus via krachtvoeders en bijproducten moet ruim 1 kg vet gevoerd worden

Vet voor Herkauwers

Vet zit oa in oliehoudende zaden (soja, lijnzaad, raap) 

Onverzadigde vetten doden pensmicroben en leggen mineralen vast pens functioneert niet meer goed, kans op gebreksziekten. 

Pensbestendige vetten passeren ongeschonden de pens en worden pas in darm verteerd: C 16: 0 en C 18: 1 

Vet positief op kg melk, vet % en vruchtbaarheid; soms gewichtsverlies bij koeien 

Vet toevoeging negatief op melkverwerking (kazen) en daarom verboden sinds dec 2017

Verzadigde en onverzadigde vetten

Wat is nou het verschil? Bij verzadigde vetten heeft men alleen enkele bindingen en bij onverzadigde vetten heeft men ook dubbele bindingen

Vluchtige vetzuren

Om de pens optimaal te laten functioneren moeten de verschillende vluchtige vetzuren in een bepaalde verhouding aanwezig zijn. 

Deze optimale verhouding bedraagt: 

Azijnzuur 65 Propionzuur20 Boterzuur  15 

Teveel propionzuur of boterzuur geeft voedingsstoornissen! Teveel azijnzuur dan te weinig melk !

Azijnzuur

 Wordt het meest in de pens gevormd 

Veel “hard” voer, dan langzame vetering vanwege veel harde celwanden en daardoor veel azijnzuur ->hoog % vet in de melk

 Veel “mals” voer, dan relatief snelle vertering vanwege jonge celwanden en daardoor weinig azijnzuur -> laag vet % in de melk 

Bijv. -> koeien in de wei met mals weidegras laag vet % 

                  -> koeien op stal met laat gemaaid kuilgras hoog vet %

Propionzuur 

Belangrijk zuur voor de koe 

Hier kan de koe melksuiker van maken (lactose) 

De hoeveelheid lactose bepaalt de hoeveelheid melk die een koe kan produceren 

Een snelle afbraak van de celinhoud geeft veel propionzuur 

Dit zie je bij het voeren van krachtvoer wordt snel afgebroken

Boterzuur

 Minst belangrijk van de drie zuren Wordt gevormd door afbraak van suiker Boterzuur is van belang bij aanmaak van vet

Een koe eet 75 kilogram vers gras, dit heeft een droge stof percentage van 16%, in dit gras zit 3,7 gram Ca per 1 kg droge stof. Hoeveel gram Ca krijgt het dier binnen

Hoe bereken je dit

75 kilogram x 16% drogestof

75 x 0,16 = 12

12 kilogram drogestof

12 kilogram x 3,7 gram Ca

12 x 3,7 = 44,4 gram

De koe krijgt 44,4 gram Calcium binnen

Koe 1 heeft 60 kg water per dag nodig. Ze eet 8 kg aardappelen met een DS% van 21 en 9 kg Gerstestro met een DS% van 88. Hoeveel kg water moet ze nog drinken

Hoe bereken je dit

8 kilogram x 79% vocht 

8 x 0,79 = 6,32

9 kilogram x 12% vocht

9 x 0,12= 1,08

6,32 + 1,08 = 7,40

60- 7,40 = 52,6 kg water