Stijlfiguren 3v

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands vwo 3

Woordenschat H1 + H2 

Stijlfiguren

 retorische middelen

Een tekst kun je aantrekkelijk maken door retorische middelen te gebruiken.

Retorica is de leer van de welsprekendheid: zo mooi mogelijk spreken. Een aantal retorische middelen ken je al: beeldspraak (vergelijking, metafoor, personificatie en metoniem), uitdrukkingen met rijm en met woordparen.

Ook stijlfiguren zijn retorische middelen. Een stijlfiguur gebruik je om iets te benadrukken.

Herhaling - repetitio 

Een woord of woordgroep wordt herhaald

Nooit, maar dan ook nooit, zal ik jou begrijpen.

"Nee, nee, nee", zei moeder boos.

Opsomming

Opsomming van namen, feiten of andere dingen

Er zijn 3 bijzondere gevallen:

1.  de drieslag
2.  de climax
3.  de omgekeerde climax

1. de drieslag

Opsomming van 3 woorden, 3 zinsdelen of 3 zinnen

Ik wil weg, ik wil naar huis, ik wil naar bed

Ze verlangden naar vrede, vrijheid en geluk.

3. de omgekeerde climax / anticlimax

Steeds zwakker wordende reeks woorden

Vorige week zag ik een fantastische film, nou ja, hij was mooi, ach, best wel goed eigenlijk.

0

'Bloed, zweet en tranen' - dit is een bijzondere opsomming. Wat voor een?

Ik heb het goed gedaan, maar ook zo fout gedaan.
Als ik terugkijk in de tijd.

Welke stijlfiguur herken je hier?

1. herhaling
2. tegenstelling
3. opsomming

Een lach met tranen, zo voel ik mij vandaag.
Geproefd van het leven, zoveel vrienden ongekend.

Welke stijlfiguur herken je hier?

1. herhaling
2. tegenstelling
3. opsomming

Met bloed zweet en tranen, zei ik, rot hier nu maar op.
Met bloed zweet en tranen,
Zei ik vrienden, dag vrienden, de koek is op.

Welke stijlfiguur herken je hier vooral?

1. herhaling
2. tegenstelling
3. opsomming

Geef bij de volgende zinnen aan van welke stijlfiguur gebruik is gemaakt.

Niemand die je helpt en niemand die je ziet. Nee, niemand die je ziet.

1. Tegenstelling
2. Opsomming
3. Herhaling
4. Climax

Koning, keizer, admiraal. Ik ken ze allemaal.

1. Tegenstelling
2. Drieslag
3. Herhaling
4. climax

Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder.

1. Tegenstelling
2. Opsomming
3. Herhaling
4. Climax

De hoogste kwaliteit voor de laagste prijs.

1. Drieslag
2. Omgekeerde climax
3. Herhaling
4. Tegenstelling

Joris was blij, nee, opgetogen, zelfs uitzinnig van vreugde met het cadeau.

1. Tegenstelling
2. Omgekeerde climax
3. Climax
4. Herhaling

Hoofdstuk 2

Bij taalgebruik leg je vaak gevoel in je woorden. Je kunt iets overdrijven, iets afzwakken of een pijnlijke zaak verzachten. Dat kun je doen met stijlfiguren:

Hoofdstuk 2

hyperbool – Als je overdrijft, gebruik je een hyperbool. 

understatement – Als je iets afzwakt, gebruik je een understatement. 

litotes – Een bijzondere vorm van het understatement is de litotes. Je ontkent het tegenovergestelde. 

eufemisme – Als je een eufemisme gebruikt, zeg je iets zo dat het als minder erg of hard overkomt.

Hyperbool

Een hyperbool is een sterke overdrijving.

We hebben ons kapot gelachen.

Zijn ogen vielen uit zijn kassen toen hij zag dat iemand zijn auto had gestolen.

Eufemisme

Een eufemisme verzacht de werkelijkheid bij vervelende situaties.

Hij gaat creatief om met de waarheid.

Onze hond is gisteren heengegaan. 

litotes

 Een bijzondere vorm van het understatement is de litotes. Je ontkent het tegenovergestelde. 

Je zegt: Ze is bepaald niet dom; je bedoelt: Ze is slim.

Understatement

Een afzwakking. Iets minder erg laten lijken dan het is. Vaak is dit grappig bedoeld

Messi kan wel een aardig balletje trappen.

Dat is een prima huisje

Gisteren hebben we opa naar zijn laatste rustplaats gebracht.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement

Ik had een twee voor het proefwerk, ik had dus wel een paar foutjes gemaakt.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement

Je wordt doodgegooid met informatie over de verkiezingen.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement

De dierenarts heeft het arme dier moeten laten inslapen.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement

Die miljonair heeft wel
een aardig optrekje.

1. hyperbool
2. eufemisme
3. understatement

Maken deze week!

Woordenschat-stijlfiguren H1.     Opdracht 1 t/m 3 + 6

Woordenschat-stijlfiguren H2.    Opdracht 1 t/m 4