Trede 3: Persoonsvorm en onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Lesdoel

Doel van deze les

Na de les kun je de persoonsvorm 

en het onderwerp in een zin aangeven.

Persoonsvorm

In elke zin staan werkwoorden. 

Eén daarvan is de persoonsvorm.

De persoonsvorm geeft aan het getal, de hoeveelheid en de tijd van de zin. 

Persoonsvorm

Persoonsvorm (pv) - het enige werkwoord dat van tijd en getal kan veranderen. Als er maar één werkwoord in de zin zit, is dat altijd de persoonsvorm.

Heb jij je huiswerk af?

Heb jij je huiswerk gemaakt?

Ik geef hem een cadeau.

Ik heb hem een cadeau gegeven.

Tijd- & getalproef

Persoonsvorm (pv) - het enige werkwoord dat van tijd en getal (enkelvoud <> meervoud)  kan veranderen. Door enkelvoud en meervoud en tegenwoordige tijd in verleden tijd te veranderen, verandert de persoonsvorm (pv) mee. 

Heb jij je huiswerk af?

Had jij je huiswerk af?

Ik geef hem een cadeau.

Joris en ik gaven hem een cadeau.

Tijdproef & getalproef 

1. Verander onderstaande zinnen van tijd en onderstreep de persoonsvorm.

a Op Instagram volgde ik mijn vrienden.

b De meeste leerlingen waren op tijd op school.

2. Verander onderstaande zinnen van getal en onderstreep de persoonsvorm.

c De postbodes komen een pakketje bezorgen.

d De docent op school is erg aardig.

Zinsdelen/zinsdeelproef

1. Onderstreep de persoonsvorm.
2. Verander de volgorde van een zin en kijk welke woorden je samen voor de persoonsvorm kunt zetten.

Voorbeeld zinsdelen maken

Vorig jaar heb ik voor mijn vrienden een damtoernooi georganiseerd.

Stap 1: wat is de persoonsvorm?

Stap 2: alles voor de persoonsvorm is één zinsdeel

Voorbeeld zinsdelen maken

Vorig jaar / heb / ik / voor mijn vrienden / een damtoernooi / georganiseerd.

Voor mijn vrienden / heb / ik / vorig jaar / een damtoernooi / georganiseerd.

Ik / heb / vorig jaar / een damtoernooi / voor mijn vrienden / georganiseerd. 

Stap 1: pv = heb

Stap 2: zinsdeel voor de pv = vorig jaar

Stap 3: woorden samen een zinsdeel vormen 

Stap 4: zet strepen tussen de zinsdelen (woorden die bij elkaar horen).

Oefenen en nakijken

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

Wat is de persoonsvorm?

1. De persoonsvorm
2. is
3. altijd
4. een werkwoord

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

'Hoe vind je ook alweer de persoonsvorm?'

1. Hoe
2. vind
3. je
4. ook

Wat is de persoonsvorm altijd?

1. Een zelfstandig naamwoord
2. Een werkwoord
3. Een lidwoord
4. Een onderwerp

Wat leer je vandaag?

- Wat het onderwerp van een zin is

- Hoe je het onderwerp van de zin vindt

Hoe vind je het onderwerp en de persoonsvorm in een zin?

onderwerp van een zin

- het onderwerp van een zin is: wie of wat iets doet

- het onderwerp van een zin kan één woord of meerdere woorden zijn

- het kan op verschillende plekken in een zin staan, maar het staat meestal naast de persoonsvorm

- je kunt het onderwerp van een zin vinden door de vraag te stellen:

wie of wat doet iets?

OPDRACHT

Maak het werkblad:
- onderstreep de pv in de zinnen

- zet een stippellijn onder het onderwerp

Oefenen en nakijken

Volgende week

Schrijf een reflectie over je artikel voor de krant:
- hoe ging de samenwerking?

- wat ging goed/ minder goed

- wat zou je een andere keer anders doen? 

- enz...