Schizofrenie - VPO21D

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Beethoven

Vaslav Nijinsky

1) Abraham Lincoln

Met zijn opvallende borstelige wenkbrauwen, statige baard en prominente jukbeenderen herken je Abraham Lincoln uit duizenden foto’s. Hij was de zestiende president van Amerika, maar wordt vaak beschouwd als de grootste president ooit.

Wat misschien niet zo bekend is, is dat de befaamde Lincoln heel zijn leven met zware depressies kampte. Veel mensen kennen hem als een opgewekte man, maar dit veranderde compleet na het verlies van enkele dierbaren. In 1835 raakte Lincoln in zware depressie na het overlijden van zijn eerste liefde Ann Rutledge. Een tweede periode van depressiviteit volgde in de winter van 1840. Er wordt gespeculeerd dat Lincoln in deze tijd ‘blue mass‘-pillen slikte om de pijn te verzachten, maar dit is nooit bewezen.

2) Ludwig van Beethoven

Wie kent de klassieke muziek van Ludwig van Beethoven niet? De Duitse componist heeft heel wat grote stukken op zijn naam staan zoals Für Elise, Beethovens Negende Symfonie en de Pianosonate nr. 14. Beethoven had echter niet de meest makkelijke jeugd. Hij groeide op in een arm gezin met een dronkenlap als vader.

Later in zijn leven had Beethoven last van psychische problemen als woedeaanvallen en depressies. Vermoedelijk had hij ook te kampen met een bipolaire stoornis. Met muziek als uitingsmiddel van zijn persoonlijke gevoelens, componeerde de musicus krachtige, ontroerende stukken vol emotie.

Vaslav Nijinsky was een zeer getalenteerde mannelijke danser en choreograaf. Hij was geliefd vanwege zijn virtuositeit en de diepgang die hij aan zijn karakters meegaf. Hij beheerste de techniek van het dansen op spitzen, destijds onder mannen een zeldzame vaardigheid.

Ariane Grande

de zangeres kampt met PTSS sinds de bomaanslag bij haar concert in Manchester in 2017, waarbij 22 mensen omkwamen en tientallen gewonden vielen.

Psychiatrische zorg - schizofrenie

DEEL,DENK,DURF

Ik lig in bed en ben net wakker gemaakt door één of andere nieuwe zuster, Eucalipta. Derdejaarsstudent, zei ze er nog achteraan. Een walgelijke walm kwam uit haar glimlachende mond. Even later kwam ze mijn pillen brengen samen met drie wezens die klaarstonden om mij in plakjes te snijden. Ze sprak, maar alles kwam vertraagd over haar lippen, het leek net of er elk moment een slangentong naar buiten zou komen. Haar ogen boorden zich in mijn hoofd vast en lazen wat ik dacht. “Neem alstublieft die medicijnen in Eline” sprak Eucalipta. “Nee, nee sprak Eduard , mijn innerlijke engel. “Ontneem je duivels niet, want misschien vluchten je engelen ook”. Ik voel mij zo bang, zo bang, maar toch slik ik de medicijnen. Dat gif van Eucalipta en haar handlangers voel ik in mijn slokdarm branden, een weg vretend naar mijn hersenen om daar een nano chip te plaatsen en mijn geheugen te wissen.

Vier weken later
Alicia komt mij wakker maken, ik lig zeer vast te slapen en heb een droge mond. Nog steeds zie ik een beetje Eucalipta in haar, maar ik kan mijn gedachten daarover negeren. Gisteravond heb ik met haar gesproken over wat ik met haar meemaakte die eerste dagen. Ze schrok, wist niet dat in zo’n wereld leefde en dat ze zo eng voor mij was.

1. Klas denkt zelf na over een antwoord. 60 seconden de tijd.

3. Durf het antwoord te delen. Wat had iedereen? Verzamel op het bord, concludeer en vul eventueel nog aan.

Wat kan er aan de hand zijn in de bovenstaande casus over Eline?
1. 60 seconden de tijd om te schrijven.
2. Durf het antwoord te delen. Wat had iedereen? 

