2.1 Duitsland: van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Historisch Context: Duitsland in Europa (1918-1991)

2.1 Duitsland: van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog (A)

Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918 - 1945)

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen

2. Theorie

3. Beeldmateriaal

4. Aan de slag 

5. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom Duitsland in de periode 1918-1920 te maken kreeg met politieke chaos en je kunt die chaos beschrijven.

2. Je kunt territoriale, militaire en financiële bepalingen uit het Verdrag van Versailles noemen en je kunt uitleggen hoe de meeste Duitsers hierover dachten.

Theorie

Voorjaar 1918: Alle oorlogvoerende landen waren uitgeput en de Duitsers bereiden één laatste, grootse aanval voor om de genadeklap uit te delen, maar  inmiddels veel Amerikaanse soldaten in België en Frankrijk aangekomen, waardoor Duitsland niet meer de oorlog kon winnen. 

Theorie

De Duitse legerleiding wilde niet opgeven; dat zou oneervol zijn voor het leger. 

Toen de leden van de Rijksdag er achter kwamen dat winnen al lang niet meer mogelijk was (2-10-1918) was dat volkomen onverwachts; net zoals voor de gewone Duitse burger.  Censuur en propaganda waren dit tegengegaan. In de steden en aan het front groeide onrust.  

Theorie

Censuur: het tegenhouden van de publicatie van bepaalde informatie door de overheid. 

Propaganda: reclame maken voor ideologie of politieke partij met als doel meer aanhang te krijgen. 

Theorie

Op 9-11 1918 wilde het leger niet meer vechten.

Aan keizer Wilhelm II werd verteld dat hij niet meer welkom was in Duitsland. Hij vertrok hier op naar .. ? 

Theorie

Op 11 november 1918, om 11 uur in de ochtend werd in een treinwagon de wapenstilstand getekend. De situatie in Duitsland werd nu erg gespannen. 

Na ruim vier jaar oorlog hadden miljoenen gezinnen een man, zoon of vader verloren aan het front. Ook was er veel honger en waren er grote tekorten aan allerlei producten. Terwijl de steden vol stroomden met verbitterde veteranen (vaak werkloos en dakloos).

Theorie

Politieke verdeeldheid (sociaal-democraten; conservatieven die de keizer terug wilden en extremistische linkse en rechtse groeperingen. De Duitse communisten (Spartakisten) wilden net als in Rusland ook in Duitsland een revolutie. Burgeroorlog!

Op 9 november 1918 wordt de Republiek van Weimar uitgeroepen!
Dit is dus de naam van Duitsland tijdens het Interbellum! 

Resultaat:

Het keizerrijk valt uiteen en eindigt dus.

De Weimarrepubliek wordt een parlementaire democratie: politiek stelsel waarbij een democratisch gekozen parlement de hoogste macht heeft. Gelijkheid voor de wet en politieke vrijheden. Veel macht voor de rijkspresident, die de noodtoestand uit mocht roepen.

Omdat het land zo verdeeld was, riepen de Duitse communisten de revolutie uit tijdens de Spartakusopstand (Berlijn, 1919). 

Theorie

Ondanks dat er nu een parlementaire democratie was genoot de Weimarrepubliek niet het vertrouwen van het volk. Dit heeft drie redenen:

1. Concurrentie van communisten, oude elite en extreemrechtse groepen;

2. Geen oplossing voor enorme economische problemen;

3. Bevolking houdt Weimarrepubliek verantwoordelijk voor verlies van de Eerste Wereldoorlog en voor het vernederende Verdrag van Versailles. (tussen 1919 en 1933 21 regeringen).

Theorie

Met het Verdrag van Versailles (1919) werden de straffen voor Duitsland bepaald (het dictaat).

Gebiedsafspraken: Zo moesten ze land en koloniën afstaan

Militaire afspraken: Marine en luchtmacht afschaffen & 100000 man beroepsleger - geen wapenindustrie en Rijnland gedemilitariseerd. 

Financiële afspraken: 132 miljard goudmark betalen

Als enige de schuld van de oorlog op zich nemen. 

Dolkstootlegende: Schande van de Eerste Wereldoorlog. Niet het leger heeft de oorlog verloren maar in de rug gestoken door regering, kapitalisten of Joden (breed gedragen).

Leerdoelen nabespreken

1. Je kunt uitleggen waarom Duitsland in de periode 1918-1920 te maken kreeg met politieke chaos en je kunt deze chaos beschrijven.

2. Je kunt territoriale, militaire en financiële bepalingen uit het Verdrag van Versailles noemen en je kunt uitleggen hoe de meeste Duitsers hierover dachten.