1.2 landbouw ontstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

1.1 De eerste mensen

Hoofdstuk 1: Tijd van jagers en boeren

Jagers worden boeren

Wat weet je eigenlijk
van landbouw?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je  uitleggen waarom mensen 10.000 jaar geleden begonnen aan landbouw.

Middelen van bestaan zijn
manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan
hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)

• ideale omgeving voor planten om te groeien.

• ideale omgeving om dieren te houden. 

Wat is landbouw?

akkerbouw: verbouwen van plantaardig voedsel

veeteelt: wilde dieren tam maken en fokken

akkerbouw + veeteelt = landbouw

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent grote verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer
• Door rondtrekken verspreidde de landbouw zich

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen vóór
de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen
tijdens de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Het ontstaan van de eerste dorpen die voor zichzelf konden zorgen: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Jagers werden boer

Deel II

Noem twee onderdelen waar landbouw uit bestaat:

Aan de slag!

th maken 1 t/m 5 blz 23 en 24

kgt hetzelfde als  th

bk 1 t/m 5 blz 31

Een revolutie is een grote verandering. Geef hieronder aan wat er veranderde door de landbouwrevolutie

Jagers en verzamelaars

Boeren

Hutten van gras

Woning van leem

Geen dieren

Huisdieren

Steeds verhuizen

Op één plek wonen

Veel jagen

Graan oogsten

Grote groep

Kleine groep

Levenswijze van de eerste boeren

Voordelen en nadelen

Voordelen

• Betere woning
• Nieuwe werktuigen

Nadelen

• Oogst kon mislukken
• Zwaar werk

	Jagers en verzamelaars	De eerste boeren
wel of geen vaste woonplaats?
Huis
Grootte van de groep
Kleding
Hoe komen ze aan eten?:
Bezittingen?:

	Jagers en verzamelaars	De eerste boeren
wel of geen vaste woonplaats?	geen vaste woonplaats/ nomadisch	vaste woonplaats
Huis	wonen in hutten en tenten	wonen in stevige boerderijen
Grootte van de groep	Klein, 20 á 30 mensen	groter, 30 á 50
Kleding	weinig kleding	dragen van dierenvachten/
Hoe komen ze aan eten?:	jagen op wilde dieren, verzamelen van vruchten	veeteelt en akkerbouw, nog een beetje jagen.
Bezittingen?:	niks, kostte alleen maar moeite om alles mee te nemen	meer bezittingen, ze hoefde er niet meer mee rond te lopen. Potten voor opslag van eten.