Lesdoelen

Je kunt in je eigen woorden verwoorden wat begeleiden inhoudt. 

Je kunt benoemen welke interventies en begeleidingsstijl/gesprekstechnieken belangrijk zijn in het begeleiden van een cliënt met een psychotische stoornis bij het dagelijks leven: stimuleren tot ADL en basisbehoeften

Je kunt benoemen wat aandachtspunten zijn in het bewaken van de veiligheid van een cliënt met een psychotische stoornis

Begeleiden

= het geven van sturing en ondersteuning

Wat is sturing geven dan precies? 

Het begeleiden van zorgvragers vormt een belangrijk onderdeel van je verpleegkundige taak. 

Beslissingen nemen voor de zorgvrager

Hem bewegen tot bepaalde gewenste beslissingen

Hem vertellen met, wanneer en hoe hij iets moet doen

En controleren of hij het ook op die manier doet

Methodisch begeleiden

Je kiest bewust voor een passende begeleidingsstijl bij de zorgvrager of een groep. 

Hierbij is wel belangrijk: 

1. weten welke doelen je met je begeleiding wil bereiken. 

2. Inschat in hoeverre de zorgvrager in staat is en  bereid is om uit te voeren wat je van hem verwacht

Begeleidingsrelatie

Echtheid

In een relatie wil zeggen dat je oprecht bent, dat je niet doet alsof. Niet doen alsof je betrokken bent bij het verdriet van een zorgvrager en ondertussen denkt ‘stel je niet zo aan!’.

Je bent echt wanneer je vanbinnen voelt en beleeft, overeenstemt met de buitenkant laat zien.

Inlevingsvermogen

• Staat voor het vermogen je te kunnen verplaatsen in gevoelens, gedachten en belevingswereld van de ander.
  
• In een hulpverlenersrelatie is deze vaardigheid onmisbaar. Hierdoor kun je de ander beter begrijpen.
  
• Empathie is een kwestie van inleven en aanvoelen door het leren en begrijpen van verbale en non verbale boodschappen van de zorgvrager.
  
• Wanneer je empathie toont voor de zorgvrager voelt hij zich vaak meer begrepen. Daarmee bevorder je gevoelens van veiligheid en vertrouwen.
  

Respect

Vertrouwen begint met respect. Respect komt vooral tot uitdrukking in een houding waaruit blijkt dat je de ander als gelijkwaardig mens accepteert en hem in zijn waarde laat, ook als hij kampt met een psychische stoornis.

• Hij is oké
  
• Respect betekent dat je steeds weer een beroep blijft doen op de mogelijkheden van de zorgvrager.
  
• Steunt en hulp biedt bij zijn onvermogen.
  
• Je komt de afspraken na die je met hem maakt
  
• Je geeft duidelijk je grenzen aan
  

Wederkerigheid

Voorbeeld

Elise, met een snik: ‘Mijn moeder overleed toen ik vijftien was. Het maakt me nog elke dag verdrietig. Ik had haar juist toen zo nodig en nog…’

Verpleegkundige Astrid, functionele openheid: ‘Ik kan me wel iets voorstellen bij je pijn. Ik was ook jong toen ik mijn moeder verloor. Wil je vertellen over je verdriet en over het nog nodig hebben van je moeder?’

Verpleegkundige Astrid, niet-functionele openheid: ‘Nou, daar weet ik alles van. Ik heb mijn moeder ook verloren toen ik puber was. Ik was zo diep verdrietig. Voelde me zo alleen. Niemand die echt naar me luisterde, die er nog even voor me was. Bijna elke dag heb ik nog heimwee naar mijn moeder. Ik hoop niet dat jij dat ook krijgt. Of heb je dat al?

