Project plantaardig vlees_LES 2

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Plantaardig vlees

3HV

les1

groepsindeling H3A

groepsindeling H3R

Deze les:

• inleiding: Voedselsystemen
• opdracht 2: staafdiagram van resultaten voedselafdruk
  
• opdracht 3: thuisexperiment over smaak (laten vervallen)
  
• opdracht 4: textuurspel
• opdracht 5: eiwitmeter
  

Inleiding

Dit project gaat over het maken van plantaardig vlees. 

• Waarom is dit belangrijk?
• Wat is de aanleiding om dit te doen?
  

Om dit beter te begrijpen, moet je eerst weten wat een voedselsysteem is

 

 

voedselsysteem

In Nederland verbouwen de meeste mensen niet al hun voedsel zelf. Om ervoor te zorgen dat consumenten allerlei producten in winkels kunnen kopen zijn er voedselsystemen opgezet:

groei > oogst > verwerking > verpakking > opslag/bewaren > transport > verkoop

lokaal voedselsysteem

wereldwijd voedselsysteem

• Deze voedselsystemen kunnen heel lokaal zijn. Denk bijvoorbeeld aan een boerderijwinkel waar producten worden verkocht die op de boerderij verbouwd of geproduceerd worden (fruit, groente, eieren, melk, kaas, jam).
• Echter de meeste voedselsystemen zijn meer complex. De cartoon  laat zien hoe één voedselsysteem verspreid kan zijn over verschillende werelddelen. Bij zo’n voedselsysteem vinden dus veel transportbewegingen plaats en worden kringlopen van stoffen ernstig verstoord.
  Bijvoorbeeld: de bodem in Zuid-Amerika wordt armer doordat de grondstoffen naar Europa worden getransporteerd en in Europa ontstaat een mestoverschot. 

Wereldwijd voedselsysteem

Het filmpje op de volgende dia laat zien hoe we via voedselsystemen over de hele wereld met elkaar verbonden zijn:

- onze behoeftes hier hebben invloed op productie elders

- misoogst, oorlog of (water)tekorten elders heeft gevolgen voor hier

(VN 2021, tijdens de corona-pandemie).

 

 

nieuwe dia maken

lln ziet in dat toegang tot water en landgebruik niet eerlijk is verdeeld in de wereld

lln ziet in dat zijn/haar consumptie invloed heeft op gebieden/mensen buiten nederland

• in deze mindmap zie je enkele belangrijke begrippen die in het filmpje werden genoemd

• zo zie je snel hoe de verschillende begrippen met elkaar in verbinding staan

voedselsystemen 

• Bekijk het de film over "voedselsystemen"  (op de volgende dia). 
    De Verenigde Naties hebben dit filmpje gemaakt bij een congres over
    voedselsystemen (zomer 2021, tijdens de corona-pandemie).
• Kijk naar het filmpje en noteer in je schrift verschillende begrippen die genoemd worden in verband met voedselsystemen.​

Je eetpatroon is afhankelijk van het voedselsysteem:

- welk voedsel is beschikbaar?

- hoeveel voedsel is beschikbaar?

- op welk moment is het beschikbaar? (seizoen)

• de begrippen kunnen weergegeven worden in een mindmap

• zo zie je snel hoe de verschillende begrippen met elkaar in verbinding staan

• de begrippen kunnen weergegeven worden in een mindmap

• zo zie je snel hoe de verschillende begrippen met elkaar in verbinding staan

LES 1 - opdracht 2 

• Bij opdracht 1 heeft iedereen de “De voedselafdruk” ingevuld. 
• Maak met de gegevens die alle groepsleden in tabel 1 hebben ingevuld
   in Excel een staafdiagram.
• Op de volgende dia's staat hoe je:
    --> op een werkblad de gegevens noteert in een tabel
    --> een staafdiagram maakt met de gegevens uit de tabel

De excelbestanden kunnen gedeeld worden met de leerlingen.

• Er is een 3H-versie: leerlingen hoeven alleen hun resultaten in te vullen in een tabel.
• Er is een 3V-versie: leerlingen vullen resultaten in in een tabel en moeten zelf de grafiek ontwerpen.

• maak een werkblad in Excel

• gebruik de afbeelding hierboven als voorbeeld 

rode lijn

• maak op het werkblad twee staafdiagrammen

• gebruik de afbeelding hierboven als voorbeeld 

Hoe maak je een lekkere vleesvervanger?

Of je iets lekker vindt, wordt bepaald door

- smaak (huiswerkopdracht 3)

- textuur (opdracht 4)

Een goede vleesvervanger bevat veel eiwit

- eiwitmeter (opdracht 5)

opdracht 3 - SMAAK

Smaak is een beleving van mond, neus en oor.

• mond: zoet, zout, bitter en zuur
• neus: kruiden (specerijen), bijvoorbeeld kaneel
• mond & oren: voorbeeld  is het eten van chips
  --> het kraken van de chips is een ervaring & beleving die bij chips hoort
  --> chips die net uit de zak komen kraken anders dan chips die al enkele
         dagen op tafel staan
  -->  kraken neem je waar met je mond & oren  

Smaak (1)

Met je mond proef je

- zoet

- zuur

- zout

- bitter

- umami (hartig)

Smaak (2)

Met je neus ruik je aroma's en specerijen

(eet maar eens een mentholsnoepje met je neus dicht....merk je het verschil?)

smaak (3)

Kraken neem je waar met je mond & oren  

Chips die net uit de zak komen kraken anders dan chips die al enkele

       dagen op tafel staan

opdracht 3: welke smaak moet jouw burger krijgen?

