Neerslagreacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Neerslagreacties

Herhaling zouten

vergelijking neerslagreacties

Toepassing van neerslagreacties

Herhaling zouten

Verhoudingsformule zouten

Oplosvergelijking

Neerslagreactie

Wat is de verhoudingformule van een zout bestaande uit natriumionen en sulfaationen?

1. NaSO4
2. Na(SO4)2
3. Na2SO4
4. Na2(SO4)2

Antwoord

• Natriumionen: Na⁺
• Sulfaationen: SO₄^2-
• Zout is altijd neutraal
• Na₂SO₄ 

Wat is de verhoudingformule van een zout bestaande uit magnesiumionen en nitraationen?

Antwoord

• Magnesiumionen: Mg²⁺
• Nitraationen: NO₃^-
• Zout is altijd neutraal
• Mg(NO₃)₂ 
• Vergeet de haakjes niet: Heb je meer dan 1 samengesteld ion? Haakjes!

Jaap gooit een blokje ijzer(III)bromide in een glas water. Geef de oplosvergelijking die plaatsvindt.

Antwoord

• IJzer(III)bromide: FeBr₃
• Bestaande uit Fe³⁺ en Br^-
• FeBr₃ -> Fe3+ + 3 Br-

Esmee gooit een oplossing van natriumhydroxide en oplossing van aluminiumsulfaat bij elkaar. Geef de neerslagreactie

Natriumhydroxide + aluminiumsulfaat

• NaOH -> Na+ + OH-
• Al2(SO4)3 -> 2 Al3+ + 3 SO42-
• Minitabel ----->
• Al3+ en OH- vormen een neerslag
• Al3+ + 3 OH- -> Al(OH)3 (s)

	OH -	SO 4 2-
Na +	g	g
Al 3+	s	g

Toepassingen van neerslagreacties 

Verwijderen van ionen uit oplossing

Een zout maken

Een ionsoort aantonen in een oplossing

Verwijderen van ionen uit oplossing

• Bij sommige processen wordt veel kwik gebruikt.
• Kwikverbindingen zijn gevaarlijk voor het milieu, dus moeten ze verwijderd worden.
• Hg2+-ionen verwijderen door een neerslag te laten ontstaan.

Welke neerslagreactie vindt er plaats als je bij Hg2+ ionen een oplossing van natriumcarbonaat doet?

Verwijderen van ionen uit oplossing

• Toevoegen van een natriumcarbonaatoplossing
• Wat gebeurt er?
• Hg2+ + CO32- -> HgCO3
• Neerslag wordt gefiltreerd

	CO 3 2-
Hg 2+	s
Na +	g

Verwijderen van ionen uit oplossing

• Gebruik een ion met tegengestelde lading dat een slecht oplosbaar zout vormt
• Het toegevoegde zout moet uiteraard wel goed oplosbaar zijn: daarom worden vaak natrium- of kaliumzouten gebruikt en ook nitraatzouten.

Het maken van zouten

• Maken van bijv. koper(II)fosfaat
• Oplossing met koper(II)ionen en een oplossing van fosfaationen bij elkaar
• Kies een natriumzout en een nitraatzout:
  koper(II)nitraat en natriumfosfaat

Geef de neerslagreactie voor het ontstaan van koper(II)fosfaat uit een natriumfosfaat- en koper(II)nitraatoplossing

Natriumfosfaatopl. + koper(II)nitraatopl.

• Na3PO4 -> 3 Na+ + PO43-
• Cu(NO3)2 -> Cu2+ + 2 NO3-
• Minitabel ----->
• Cu2+ en PO43- vormen een neerslag
• 3 Cu2+ + 2 PO43- -> Cu3(PO4)2

	NO 3 -	PO 4 3-
Na +	g	g
Cu 2+	g	s

Het maken van zouten

• Daarna het neerslag filtreren, naspoelen en drogen
• Goed oplosbaar zouten maken? Oplossing indampen:
  Na+ + NO3- -> NaNO3 (s)

Aantonen van ionen in oplossing

• Je hebt een witte stof, maar weet niet of het natriumsulfiet of natriumsulfaat is.
• Je hebt in ieder geval Na+ en misschien SO32- of SO42-.
• Zoek een ion dat neerslaat met SO32- OF SO42-
• Bijv. zinknitraat

Aantonen van ionen in oplossing

• Zinknitraat: Zn(NO3)2
• Zn2+ slaat wel neer met
  SO32-, maar niet met SO42-:
  
  
• Ontstaat er een neerslag, dan was de witte stof ZnSO3
• Ontstaat er geen neerslag, dan was de witte stof ZnSO4

	SO 3 2-	SO 4 2-	NO 3 -
Zn 2+	s	g	g
Na +	g	g	g

Samenvattend

Neerslagreacties hebben dus wel degelijk een toepassing:

• Ongewenste ionen uit een oplossing verwijderen
• Slecht of goed oplosbare zouten maken
• Aantonen van ionen in een oplossing

Het volgende filmpje gaat over een uitdagende opdracht.

Hierover krijgen jullie een praktische opdracht.

Welke zout kun je niet aantonen met een neerslagreactie?

1. natriumchloride
2. natriumsulfaat
3. magnesiumnitraat
4. kaliumnitraat