4.2 Platteland & Stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

4.2 Platteland en stad

Ontwikkelingen in landbouw en handel

Leervragen

1. Ik kan verschillende verbeteringen in de landbouw vanaf het jaar 1000 beschrijven.
2. Ik kan uitleggen hoe een stad aan stadrechten kan komen.
3. Ik kan beschrijven welke voordelen de Hanze had voor kooplieden.
4. Ik kan uitleggen wat een gilde is en waarom ambachtslieden bij een gilde zitten.

Nieuwe technieken

• Ontginnen
• Arabisch halsjuk (ploeg)
• Paard ipv. een Os
• Drieslagstelsel

 Drieslagstelsel

• rond het jaar 1000 ingevoerd
• Land in drie stukken verdeeld
• 1. Zomergraan
• 2. Wintergraan
• 3.Braak 

Drieslagstelsel

Meer voedsel= meer mensen

• Door meer voedsel konden meer mensen gevoed worden. 

• De bevolking van Europa groeit enorm

Meer mensen= meer beroepen

• Niet iedereen was meer nodig om eten te verbouwen

• Mensen gingen zich specialiseren in ambachten

Wat te doen met hogere opbrengst van het land?

1. Bevolkingsgroei
2. Ambachten nemen toe
3. Handel neemt toe
4. Jaarmarkten

Aan de slag

4.2 maak opdracht 1 t/m 5

Aantekeningen

• Meer handel=Meer steden

Meer beroepen= meer handel

• Iemand maakt een mand

• Deze man = een ambachtsman

• Deze persoon moet de mand ruilen tegen voedsel, anders heeft hij geen eten.

Werken in een gilde

• Ambachtslieden
• Mensen met hetzelfde ambacht zitten in een gilde.
• Bij ziekte en overlijden kreeg het gezin hulp van het gilde.
  

De meeste gilden hadden een prachtig gildehuis. Hier werden, behalve vergaderingen, ook feesten gehouden. Heel het leven draaide om het gilde.

Voorbeelden van ambachten in een middeleeuwse stad:

- smid

- bakker

- timmerman

- meubelmaker

- brouwer

- kleermaker

• Het gilde controleerde ook de kwaliteit van de producten en stelde de verkoopprijs vast.

Van leerling 

tot meester

• Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.
  

• Hiervoor moet je eerst meester worden:

1. Je begon al erg jong als leerling;
2. Daarna werd je gezel;
3. En pas als je meesterproef had gedaan kon je meester worden. Je was dan vaak al ver boven de 30 jaar!

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

De Hanze

• Een groep steden in Europa werkte samen om meer handel te krijgen. 
• Ze noemden hun vereniging de Hanze.

1. Kooplieden reisden voortaan vaak samen.
2. Kooplieden hoefden minder belasting te betalen 
3. Kooplieden maakten met elkaar prijsafspraken.

Dit is een plattegrond van Deventer, een van de Hanze-steden.

De meeste steden hadden een plein, waarop markten werden gehouden.

De belangrijkste markt was de jaarmarkt, die een paar weken duurde.

Veel handelaren reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt.

Kaart waarop alle Hanze-steden te zien zijn. De steden van de Hanze lagen vooral in Duitsland. Hier in Nederland waren onder andere de IJsselsteden Kampen en Deventer lid van de Hanze. 

Handelaren van Hanzesteden hadden allerlei voordeeltjes als ze handelden in elkaars steden. Ze betaalden bijvoorbeeld minder tol en belasting. 

Rond het jaar 1000 groeiden de oogsten snel. Welke oorzaak had dat?

1. De boeren hadden geleerd het land te bemesten.
2. De boeren lieten hun kinderen meehelpen op het land.
3. Er kwamen steeds meer boeren, omdat de mensen in steden ook moesten eten
4. De boeren gebruikten betere werktuigen.

Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar

Als een gildelid ziek is, zorgen de andere leden voor hem en zijn gezin.

1. Waar
2. Niet waar

Een boer is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Een timmerman is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Een marktkoopman is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Een zilversmid is een ambachtsman

1. Waar
2. Niet waar

Als je goed genoeg was, moest je de ???? afleggen. Dat was een soort examen. Als je slaagde, mocht je lid worden van het gilde.

Welk woord moet er op de vraagtekens staan?

1. gilde
2. meester
3. meesterproef
4. leerling

Aan de slag

Maak 4.2: 9 t/m 14

Begrippen 

• drieslagstelsel
• ambacht
•  stadsrechten 
• hanze
• gilde
• geldeconomie

Aantekeningen