Door de smaak van verschillende producten te onderzoeken beslissen jullie welke smaak-eigenschappen jullie burger gaat krijgen:

- onze burger wordt (een combinatie van) zoet / zout / zuur / bitter / umami / pittig / fris / ....

- daarvoor gebruiken we de volgende kruiden/ingrediënten: .......

(bewaar de opdracht na afloop in jullie map)

huiswerkopdracht 3

• Zoek thuis zoveel mogelijk producten uit de linker kolom.
• Ruik aan een product. 
• Geef in de tweede kolom een code
• - geen geur / +  lichte geur /
  +  duidelijke geur / ++ sterke geur 
• Proef en geef met een X aan
   welke smaak je proeft

Smaakexperiment - thuis

Textuur =

de structuur, het mondgevoel en het gedrag tijdens consumeren van levensmiddelen

bij elk product verwacht je een bepaalde textuur, bijvoorbeeld

elastisch   smeuïg   korrelig

plakkerig glibberig   droog

  romig     melig  met stukjes

opdracht 4 - Textuur

Textuur = belangrijk eigenschap van levensmiddelen. 

• Textuur beschrijft de structuur, het mondgevoel en het gedrag tijdens consumeren van levensmiddelen. 

Bij bepaalde producten heeft de consument ook bepaalde verwachtingen van de textuur. Bijvoorbeeld een beschuit moet “droog” zijn en gemakkelijk breken en yoghurt moet niet te dik of te dun zijn en er moeten geen klontjes in zitten. 

posteropdracht 4 - Textuur-domino-spel

• Schud de kaartjes. 
  
• Verdeel de kaartjes over de leden van je groep. 
• Iedereen legt de kaartjes op een horizontale rij, met de afbeeldingen naar boven, voor zich. 
• De jongste speler legt het linker kaartje open op het midden van de tafel. 
• De volgende speler (“met de klok mee”) kijkt of hij/zij één van zijn kaartjes links of rechts kan aanleggen aan het kaartje dat midden op tafel ligt. Als er geen kaartje past, gaat de beurt naar de volgende speler. 
• Alleen kaartjes waarop een textuur-eigenschap staat mogen worden aangelegd! Kaartjes met andere eigenschappen komen op een aflegstapel te liggen.

opdracht 4 - Textuur

Je krijgt een set kaartjes

Maak van deze kaartjes een kloppende woordslang

LET OP: niet álle kaartjes gaan over textuur. Deze kaartjes horen NIET thuis in je woordslang! Leg ze apart.

Afronding opdracht 4 - Textuur

• Welke textuur moet een plantaardige burger krijgen volgens jullie? 
• Noteer deze begrippen op een blaadje en bewaar dit in jullie map.
• Gebruik deze informatie op jullie poster (= eindopdracht). 

opdracht 5    Eiwitmeter

Vlees bevat veel eiwitten

Een goede vleesvervanger moet dus ook veel eiwitten bevatten

Bij deze opdracht kom je erachter wat het eiwitgehalte van verschillende producten is

Daardoor kun je een geschikte plantaardige eiwitbron kiezen voor je eigen burger

Trek om de beurt een kaartje van de stapel met levensmiddelen.

Bespreek hoeveel eiwit er volgens jullie in zit en leg het kaartje op de getallenlijn.

Als alle groepen klaar zijn, kijken we na

LES 1 - opdracht 5 - Eiwit

1. Introductie
2. Door het spelen van het eiwitspel kom je te weten wat het eiwitgehalte van verschillende levensmiddelen is. 
3. Plantaardige eiwitbron kiezen.

LES 1 - opdracht 5 - Eiwit

1. Introductie

• Eiwitten vormen samen met koolhydraten (“suikers” ) en vetten de belangrijkste bestanddelen van ons voedsel.
  
• In ons lichaam zijn eiwitten belangrijk als bouwstof en als regelfunctie.
  
  

LES 1 - opdracht 5 - Eiwitspel

• Leg de eiwitmeter neer.  
• Schud de kaartjes en leg ze op een stapel.  
• De oudste speler neemt een kaartje van de stapel en maakt een schatting van de  hoeveelheid eiwit in het voedingsmiddel. Het kaartje wordt vervolgens op de bijbehorende plaats op de eiwitmeter gelegd.  
• De volgende speler (“met de klok mee”) neemt een kaartje en legt het nu op de eiwitmeter.  
• Ga door tot alle kaartjes op zijn.  
• Controleer jullie eiwitmeter met de meter van de docent. Hoeveel kaartjes hadden jullie op de juiste plek? Hoeveel kaartjes hadden jullie in de juiste volgorde?  

 Eiwitspel-NAKIJKEN

nabespreken

 Eiwitspel-NAKIJKEN

Hoeveel kaartjes hadden jullie op de juiste plek?

Hoeveel kaartjes hadden jullie in de juiste volgorde? 

Van welk(e) product(en) zou je een plantaardige burger kunnen maken?

Eigen werk

poster-opdracht 3: smaak test (thuis)

afrondende opdracht om leerdoelen te checken/herhalen

lln wordt zich bewust wat hij deze les heeft geleerd en kan dit aan het eind van het project bij het maken van de poster reproduceren (info van de opdracht is bruikbaar voor poster)