5.4 Oplossingen leerlingversie

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H5.4 Reken aan oplossingen

Zelfstandige rekenles

• Paragraaf 5.4 heeft 4 grote rekenonderwerpen, welke jullie al vaker gezien hebben bij scheikunde/natuurkunde/rekenen.
• Deze les werk je zelfstandig door, bestudeer per onderdeel de uitleg & de voorbeeldopgave en maak hierna de rekenopgave 
• Bekijk eventueel de uitlegvideo's voor meer informatie

• Hierna ga je aan de slag met het huiswerk (zie laatste slide)
• Eind van de les volgt een klassikale afsluiting

Na deze les...

1. kun je rekenen met de dichtheid
2. kun je rekeken met oplosbaarheid
3. kun je rekenen met gehalte
4. kun je rekenen met volumepercentage en massapercentage

Waarom moet je kunnen rekenen met dit soort gehaltes?

Hoe zat het ook alweer?

Een verhoudingstabel ken je al

Herhaling

In een verhoudingstabel zijn kruisproducten gelijk aan elkaar.

Herhaling

In een verhoudingstabel zijn kruisproducten gelijk aan elkaar.

4	5
20	?

4 * ? =5 * 20

? = (5 * 20) / 4

? = 25

Herhaling

Na deze les...

1. kun je rekenen met de dichtheid
2. kun je rekeken met oplosbaarheid
3. kun je rekenen met gehalte
4. kun je rekenen met volumepercentage en massapercentage

Dichtheid

Dichtheid = massa in gram of kg van 1 m³ of 1 cm³ van een stof

Meest voorkomend: g/cm³

Formule:

Dichtheid = massa / volume

Dichtheid rekenvoorbeeld

De dichtheid van een glazen glas is 2,5 g/cm³

Het glas weegt 45 gram

Bereken het volume van het glas in cm³

Dichtheid rekenvoorbeeld

De dichtheid van een glazen glas is 2,5 g/cm³

Het glas weegt 45 gram

Bereken het volume van het glas in cm³

volume = massa / dichtheid

volume = 45 / 2,5 = 18 cm³

Er wordt 11 gram olijfolie afgewogen in een maatbeker.
Dit neemt een volume in van 14 mL

Bereken de dichtheid van de olijfolie in g/cm³ (2 decimalen)

Na deze les...

1. kun je rekenen met de dichtheid
2. kun je rekeken met oplosbaarheid
3. kun je rekenen met gehalte
4. kun je rekenen met volumepercentage en massapercentage

Oplosbaarheid

Oplosbaarheid = aantal gram van een stof dat maximaal in 1 L vloeistof kan oplossen

Verzadigde oplossing: maximale hoeveelheid stof opgelost.

Onverzadigde oplossing: minder dan maximale hoeveelheid opgelost

Oplosbaarheid rekenvoorbeeld

De oplosbaarheid van suiker in water is 1600 g/L. 

Bereken hoeveel gram oplost in 150 mL water

Oplosbaarheid rekenvoorbeeld

De oplosbaarheid van suiker in water is 1600 g/L.

Bereken hoeveel gram oplost in 150 mL water

Massa (g)	1600	x
Volume mL	1 L = 1000 mL	150 mL

x=​1000​​1600⋅150​​

x=240gram

Bij 20°C lost 52,3 gram zout op in 154 mL water

Bereken de oplosbaarheid van zout in g/L

Oplosbaarheid rekenopgave

Bij 20°C lost 52,3 gram zout op in 154 mL water

Bereken de oplosbaarheid van zout in g/L (1 decimaal)

Massa (g)	52,3	x
Volume mL	154	1000

x=​154​​1000⋅52,3​​

x = 339,6 gram/1000ml x = 339,6 g/L

Na deze les...

1. kun je rekenen met de dichtheid
2. kun je rekeken met oplosbaarheid
3. kun je rekenen met gehalte
4. kun je rekenen met volumepercentage en massapercentage

Gehalte (concentratie)

Wanneer je een bepaalde hoeveelheid stof ergens in oplost, spreek je ook wel over de gehalte.