Basishouding

• De basis voor een goede relatie wordt gevormd door veiligheid en vertrouwen. 
• Dit kan voor een zorgvrager met een psychiatrische stoornis lastig zijn omdat zij wantrouwend of angstig zijn of door misbruik en geweld.
• Daarom moet je als verpleegkundige weten welke aspecten van je houding bijdragen aan het bevorderen van het gevoel van veiligheid en het winnen en behouden van vertrouwen. Het gaat hier om houdingsaspecten en vaardigheden als:

-   Respect

-   Inlevingsvermogen

-   Echtheid

Begeleidingsstijlen

Directieve stijl = voorschrijven en zeggen hoe iets moet.

Overtuigende stijl = iemand met bewijzen tot andere gedachten brengen, probeert de zorgvrager te betrekken in de besluiten.

Participerende stijl = (deelnemen/meedoen) je betrokkenheid tonen, elkaar accepteren zoals je bent, oprechte belangstelling

Delegerende stijl = overdragen van je taak. Je legt de verantwoordelijkheid voor de te nemen besluiten, het oplossen, geheel bij de ander neer.

Pauze

     Pauze 

Schizofrenie

Wat betekent het voor de cliënt?

Schizofrenie is een chronische, progressieve ziekte van de hersenen.

Schizofrenie komt meestal in de jong-volwassenheid voor het eerst naar voren. 
Doormaken van psychotische periodes, afgewisseld met meer rustige periodes. 

Niet iedereen die een psychose doormaakt heeft schizofrenie. 
Niet iedereen heeft dezelfde symptomen of ervaart dezelfde problemen.      

Treedt meestal op tussen de 16-30 jaar 
1/100 mensen 

Schizofrenie gaat vaak gepaard met cognitieve stoornissen

• cognitief domein
  
• aandacht
  
• werkgeheugen
  
• leren en geheugen
• executieve functies
• sociale cognitie

Positieve symptomen

Symptomen die opvallend aanwezig zijn​

• Formele denkstoornissen​(sneller, langzamer)
• Inhoudelijke denkstoornissen​ (wanen)
• Hallucinaties​ 
• Vreemde associaties en onlogische verbanden
• gebruik van zelfverzonnen woorden (neologismen)
• Weinig of niet meer slapen
• Sterke verandering sociaal contact
• Problemen in de concentratie en aandacht

Negatieve symptomen

Symptomen die opvallen door afwezigheid van normaal gedrag. ​

1. Gebrek aan energie en motivatie, oftewel aan activiteit en dadendrang:

• Anhedonie = afname van plezier
  
• Avolitie = afname van het beginnen van een activiteit
  
• Apathie = afnam van het kunnen volhouden van een activiteit
  
• Alogia = afname spraak

2. Vlak gevoelsleven: vervlakking van emoties oftewel affect:

• Vervlakt affect = het gevoel hebben niets van betekenis te kunnen ervaren.
  
• Asocialiteit = wanneer emoties afvlakken, kan ook schaamtegevoel afnemen , waardoor mensen zich gênant gaan gedragen zonder het zelf in de gaten te hebben.

Kijk volgend filmfragment. Welke symptomen herken je?

Hoe ga jij om met zorgvragers die psychotisch zijn? Beschrijf in je eigen woorden

Karim is achterdochtig, hij vertrouwd bijna niemand meer. Hij hoort stemmen die hem dreigend toefluisteren: 'Je dagen zijn geteld, binnenkort komen we je halen'. Wanneer Karim die tegen je verteld reageer je:
(schrijf letterlijk wat je zou zeggen tegen Karim)

Mogelijk antwoord: 

Ik hoor die stemmen niet, je wordt er vast heel bang van. Ik vind het goed van je dat je me van je angst vertelt. Als je wilt, kunnen we samen kijken wat we kunnen doen om je minder bang te laten zijn. 

Check-out