Escape Room Geo Future - gezondheid

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Escape Room - Geo Future

Gezondheid

Gezondheid

Eén van de thema's bij Geo Future is gezondheid. Gezondheid heeft met heel veel dingen te maken: gezond eten, genoeg bewegen, geen stress en goed slapen. Over al deze dingen kun je bij Geo Future nadenken.

Het wonen

De woonomstandigheden in arme wijken waren heel slecht. Afval lag vaak op straat en de beerputten werden geleegd in kuilen bij de weg.

Terug in de tijd

Je gaat de code voor dit lokaal proberen te kraken. Daarvoor gaan we terug in de tijd. Naar Amsterdam in het jaar 1832. Er was dat jaar een epidemie van een gevaarlijke ziekte uitgebroken: cholera

Hoe kraak ik de code?

De code voor dit lokaal kun je kraken door de oorzaak van de epidemie te achterhalen. In die tijd had men geen idee waar de ziekte cholera vandaan kwam. Het begon met een enkel iemand in de stad die ziek werd en daarna volgden er meer. In 1832 stierven meer dan 1.000 mensen aan cholera. Maar hoe kwam men aan deze ziekte?

Hoe kwam men aan die ziekte?

In 1832 had men nog geen idee hoe men aan cholera kwam. Het was er in één keer en verspreidde zich dan heel snel. In korte tijd konden heel veel mensen ziek worden en overlijden.

Welk vermoeden had men denk je over cholera?

• het wordt verspreid door de lucht
• het wordt verspreid via water
• het wordt verspreid via de grond

Schone lucht

Men dacht toen inderdaad dat de ziekte zich verspreidde door de lucht. Het stonk enorm in de steden. Rijke Amsterdammers ontvluchtten de stank dan ook en woonden een groot deel van het jaar in een buitenhuis. Cholera verspreidt zich echter niet door de lucht.

Armoede

Wat opviel was dat cholera vooral in de arme wijken slachtoffers maakte. Eén van die wijken was de Jordaan. Mensen die er besmet werden, kregen vaak een blauwe huidskleur en overleden binnen een paar uur.  Mensen waren dan ook heel bang om deze besmettelijke ziekte te krijgen.

Sleep de kenmerken links naar de juiste plek

rijke inwoners

arme inwoners

 vies drinkwater

  slecht voedsel

  geen riolering

  goed voedsel

 vers drinkwater

Hygiëne

Een toilet was een gat in een kist met daaronder een emmer die af en toe werd geleegd. Soms stond het toilet gewoon in de keuken, zoals in de afbeelding hiernaast. De emmers werden uiteindelijk geloosd in een 'beerput' onder de grond naast het huis. Met deze slechte hygiëne waren mensen vaak ziek.

Drinkwater

Er was vaak tekort aan drinkwater in de stad. In een stadsregenbak stond een pomp waarmee water van vlak onder de grond kon worden opgepompt. De allerarmsten moesten hier hun drinkwater halen. Rijkere mensen dronken vaak bier. Dat was schoner doordat er alcohol in zat.

Geen idee...

In Amsterdam had men in 1832 nog geen idee waar cholera vandaan kwam. In 1854 was er in Londen ook een cholera-epidemie in de wijk Soho. Ene John Snow woonde daar en besloot te onderzoeken waar de ziekte vandaan kwam. Hij deed iets heel anders dan andere onderzoekers: hij maakte een kaart!

Snow tekende met stippen op een kaart in waar mensen woonden die besmet waren geraakt met cholera

Onderzoek

Alle mensen met cholera woonden bij elkaar in de buurt. Snow dacht dat het iets met de kruisjes op de kaart te maken had. Wat geven de kruisjes weer?

1. waar waterpompen stonden

2. waar kerken stonden

3. waar beerputten waren

Schrijf het juiste nummer op!

Verdacht

Toen Snow op de kaart keek, vond hij één van de kruisjes verdacht. Het kruisje in welke straat vond hij verdacht?

1. Oxford street

2. Broad street

3. Gt. Marlborough St.

Schrijf het nummer van het juiste antwoord op.

De gevangenis

Midden in de wijk waar cholera uitbrak, stond een gevangenis. Geen enkele gevangene kreeg cholera. Snow ontdekte hoe dit kwam: de gevangenis bleek een eigen pomp te hebben.

Ook mensen die bier dronken in plaats van water werden niet ziek.

Bijna opgelost...

De pomp in Broad Street leek dus verdacht. Toch was er nog iets onduidelijk. Er was één persoon met cholera besmet geraakt die helemaal buiten de wijk woonde. Snow besloot deze vrouw te bezoeken. Hij vroeg haar waar ze haar water vandaan haalde. Het antwoord van de vrouw was: 'ik laat mijn zoon altijd water halen van de pomp in Broad Street, omdat dat zo lekker smaakt.'

De beerput open

Toen duidelijk werd dat er iets aan de hand moest zijn met de pomp in Broad Street ging men ter plekke graven. Met vond een open verbinding tussen de pomp en de beerput bij een huis daar vlakbij. In die beerput had een moeder de luiers van de eerste baby met cholera in de wijk uitgespoeld. Het mysterie was ontrafeld....

Mysterie opgelost

Snow wist nu wat de oorzaak van de cholera-epidemie was. Welk antwoord is juist?

1.  Ratten verspreidden de ziekte

5. Het water in de pomp bevatte ziektekiemen

9. Mensen verspreidden cholera door  hoesten

Schrijf het nummer van het juiste antwoord op.

En in Amsterdam

De ontdekking van Snow bereikte ook Amsterdam. De grachten in de Jordaan werden dichtgegooid, zodat men geen verontreinigd water meer zou drinken. Toch brak in 1866 nog eens een cholera-epidemie uit. Pas toen ook de woonomstandigheden verbeterden, was cholera bij ons verleden tijd.

Tot slot

Er is op de wereld soms nog steeds cholera. Na een zware aardbeving of tijdens oorlog is het drinkwater niet schoon en dan kan de cholera-bacterie opduiken.

Ook in de toekomst moeten we blijven werken aan onze gezondheid. Bij Geo Future  denk je daar over na.

De code

Je bent drie vragen tegengekomen. Als je de cijfers van de antwoorden op die vragen achter elkaar zet, vind je de code van dit lokaal.

        ...                ...               ...