Gehalte: de hoeveelheid opgeloste stof die per hoeveelheid oplossing aanwezig is (vaak per liter). Een ander woord voor gehalte is concentratie.

bijvoorbeeld: het gehalte van suiker in cola is 104 g/L.

Gehalte rekenvoorbeeld

Koeienmelk bevat 3,4 g eiwit / 100 mL. 

Bereken de hoeveelheid eiwit in een pak met 2,5 L melk. 

Gehalte rekenvoorbeeld

Koeienmelk bevat 3,4 g eiwit / 100 mL.

Bereken de hoeveelheid eiwit in een pak met 2,5 L melk. 

Massa (g)	3,4	x
Volume mL	100 mL	2,5 L = 2500 mL

x=​100​​3,4⋅2500​​

x=85gram

De werkzame stof in hoestdrank is broomhexine.
Hoestdrank bevat 1,6 mg broomhexine per mL.

Een volwassene mag 50 mg broomhexine per dag
binnen krijgen.

Bereken hoeveel mL hoestdrank je per dag mag drinken

Gehalte rekenopgave

Hoestdrank bevat 1,6 mg broomhexine per mL.

Een volwassene mag 50 mg broomhexine per dag

binnen krijgen.  

Bereken hoeveel mL hoestdrank je per dag mag drinken

Massa (mg)	1,6	50
Volume mL	1	x

x=​1,6​​1⋅50​​

x = 61,25 ml

Na deze les...

1. kun je rekenen met de dichtheid
2. kun je rekeken met oplosbaarheid
3. kun je rekenen met gehalte
4. kun je rekenen met volumepercentage en massapercentage

Percentages

Volumepercentage: aantal mL stof per 100 mL mengsel

volume-%

Massapercentage: aantal gram stof per 100 g mengsel

massa-%

100 koeien

100% koe

99 koeien

99% koe

1 schaap

1% schaap

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Totaal aantal dieren 

54 + 24 + 2 = 80

24 hiervan zijn kippen.

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Totaal aantal dieren 

54 + 24 + 2 = 80

24 hiervan zijn kippen.

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

54 koeien

2 schapen

24 kippen

Totaal aantal dieren 

54 + 24 + 2 = 80

24 hiervan zijn kippen.

massa% = 30 %

Hoeveel procent van de dieren is een kip?

​80​​24​​⋅100

Massapercentage

Massapercentage is de hoeveelheid stof in een mengsel uitgedrukt in procenten

Massa druk je uit in mg, gr, kg, etc

Volumepercentage

Volumepercentage is de hoeveelheid vloeistof of gas in een mengsel uitgedrukt in procenten

Volume druk je uit in mL, L, cm³, dm³, m³ etc 

Percentage rekenvoorbeeld

Whisky bevat 43 volume-% alcohol. In een glas zit 25 mL whisky. 

Bereken hoeveel mL alcohol in het glaasje zit.

Percentage rekenvoorbeeld

Whisky bevat 43 volume-% alcohol. In een glas zit 25 mL whisky. 

Bereken hoeveel mL alcohol in het glaasje zit.

volume-% = deel/geheel x 100

deel = (volume-% x geheel) / 100

deel = (43 x 25) / 100 = 10,75 mL

Een pakje boter van 240 gram bevat 192 gram vet.

Bereken het massa-% vet in het pakje boter

Einde lesson up

• Dit is het einde van de Lesson Up
• Nu ga je aan de slag met opgave:

34, 36, 37, 38, 42, 43 & 44

van 5.4 op pagina 155

• Vul de 2 stellingen in op de volgende slide

Ik vond de gekozen lesvorm (zelfstandig in LessonUp) goed werken.

😒🙁😐🙂😃

Ik snapte wat er uitgelegd werd in de instructie (1=slecht, 10=goed)

010

Einde lesson up

• Dit is het einde van de Lesson Up
• Nu ga je aan de slag met opgave:

34, 36, 37, 38, 42, 43 & 44

van 5.4 op pagina 155